«Κύμα» αναγνωρίσεων κράτους της Παλαιστίνης: Ώθηση προς λύση δύο κρατών;

Η αναγνώριση της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης από ορισμένες δυτικές χώρες μπορεί ενδεχομένως να δημιουργήσει μια νέα δυναμική για την προώθηση της λύσης των δύο κρατών, υποστήριξαν οι ηγέτες που συμμετείχαν σε διάσκεψη για το θέμα αυτό στην έδρα του ΟΗΕ.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, συμπρόεδρος της διάσκεψης, ανακοίνωσε τη Δευτέρα την αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνης από τη χώρα του, αποσπώντας παρατεταμένα χειροκροτήματα από το πλήθος που παρακολουθούσε τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (ΓΣΗΕ).

«Ήρθε η ώρα. Γι' αυτό, πιστός στην ιστορική δέσμευση της χώρας μου στη Μέση Ανατολή, για ειρήνη μεταξύ του ισραηλινού και του παλαιστινιακού λαού, δηλώνω ότι η Γαλλία αναγνωρίζει σήμερα το κράτος της Παλαιστίνης», δήλωσε ο Γάλλος ηγέτης.

Ο Μακρόν σημείωσε επίσης ότι η απόφαση αυτή έρχεται εν μέσω της επιδεινούμενης ανθρωπιστικής κρίσης που εκτυλίσσεται στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς η ισραηλινή επίθεση στο παλαιστινιακό έδαφος πλησιάζει τα δύο χρόνια, τονίζοντας ότι απαιτείται τώρα επείγουσα δράση για να κλείσει αυτό «το κεφάλαιο του πόνου», και από τις δύο πλευρές.

«Βρισκόμαστε εδώ επειδή έχει έρθει η ώρα. Ήρθε η ώρα να απελευθερωθούν οι 48 όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς. Ήρθε η ώρα να σταματήσει ο πόλεμος, οι βομβαρδισμοί στη Γάζα, οι σφαγές και η φυγή του πληθυσμού», πρόσθεσε.

«Η ώρα έχει έρθει γιατί η επείγουσα ανάγκη υπάρχει παντού. Η ώρα για την ειρήνη έχει έρθει γιατί είμαστε στιγμές μακριά από το να μην μπορούμε να την αντιληφθούμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε εδώ σήμερα. Κάποιοι θα πουν ότι είναι πολύ αργά, άλλοι θα πουν ότι είναι πολύ νωρίς. Ένα πράγμα είναι βέβαιο: δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο».

Ο Γάλλος ηγέτης εξάντλησε τα λόγια φιλίας προς το Ισραήλ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, το οποίο ανέκαθεν αντιτίθεται στην αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κυρίαρχου και ανεξάρτητου κράτους και στη λύση των δύο κρατών ως βιώσιμο τέλος σε μια σύγκρουση δεκαετιών στη Μέση Ανατολή.

Ωστόσο, τα σχόλια του Μακρόν δεν έτυχαν θερμής υποδοχής, καθώς το Ισραήλ επέκρινε την ενέργεια, χαρακτηρίζοντάς την «ντροπιαστική και απογοητευτική».

«Καλησπέρα σας. Σε λίγα λεπτά, θα δούμε, θέατρο. Όταν ο (Γάλλος) πρόεδρος, (Εμανουέλ) Μακρόν και οι συνεργάτες του θα συγκεντρωθούν για τη λεγόμενη διάσκεψη. Πρόκειται για θέατρο, διότι όλοι γνωρίζουμε ότι είναι αποκομμένο από την πραγματικότητα», δήλωσε ο Ντάνι Ντανόν, πρέσβης του Ισραήλ στον ΟΗΕ.

«Όταν η Χαμάς επαινεί αυτή τη διάσκεψη και την αποκαλεί "καρπό της 7ης Οκτωβρίου", ξέρουμε ότι πρόκειται για πρόβλημα. Αν μια τρομοκρατική οργάνωση υποστηρίζει αυτό που συμβαίνει εδώ, είναι ντροπή», συνέχισε.

«Προς τον πρόεδρο Μακρόν και άλλους ηγέτες. Λοιπόν, θα έλεγα ότι είμαστε απογοητευμένοι. Στις 8 Οκτωβρίου, σταθήκατε στο πλευρό του Ισραήλ. Μιλήσατε για τους ομήρους. Σήμερα, προχωράτε παρακάτω. Προσπαθείτε να αφήσετε πίσω σας τους ομήρους. Δεν θα τους ξεχάσουμε».

Η Γαλλία έρχεται τώρα να προστεθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Αυστραλία και την Πορτογαλία, οι οποίες ανακοίνωσαν επίσημα τις αναγνωρίσεις κράτους της Παλαιστίνης μόλις μία ημέρα πριν, ανακοινώνοντας τις αποφάσεις τους σε ξεχωριστές δηλώσεις.

Οι πρωτοβουλίες τους προκάλεσαν επίσης έντονες επικρίσεις από Ισραηλινούς βουλευτές, με τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου να καταγγέλλει την κίνηση αυτή ως «τεράστιο βραβείο» για την τρομοκρατία, επιβραβεύοντας τη Χαμάς για τη φονική εισβολή της στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία σκότωσε 1.129 ανθρώπους και απαίτησε 251 ομήρους.

«Έχω ένα σαφές μήνυμα προς τους ηγέτες που αναγνωρίζουν ένα παλαιστινιακό κράτος μετά τη φοβερή σφαγή της 7ης Οκτωβρίου: Δίνετε ένα τεράστιο βραβείο στην τρομοκρατία. Και έχω και ένα άλλο μήνυμα για εσάς: Αυτό δεν θα συμβεί. Δεν θα υπάρξει Παλαιστινιακό κράτος δυτικά του Ιορδάνη», δήλωσε ο Νετανιάχου.

Σε πιο απειλητικό τόνο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός υποσχέθηκε επίσης να απαντήσει στις ανακοινώσεις αυτές μετά την ολοκλήρωση του ταξιδιού του στις Ηνωμένες Πολιτείες για να μιλήσει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και να συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

«Η απάντηση στην τελευταία απόπειρα να μας επιβληθεί ένα τρομοκρατικό κράτος στην καρδιά της χώρας μας θα δοθεί μετά την επιστροφή μου από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναμείνατε».

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες απέρριψε τα σχόλια Νετανιάχου, λέγοντας ότι «η κρατική υπόσταση για τους Παλαιστίνιους είναι δικαίωμα, όχι ανταμοιβή».

Περισσότερες αναγνωρίσεις στον ορίζοντα

Η Μάλτα, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Ανδόρα και ο Άγιος Μαρίνος είναι επίσης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που αναμένεται να ανακοινώσουν τις αναγνωρίσεις τους για την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση κατά τη διάρκεια της εβδομάδας υψηλού επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η οποία αρχίζει την Τρίτη.

Οι κινήσεις αυτές θα μπορούσαν να αυξήσουν τον συνολικό αριθμό των μελών του ΟΗΕ που αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη σε σχεδόν 160, σηματοδοτώντας ένα από τα μεγαλύτερα "κύματα αναγνώρισης" εδώ και χρόνια και ενδεχομένως ενισχύοντας τη δυναμική της λύσης των δύο κρατών.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, μιλώντας τη Δευτέρα, διαβεβαίωσε ότι το μπλοκ των «27» υποστηρίζει την ειρήνη στην περιοχή και ευχαρίστησε τη Γαλλία για την πρωτοβουλία της να προωθήσει αυτή την προϋπόθεση.

«Θα ήθελα να ευχαριστήσω την πρωτοβουλία της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας - η πρωτοβουλία είναι να μας συγκεντρώσουν στην κρίσιμη συγκυρία για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Η περιοχή έχει γνωρίσει πάρα πολλούς πολέμους, πάρα πολλή βία και τρομοκρατία- πάρα πολλούς θανάτους», δήλωσε ο Κόστα.

«Σήμερα στη Γάζα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ανθρωπιστική καταστροφή. Βλέπουμε οικογένειες να διαλύονται, την πείνα να χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου. Αυτή η καταστροφή πρέπει να τελειώσει», πρόσθεσε.

Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς ανέβηκε στο βήμα μέσω βιντεοσύνδεσης τη Δευτέρα, αφού οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να χορηγήσουν βίζα στους εκπροσώπους των Παλαιστινίων για να εισέλθουν στη χώρα για να συμμετάσχουν στην εκδήλωση.

Απευθυνόμενος στη συνέλευση, ο Αμπάς εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για τη «σπίθα των αναγνωρίσεων» και προέτρεψε τις άλλες χώρες που βρίσκονται ακόμη σε αμφιταλαντευόμενη θέση για το θέμα να ακολουθήσουν το παράδειγμα.

«Εκτιμούμε τις θέσεις των χωρών που έχουν αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης και καλούμε εκείνες που δεν το έχουν ακόμη αναγνωρίσει να το πράξουν».

Ο Αμπάς, σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις ανησυχίες της Δύσης για το μέλλον της Γάζας, τόνισε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα είναι το μόνο κυβερνητικό όργανο που θα είναι υπεύθυνο για τη διακυβέρνηση του θύλακα, σημειώνοντας ότι η Χαμάς και άλλες ένοπλες παρατάξεις θα καταθέσουν τα όπλα τους.

«Η Χαμάς δεν θα έχει ρόλο στη διακυβέρνηση. Πρέπει, μαζί με άλλες φατρίες, να παραδώσουν τα όπλα στην Παλαιστινιακή Αρχή, διότι θέλουμε ένα άοπλο κράτος, έναν νόμο και μια νόμιμη δύναμη ασφαλείας».

Ο Παλαιστίνιος ηγέτης επανέλαβε επίσης την καταδίκη από την κυβέρνησή του των ισραηλινών εγκλημάτων στη Γάζα, όπως τα χαρακτήρισε, του αντισημιτισμού και της σύλληψης και δολοφονίας αμάχων. Την ίδια καταδίκη επεξέτεινε και στη Χαμάς για την επίθεση στο Ισραήλ που εκτέλεσαν μαχητές της οργάνωσης πριν από δύο χρόνια.

Ο Αμπάς ζήτησε επίσης υποστήριξη για την πλήρη ένταξη της Παλαιστίνης στα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό θα μπορούσε ωστόσο να περιπλεχθεί, καθώς οι αναγνωρίσεις της κρατικής υπόστασης θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό συμβολικές και η διαδικασία για να γίνει πλήρες μέλος, θα μπορούσε να γίνει περίπλοκη διαδικασία.

Τα Ηνωμένα Έθνη στέλνουν τις νέες αιτήσεις για ένταξη στο Συμβούλιο Ασφαλείας προς ψήφιση. Οι υποψήφιες χώρες πρέπει να λάβουν τουλάχιστον εννέα θετικές ψήφους από το Συμβούλιο, ενώ δεν πρέπει να υπάρχει βέτο από κανένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου.

Από την πλευρά της, η Ουάσινγκτον παραμένει ακλόνητη στην αντίθεσή της στην παλαιστινιακή κρατική υπόσταση και έτσι είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει το δικαίωμα βέτο της για να εμποδίσει την πλήρη ένταξη της Παλαιστίνης.

Ισχνές ελπίδες

Η κατάσταση στο έδαφος δεν δείχνει ότι η Παλαιστίνη οδεύει προς τη λύση των δύο κρατών.

Το Ισραήλ συνεχίζει να επεκτείνει τους οικισμούς του στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, οι οποίοι θεωρούνται παράνομοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μειώνοντας περαιτέρω την ελάχιστη γη που διαχειρίζονται οι Παλαιστίνιοι στην περιοχή, και μαζί με αυτήν την προϋπόθεση της λύσης δύο κρατών, όπως υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ στα σύνορα του 1967.

Ο ακροδεξιός ισραηλινός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς έχει προτείνει στο παρελθόν την προσάρτηση περισσότερου από το 80% της Δυτικής Όχθης, μια πρωτοβουλία που έχει επίσης εγκριθεί από τον Νετανιάχου.

«Πράγματι, διπλασιάσαμε τον εβραϊκό εποικισμό στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια - και θα συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο», δήλωσε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.

Η επίθεση στη Γάζα δεν δείχνει επίσης σημάδια ύφεσης, καθώς οι επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού συνεχίζονται σε διάφορα τμήματα του θύλακα, κυρίως στην πόλη της Γάζας, όπου οι ισραηλινές δυνάμεις εξαπέλυσαν εφόρμηση πριν από λίγες ημέρες για να στοχεύσουν αυτό που χαρακτήρισαν «προπύργια της Χαμάς».

Ο πόλεμος έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής τη ζωή σε περισσότερους από 65.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας που διοικείται από τη Χαμάς, τα στοιχεία του οποίου δεν κάνουν διάκριση μεταξύ θυμάτων μεταξύ αμάχων και μαχητών.

Ωστόσο, ο ΟΗΕ λέει ότι περισσότερα από τα δύο τρίτα των θανάτων που μπόρεσε να ελέγξει ανεξάρτητα ήταν γυναίκες και παιδιά.