Trump'ın Gazze'nin kontrolünü 'ele geçirme' planı uluslararası tepkiye yol açtı

ABD Başkanı Donald Trump'ın Salı günü Gazzelilerin kalıcı olarak başka yerlere yerleştirilmesinin ardından ABD'nin bu bölgeyi "devralabileceği" yönündeki açıklaması Orta Doğu ve diğer ülkeler tarafından kınanırken, İsrail kabine üyeleri tarafından kutlandı.

Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Washington'da düzenlediği basın toplantısında, "ABD, Gazze Şeridi'ni devralacak ve biz de bu işi başaracağız," dedi.

Filistinlilerin "şu anda Gazze'de yaşayamayacağını" ve İsrail ile Hamas arasında 15 aydır süren savaş nedeniyle harap olan bölgenin "Orta Doğu'nun Rivierası" haline getirilebileceğini de sözlerine ekledi.

Kararın "hafife alınmadığını" belirten Trump, bu fikri tartıştığı adı açıklanmayan liderlerden üst düzey destek aldığını iddia etti.

Birleşmiş Milletler'deki (BM) Filistin delegasyonunun lideri Riyad Mansur, Trump'ın önerisi doğrultusunda Gazze'deki Filistinlilerin başka ülkelere yerleştirilmek yerine "asıl evlerine" taşınmalarına izin verilmesi gerektiğini vurguladı.

Mansur, "Gazzelileri 'mutlu ve güzel bir yere' göndermek isteyenler, İsrail işgali altındaki 'asıl evlerine' geri dönmelerine izin verin," dedi. "Orada güzel yerler var ve bu yerlere dönmekten mutlu olacaklardır."

Trump'ın 'Gazze planı'na Türkiye'den de tepki geldi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "Bu kabul edilemez bir konu. Filistin meselesi zaten bu nedenden başladı. Filistinlilerin Gazze'den çıkarılması tartışmaya açılamaz," dedi.

Fidan, Trump'ın iki devletli çözüme ilişkin taahhüt ortaya koyduğunun da görülmediğini vurgulayarak "Gazze ile ilgili tehcir meselesi hiçbir şekilde ne bölgenin ne de bizim kabul edeceğimiz bir durum değil. Bunu düşünmek bile aslında, kötü. Bunu düşünmek bile abesle iştigal. Tartışmaya açılması bile yanlış," dedi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Numan Kurtulmuş da Netanyahu'nun Trump tarafından 'kral edasıyla' karşılandığını belirterek, İsrail liderinin Uluslararası Adalet Divanı'ndaki yargılanma sürecini hatırlattı.

Trump'ın planı hakkında ''Gazze, Filistinlilerindir ve kıyamete kadar Filistin‘in bir parçası olmaya devam edecektir. Gazze, sizin şirketlerinize satılık, kupon bir arazi değildir,'' diyen Kurtulmuş, sözlerine şöyle devam etti: ''Nasıl bizim için bu vatanın her bir köşesi her bir karışı aziz bir vatan parçasıysa Filistinliler için Gazzeliler için de Gazze toprakları öyle bir yerdir, kıyamete kadar da öyle kalacaktır. İspatı da herhalde 1,5 yıldır fiilen her gün yapılmıştır, gerçekleştirilmiştir."

ABD ordusunun Vietnam, Afganistan, Irak'taki deneyimlerini hatırlatan Kurtulmuş böyle bir plana tüm Ortadoğu ülkelerinin tepki göstereceğini ve asla gerçekleşmeyeceğini söyledi.

Kurtulmuş ''Olmayacak duaya 'Amin' demeyin diyerek ABD’nin yeni başkanını uyarıyor ve bu yanlış tutumdan acilen dönmesinin dünya barışı için de Orta Doğu barışı için de önemli olduğunu ifade etmek istiyorum," dedi.

Suudi Arabistan: 'Filistin devleti olmadan İsrail ile ilişki kurmayacağız'

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yayınlayarak, Filistinlileri anavatanlarından uzaklaştırmaya yönelik her türlü girişimi reddettiğini ve Filistin devleti olmadan İsrail ile ilişki kurmayacağını belirtti.

"Suudi Arabistan, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletinin kurulması için aralıksız çabalarını sürdürecek ve bu olmadan İsrail ile diplomatik ilişkiler kurmayacaktır," denilen açıklamada, bunun "müzakere edilemez" olduğu da belirtildi.

Cumartesi günü aralarında Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan'ın da bulunduğu bir grup Arap ülkesi Trump'ın Gazzelilerin komşu ülkelere taşınması önerisini reddederek ortak bir açıklama yayınladı ve Filistinlilerin naklini ya da "yerlerinden edilmesini" teşvik eden herhangi bir planın bölgedeki istikrarı tehdit edeceğini belirtti.

Bu arada Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında, Pekin'in Filistinlilerin Gazze Şeridi'nden "zorla nakledilmesine" karşı olduğunu söyledi ve "Filistinlilerin Filistin üzerindeki egemenliğinin Gazze'nin savaş sonrası yönetiminin temel ilkesi olduğunu her zaman savunduğunu" sözlerine ekledi.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, hükümetinin Orta Doğu'da "hem İsraillilerin hem de Filistinlilerin barış ve güvenlik içinde yaşayabileceği" iki devletli bir çözümü desteklemeye devam ettiğini belirtti.

Albanese düzenlediği basın toplantısında "Avustralya'nın pozisyonu geçen yıl olduğu gibi bu sabah da aynıdır," dedi."

'Korkunç bir durum'

Trump, ABD'nin yıllardır benimsediği resmi dış politikası olan iki devletli çözüme karşı olmadığını belirterek, "Bu iki devlet, tek devlet ya da başka bir devletle ilgili bir şey ifade etmiyor," dedi.

ABD'nin insanlara "bir yaşam şansı" vermek istediğini çünkü Gazze Şeridi'nin "orada yaşayan insanlar için bir cehennem çukuru" olduğunu söyleyen Trump, "Hiçbir zaman yaşam şansları olmadı çünkü Gazze Şeridi orada yaşayan insanlar için bir cehennem çukuruydu. Korkunç bir durum," ifadelerini kullandı.

İsrail'de Trump'ın önerisi, İsrail ile Hamas arasında ocak ayında varılan kırılgan ateşkes anlaşmasına şiddetle karşı çıkan Netanyahu kabinesinin aşırı sağcı üyeleri tarafından övgüyle karşılandı.

Ateşkes anlaşmasını protesto etmek için İsrail hükümetinden istifa eden İsrail'in eski ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben Gvir sosyal medyada, "Donald, bu güzel bir dostluğun başlangıcı gibi görünüyor," şeklinde bir paylaşımda bulundu.

Ben Gvir ayrıca, İsrail radyosuna verdiği demeçte, Trump'ın önerisinin ardından Netanyahu'nun iktidardaki koalisyona geri dönmesinin daha olası olduğunu belirtti.

Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, X'te İbranice olarak Trump'a teşekkür etti ve İsrail ve ABD bayraklarının emojilerini ekleyerek haberi "daha da iyi ve daha da güzel" olarak ilan etti.

Netanyahu ise Trump'ı "İsrail'in Beyaz Saray'da sahip olduğu en büyük dost" olarak tanımladı ve "yeni fikirlerle kalıpların dışında düşündüğü" için övdü.