İsrail yüzlerce Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasını erteledi

İsrail, yüzlerce Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını, Gazze'deki İsrailli esirlerin tesliminde yapılan "aşağılayıcı törenler olmadan, sıradaki rehinelerin serbest bırakılacağı garanti edilene kadar" ertelediğini açıkladı.

Açıklama, Pazar günü erken saatlerde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden geldi. Normalde mahkumları taşıyan otobüslerden önce hareket eden askeri araçlar, bu kez Ofer cezaevinin kapılarından ayrıldıktan sonra geri dönüp tekrar içeri girdi.

600'den fazla Filistinli mahkûmun serbest bırakılması birkaç saat gecikti. Cumartesi günü Hamas'ın altı İsrailli rehineyi serbest bırakmasının hemen ardından gerçekleşmesi beklenen serbest bırakma, ateşkesin ilk aşamasındaki en büyük tek günlük mahkum takası olacaktı.

İsrail'in ani bir kararla esirlerin serbest bırakılmasını "ikinci bir emre kadar" ertelemesi, zaten kırılgan olan ateşkese yönelik kuşkuları daha da alevlendirdi.

Cumartesi günü Gazze'den serbest bırakılan altı rehineden beşine büyük kalabalıklar önünde maskeli ve silahlı militanlar eşlik etmişti. Birleşmiş Milletler (BM) ve Kızıl Haç gibi uluslararası örgütler bu gösteriyi acımasız olarak nitelendirerek eleştirmişti.

İsrail'den yapılan açıklamada gecikme için "rehinelerin onurunu zedeleyen törenler ve rehinelerin propaganda amacıyla alaycı bir şekilde kullanılması" gerekçe gösterildi.

Cumartesi günü Hamas tarafından serbest bırakılan altı rehine, ABD, Katar ve Mısır'ın ortaklaşa öncülük ettiği ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında serbest bırakılması beklenen son rehinelerdi. İkinci aşamaya ilişkin görüşmeler henüz başlamadı.

Sırada ne var?

Ateşkes anlaşması İsrail ile Hamas arasında şimdiye kadar yaşanan en ölümcül ve yıkıcı çatışmaları durdurdu. Şimdi ateşkesin ikinci aşamasına ilişkin müzakereler sürerken savaşın yeniden başlamasından endişe ediliyor.

Hamas, ateşkesin ilk aşaması olan en az 33 rehinenin serbest bırakılması konusunda üzerine düşen görevi başarıyla tamamlamak için gelecek hafta ölen dört rehinenin bedenlerini teslim edeceğini açıkladı. Örgütün elinde halen 60'tan fazla rehine var ve bunların yarısının hayatta olduğuna inanılıyor.

Ateşkesin ikinci aşamasında Hamas yüzlerce Filistinli mahkum karşılığında kalan tüm rehineleri serbest bırakacak. İkinci aşama aynı zamanda İsrail'in Gazze'den tamamen çekilmesini ve çatışmaların kalıcı olarak sona ermesini amaçlıyor.

Hamas ikinci aşamaya geçmeye hazır olduğunu söylüyor ancak İsrail'den anlaşmanın kendisine düşen kısmını da yerine getireceğine dair garanti almadan kalan esirleri serbest bırakmayacağını vurguluyor.

Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin desteğiyle Hamas'ın askeri ve yönetim kapasitesini yok etmeye ve tüm rehineleri geri vermeye kararlı olduğunu söylüyor.

Associated Press'e konuşan İsrailli bir yetkili Netanyahu'nun ateşkesin geleceğini görüşmek üzere Cumartesi akşamı güvenlik danışmanlarıyla bir araya geleceğini bildirdi.

Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik askeri saldırısı çoğu kadın ve çocuk 48.000'den fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu. Gazze'nin 2,1 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 90'ı da bazıları birden fazla kez olmak üzere yerlerinden edildi.

Saldırı, bölgenin altyapısının ve binalarının çoğunu tahrip etti. BM daha önce Gazze'nin yeniden inşasının ve toparlanmasının on yıllar alacağını söylemişti.

İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşı, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te gerçekleştirdiği ve yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne yol açan saldırıya yanıt niteliğindeydi.