İsrail'in Filistinlilere yardım eden UNRWA'ya uyguladığı yasak yürürlüğe girdi

İsrail'in Ekim 2024'te kabul ettiği Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'nı (UNRWA) yasaklayan yasa Perşembe günü itibarıyla yürürlüğe girdi.

Yasanın en acil etkisi, İsrail'in uluslararası toplumun çoğu tarafından tanınmayan bir hamleyle ilhak ettiği Doğu Kudüs'te yaşanacak. UNRWA'nın burada bulunan merkezi kısa süre içinde kapatılma tehlikesiyle karşı karşıya.

Ancak uygulanan yasaklar, UNRWA'nın işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki faaliyetlerini de baltalamakla tehdit ediyor. UNRWA, 15 aydır süren İsrail-Hamas savaşı nedeniyle evsiz kalan yaklaşık iki milyon Filistinlinin can simidi konumunda.

İsrail, Filistinlilerin mülteci statüsünü sürdürdüğünü iddia ederek UNRWA'yı uzun zamandır eleştiriyor. Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği saldırıdan bu yana Başbakan Benjamin Netanyahu ve diğer sağcı politikacılar tarafından ajansa karşı yürütülen kampanya yoğunlaştı.

İsrail, UNRWA'nın Gazze'deki 13.000 çalışanından 10'dan fazlasının karşı saldırılara katıldığını ve diğer birçoğunun da Hamas'ı desteklediğini ya da sempati duyduğunu iddia ediyor.

BM yardım kuruluşu silahlı gruplara bilerek yardım ettiğini reddediyor ve personeli arasında militan olduğundan şüphelenilen kişileri temizlemek için hızla harekete geçtiğini söylüyor.

Yasaların nasıl uygulanacağı ve UNRWA faaliyetlerinin durdurulup durdurulmayacağı şu ana kadar belirsiz ve UNRWA yetkilileri bile ne olacağını bilmediklerini söylüyor.

Bazı yetkililer Perşembe günü polisin BM yardım kuruluşunun merkezini ve Doğu Kudüs'ü de içerdiğini söyledikleri İsrail topraklarındaki tesislerini kapatacağını söyledi.

Ancak yasanın detayları hakkında bilgi sahibi olan bir İsrail hükümet yetkilisi, kurumların fiziksel olarak kapatılması gibi bir niyetin olmadığını, sadece BM ajansının İsrailli yetkililerle koordinasyon olmadan faaliyet göstermesinin zorlaşacağını söyledi.

UNRWA yetkilileri, kurumun tamamen kapatılması halinde Doğu Kudüs'te yaklaşık iki düzine tıp merkezi aracılığıyla 80.000 kadar Filistinlinin birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlanmasının sona ereceğini belirtiyor. Ayrıca 1.000 kadar çocuğun eğitim ve mesleki eğitimi de bir öğretim yılının ortasında durdurulacak.

Doğu Kudüs'ün kuzeyinde yer alan Şuafat mülteci kampında belediye okulu bulunmadığından UNRWA okullarından ayrılan çocuklar her gün İsrail kontrol noktalarından geçerek henüz bilinmeyen yerlere gitmek zorunda kalacaklar.

Yardım çalışanları, baskıların UNRWA'nın bölgedeki insani yardım lojistiğinin bel kemiği olma rolünü de tehdit ettiğini söylüyor.

UNRWA'nın kıdemli iletişim müdürü Jonathan Fowler, Doğu Kudüs'teki yerleşkeden yaptığı açıklamada, genel merkezin kapatılması halinde "çok ama çok ciddi" sosyal güvenlik sonuçları olacağını söyledi.

BM yardım kuruluşu, Batı Şeria'daki 1.1 milyon ve Gazze'deki 2 milyon Filistinliye geniş kapsamlı temel hizmetler sağlıyor.

UNRWA, İsrail-Hamas savaşı sırasında Gazze halkının hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu gıda, tıbbi malzeme ve diğer yardımların ulaştırılmasını sağlayan ana kurum oldu.

İsrail, yardım desteğinin Gazze'de faaliyet gösteren diğer BM kuruluşlarına ve diğer STK'lara yönlendirilmesi gerektiğini iddia ediyor.

ABD'den gelen destek

İsrail'in UNRWA'ya yönelik yasağı, Trump yönetiminin Biden yönetiminin BM yardım kuruluşuna verdiği desteği tersine çevirmesinin ardından daha da güçlendi.

ABD salı günü yaptığı açıklamada, İsrail'in UNRWA'nın İsrail ilhakı altındaki Doğu Kudüs'teki ofisini kapatma kararını desteklediğini ve BM yardım kuruluşunun Hamas'la olduğu iddia edilen bağlarının çalışmalarını ve güvenilirliğini "lekelediğini" söyledi.

ABD Büyükelçi Yardımcısı Dorothy Shea salı günü BM Güvenlik Konseyi'nin acil toplantısında Gazze'de UNRWA'nın işini yapabilecek deneyim ve uzmanlığa sahip başka insani yardım kuruluşları olduğunu söyledi.

Shea, "İhtiyaç duyulan şey, insani yardım ve temel hizmetlerin ulaştırılmasında herhangi bir kesinti olmamasını nasıl sağlayabileceğimiz konusunda incelikli bir tartışmadır," dedi.

ABD Kongresi, UNRWA'nın finansmanını Mart 2025'e kadar kesmiş durumda.