Συμφωνία Τραμπ - Νετανιάχου σε σχέδιο ειρήνευσης για τη Γάζα - Οι πρώτες αντιδράσεις

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσαν τη Δευτέρα ότι συμφώνησαν σε ένα σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, αλλά δεν είναι σαφές εάν η Χαμάς θα αποδεχτεί τους όρους.

Ο Τραμπ παρουσίασε ένα σχέδιο 20 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου Ισραήλ - Χαμάς και την εγκαθίδρυση μιας μεταπολεμικής διακυβέρνησης στα παλαιστινιακά εδάφη που μαστίζονται από τον πόλεμο. Το σχέδιο του Τραμπ προβλέπει τη σύσταση ενός προσωρινού διοικητικού συμβουλίου, με επικεφαλής τον Τραμπ, και συμμετοχή του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ.

Το σχέδιο δεν απαιτεί την εγκατάλειψη της Γάζας και ζητά τον άμεσο τερματισμό του πολέμου εάν το αποδεχτούν και οι δύο πλευρές. Επίσης, ζητά την απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων ομήρων εντός 72 ωρών από την αποδοχή του σχεδίου από το Ισραήλ.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι το Ισραήλ θα έχει την «πλήρη υποστήριξη» των Ηνωμένων Πολιτειών για να λάβει μέτρα για να νικήσει τη Χαμάς εάν δεν αποδεχτεί την προτεινόμενη ειρηνευτική συμφωνία.

«Νομίζω ότι είμαστε πολύ κοντά», δήλωσε ο Τραμπ στην έναρξη συνέντευξης Τύπου με τον Νετανιάχου, όπου παρουσίασε λεπτομερώς το σχέδιο. «Δεν έχουμε τελειώσει εντελώς. Πρέπει να έχουμε τη Χαμάς».

«Εάν η Χαμάς απορρίψει το σχέδιό σας, κύριε Πρόεδρε, ή εάν υποτίθεται ότι το αποδεχτεί και στη συνέχεια κάνει τα πάντα για να το αντικρούσει, τότε το Ισραήλ θα ολοκληρώσει τη δουλειά μόνο του», δήλωσε ο Νετανιάχου. «Αυτό μπορεί να γίνει με τον εύκολο τρόπο ή μπορεί να γίνει με τον δύσκολο τρόπο, αλλά θα γίνει».

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ συνέχισε προτρέποντας τον παλαιστινιακό λαό να αναλάβει την ευθύνη «για το πεπρωμένο του» και να αγκαλιάσει την ειρηνευτική του πρόταση.

Οι μεσολαβητές του Κατάρ και της Αιγύπτου παρέδωσαν στη Χαμάς το σχέδιο Τραμπ, δήλωσε αξιωματούχος προσκείμενος στις συνομιλίες.

Ο πρωθυπουργός του Κατάρ, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, και ο επικεφαλής των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών Χασάν Μαχμούντ Ρασάντ" μόλις συναντήθηκαν με τους διαπραγματευτές της Χαμάς και τους παρουσίασαν το σχέδιο. Οι διαπραγματευτές της Χαμάς δήλωσαν ότι θα το εξετάσουν καλή τη πίστει και θα απαντήσουν", δήλωσε η πηγή που ζήτησε να μην κατονομαστεί.

Οι πρώτες αντιδράσεις

Πολλές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων αραβικών και μουσουλμανικών κρατών, χαιρέτισαν το ειρηνευτικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.

Στην Ευρώπη, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη «να αδράξουν αυτήν την στιγμή για να δώσουν μια πραγματική ευκαιρία στην ειρήνη». Όπως αναφέρει σε μήνυμά του στην πλατφόρμα Χ, «η κατάσταση στη Γάζα είναι αφόρητη. Οι εχθροπραξίες πρέπει να σταματήσουν και όλοι οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν αμέσως».

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαιρέτισε τη δέσμευση του Ντόναλντ Τραμπ με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και την απελευθέρωση όλων των ομήρων. Εκφράζοντας την ελπίδα πως και το Ισραήλ θα αναλάβει τις δεσμεύσεις που του αναλογούν, υπογράμμισε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ πως «η Χαμάς δεν έχει άλλη επιλογή από το να απελευθερώσει άμεσα όλους τους ομήρους και να ακολουθήσει αυτό το σχέδιο».

Το Λονδίνο «υποστηρίζει σθεναρά» τις προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ με στόχο «τον τερματισμό των εχθροπραξιών, την απελευθέρωση των ομήρων και τη διασφάλιση της παροχής επείγουσας ανθρωπιστικής βοήθειας στον πληθυσμό της Γάζας», τόνισε ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.

Η κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία έκανε λόγο για «ένα φιλόδοξο σχέδιο για σταθεροποίηση, την ανοικοδόμηση και την ανάπτυξη της Λωρίδας της Γάζας», θεωρώντας πως πρόκειται για «σημείο καμπής» στη σύγκρουση. Η Ρώμη προέτρεψε τα εμπλεκόμενα μέρη «να αξιοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία και να αποδεχθούν το σχέδιο».

Από την πλευρά του, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ δήλωσε ότι «επιτέλους, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι μπορούν να ελπίζουν ότι αυτός ο πόλεμος θα τελειώσει σύντομα». «Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί. Η Χαμάς πρέπει να την εκμεταλλευθεί. Προτρέπω όλους εκείνους που μπορούν να επηρεάσουν τη Χαμάς, να το κάνουν τώρα», τόνισε ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας.

Ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, ο οποίος προορίζεται να διαδραματίσει ρόλο-κλειδί σε μια επιτροπή που θα επιβλέπει τη μεταβατική περίοδο στη Λωρίδα της Γάζας, χαιρέτισε το σχέδιο Τραμπ ως «τολμηρό και ευφυές».

Αυτό το σχέδιο «μας προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία για τον τερματισμό του πολέμου» που μαίνεται εδώ και δύο χρόνια, δήλωσε.

Αραβικές και μουσουλμανικές χώρες

Η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Ινδονησία και το Πακιστάν χαιρέτισαν μέσω κοινής δήλωσης «τον ρόλο του αμερικανού προέδρου και τις ειλικρινείς προσπάθειές του με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα».

Παράλληλα, επιβεβαίωσαν «τη βούλησή τους να συνεργαστούν με θετικό και εποικοδομητικό τρόπο με τις ΗΠΑ και τα ενδιαφερόμενα μέρη για την οριστικοποίηση της συμφωνίας και τη διασφάλιση της εφαρμογής της».

Παλαιστινιακές αντιδράσεις

Η Παλαιστινιακή Αρχή χαιρέτισε τις «ειλικρινείς και αποφαστιστικές προσπάθειες» του Ντόναλντ Τραμπ, εκφράζοντας «εμπιστοσύνη στην ικανότητα» του αμερικανού προέδρου να βρει τον «δρόμο προς την ειρήνη».

Αντιθέτως, ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ, σύμμαχος της Χαμάς, κατήγγειλε πως το σχέδιο που παρουσίασε ο Τραμπ ισοδυναμεί με «συνταγή για τη συνέχιση της επιθετικότητας εναντίον του παλαιστινιακού λαού και για την ανάφλεξη της περιοχής». Σε ανακοίνωση που εξέδωσε, υπογραμμίζει πως το Ισραήλ επιδιώκει να επιβάλει μέσω των ΗΠΑ όσα δεν κατάφερε να πετύχει με τον πόλεμο.

Η αντιπολίτευση στο Ισραήλ

Ο βουλευτής της ισραηλινής αντιπολίτευσης Μπένι Γκαντς δήλωσε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X ότι η πρόταση Τραμπ είναι μια ευκαιρία για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στον παλαιστινιακό θύλακα και για τη διαφύλαξη της ασφάλειας του Ισραήλ.

Ο Γκαντς, ο οποίος εντάχθηκε στην κυβέρνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου μετά την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 αλλά αργότερα αποχώρησε, ηγείται του κεντροδεξιού κόμματος Εθνική Ένωση, το οποίο έχει οκτώ από τις 120 έδρες του ισραηλινού κοινοβουλίου.

Ο ηγέτης της ισραηλινής αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ, του οποίου το κόμμα Γες Ατίντ ("Υπάρχει Μέλλον") έχει 24 έδρες, έγραψε επίσης στην πλατφόρμα X ότι υποστηρίζει την πρόταση Τραμπ.

Το Φόρουμ των Οικογενειών, η κύρια ισραηλινή οργάνωση συγγενών ομήρων που κρατούνται στη Γάζα, χαιρέτισε το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο για τη Γάζα και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να ασκήσει πίεση στη Χαμάς να το αποδεχτεί.

"Πρόκειται για μια ιστορική συμφωνία που θα επιτρέψει στον λαό μας να θεραπευτεί, να τερματίσει τον πόλεμο και να χαράξει ένα νέο μέλλον για τη Μέση Ανατολή", δήλωσε το Φόρουμ των Οικογενειών ομήρων σε ανακοίνωση. "Ο κόσμος πρέπει να ασκήσει τη μέγιστη πίεση για να διασφαλίσει ότι η Χαμάς θα αδράξει αυτή την ιστορική ευκαιρία για ειρήνη", πρόσθεσε.

Η συγγνώμη Νετανιάχου στο Κατάρ

Ο Νετανιάχου νωρίτερα ζήτησε επίσημη συγγνώμη από τον ομόλογό του από το Κατάρ για την πρόσφατη στρατιωτική επιδρομή που στόχευε αξιωματούχους της Χαμάς στο εμιράτο του Κόλπου, η οποία εξόργισε τους Άραβες ηγέτες και πυροδότησε σπάνιες επικρίσεις από τις ΗΠΑ προς το Ισραήλ.

Ο Νετανιάχου τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό του Κατάρ, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Τραμπ, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

Ο Τραμπ χαρακτήρισε την ανταλλαγή μεταξύ του Ισραηλινού και του Κατάρ ηγέτη ως μια «καρδιά προς καρδιά» κλήση.

«Ως πρώτο βήμα, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου εξέφρασε τη βαθιά του λύπη που η πυραυλική επιδρομή του Ισραήλ εναντίον στόχων της Χαμάς στο Κατάρ σκότωσε ακούσια έναν στρατιωτικό του Κατάρ», ανέφερε ο Λευκός Οίκος σε ανακοίνωσή του. «Εξέφρασε περαιτέρω τη λύπη του για το γεγονός ότι, στοχεύοντας την ηγεσία της Χαμάς κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων για την ομηρία, το Ισραήλ παραβίασε την κυριαρχία του Κατάρ και επιβεβαίωσε ότι το Ισραήλ δεν θα πραγματοποιήσει ξανά τέτοια επίθεση στο μέλλον».

Οι συνομιλίες με τον Λευκό Οίκο και η συγγνώμη του Νετανιάχου έρχονται σε μια εύθραυστη στιγμή. Το Ισραήλ απομονώνεται ολοένα και περισσότερο, χάνοντας την υποστήριξη από πολλές χώρες που ήταν από καιρό σταθεροί σύμμαχοί του. Στο εσωτερικό, ο κυβερνητικός συνασπισμός του Νετανιάχου φαίνεται πιο εύθραυστος από ποτέ. Και ο Λευκός Οίκος δείχνει σημάδια ανυπομονησίας.

Το ερώτημα τώρα είναι αν ο Τραμπ, ο οποίος έχει προσφέρει σταθερή υποστήριξη στον Νετανιάχου καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, θα αλλάξει τον τόνο του και θα αυξήσει την πίεση στο Ισραήλ για να τερματίσει τη σύγκρουση.

Καθώς καλωσόριζε τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ απάντησε καταφατικά όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους αν ήταν βέβαιος ότι σύντομα θα επιτευχθεί συμφωνία για τον τερματισμό των μαχών μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

«Είμαι. Είμαι πολύ βέβαιος», είπε ο Τραμπ.

Το Ισραήλ έπληξε τα κεντρικά γραφεία της πολιτικής ηγεσίας της Χαμάς στο Κατάρ στις 9 Σεπτεμβρίου.

Η επίθεση σε έδαφος συμμάχου των ΗΠΑ ήταν μια απρόσμενη κλιμάκωση και έθεσε σε κίνδυνο τις συνομιλίες που αποσκοπούσαν στη λήξη του πολέμου και την απελευθέρωση ομήρων. Κανένας ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς δεν σκοτώθηκε στην επίθεση.

Η επίθεση σε ένα ενεργειακά πλούσιο έθνος του Κόλπου που φιλοξενεί χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες, το οποίο έχει διατελέσει βασικός μεσολαβητής μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου και ακόμη και πριν, χαρακτηρίστηκε από τον Τραμπ ως ασυμβίβαστη με τα συμφέροντα του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Και ο Τραμπ προσπάθησε να κινηθεί γρήγορα για να καθησυχάσει τους συμμάχους του στο Κατάρ.

Το Κατάρ, εν τω μεταξύ, καταδίκασε την επίθεση ως «κατάφωρη παραβίαση όλων των διεθνών νόμων και κανόνων» καθώς καπνός υψωνόταν πάνω από την πρωτεύουσά του, Ντόχα. Άλλοι βασικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Κόλπο, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, υποσχέθηκαν την υποστήριξή τους στο Κατάρ.

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι ο αλ Θάνι χαιρέτισε τις «διαβεβαιώσεις» του Νετανιάχου και τόνισε «την ετοιμότητα του Κατάρ να συνεχίσει να συμβάλλει ουσιαστικά στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα».

Αλλά ακόμη και καθώς ο Λευκός Οίκος εστίαζε στην απολογία, ο ακροδεξιός υπουργός εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ υπερασπίστηκε για άλλη μια φορά την απόφαση να πραγματοποιηθεί η επίθεση του Ισραήλ.

Ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, βασικός εταίρος του συνασπισμού του Νετανιάχου, σε μια ανάρτηση στο X χαρακτήρισε την επιχείρηση «μια σημαντική, δίκαιη και ηθική επίθεση».

«Είναι πολύ καλό που συνέβη», πρόσθεσε.

Ο πόλεμος ξεκίνησε όταν μαχητές της Χαμάς επιτέθηκαν στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι.

Η Χαμάς πήρε 251 ανθρώπους ως ομήρους και σήμερα κρατά 48, εκ των οποίων οι 20 πιστεύεται ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Μια επακόλουθη ισραηλινή επίθεση έχει μέχρι σήμερα σκοτώσει τουλάχιστον 66.000 Παλαιστίνιους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας που διοικείται από τη Χαμάς, τα στοιχεία του οποίου δεν κάνουν διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων.