Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει κοινή άμυνα, αλλά γιατί δεν μπορεί να έχει κοινό ευρωπαϊκό στρατό;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να σηκώσει «τείχη από ντρόουν» για να σταματήσει τις παρενοχλήσεις στα αεροδρόμια και στους εθνικούς εναέριους χώρους.

Παράλληλα, θα διαθέσει δάνεια ύψους έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για να εκτελέσει το πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe) ώστε να επιταχυνθεί η αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ, διευκολύνοντας επείγουσες και σημαντικές επενδύσεις για την υποστήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή ιστορία, οι προμήθειες αμυντικού εξοπλισμού θα διαπερνούν τα σύνορα και θα βασίζονται σε κοινές δημόσιες συμβάσεις (με τουλάχιστον δύο μέλη της ΕΕ).

Μονάδες στρατού διαφορετικών ευρωπαϊκών κρατών πραγματοποιούν κοινές ασκήσεις, όπως η «Grand Quadriga», μια μεγάλης κλίμακας άσκηση της γερμανικής Bundeswehr και του ΝΑΤΟ στη Βαλτική Θάλασσα, τη Γερμανία, τη Λιθουανία και τη Φινλανδία. Η τελευταία πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 2025, με τη συμμετοχή περίπου 8.000 Γερμανών στρατιωτών.

Εντωμεταξύ, βρίσκονται σε εξέλιξη κοινές ευρωπαϊκές στρατιωτικές αποστολές στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Σαχέλ και το Κέρας της Αφρικής.

Οι δυνάμεις της Frontex υποστηρίζουν τα κράτη μέλη της ΕΕ στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, στην ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων και στην καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος.

Τέλος, η άμυνα βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας και των σχεδιασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια.

Ο στρατός, το έδαφος και οι Συνθήκες

Οπότε μία ερώτηση έρχεται στο μυαλό: το επόμενο βήμα είναι ένας κοινός ευρωπαϊκός στρατός;

Όχι, διαμυνήουν υψηλόβαθμα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο αποκλείεται, τουλάχιστον με τις σημερινές Συνθήκες που διέπουν τη λειτουργία της ΕΕ.

«Όπως είναι διατυπωμένες οι Συνθήκες, δεν επιτρέπουν την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού» ξεκαθαρίζουν στο ελληνικό euronews.

«Νομικά δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, καθώς η ανάπτυξη στρατού απαιτεί την ύπαρξη "εδάφους" (territory) το οποίο θα υπερασπίζεται ο στρατός. Επίσης, θα πρέπει να προβλέπεται ξεκάθαρα σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο στρατός» αναφέρουν και συμπληρώνουν με νόημα ότι σήμερα «υπάρχουν ακόμα διασυνοριακές διαμάχες μεταξύ κρατών -μελών της ΕΕ, όπως στην περίπτωση Ισπανίας- Πορτογαλίας και στην περίπτωση Κροατίας - Σλοβενίας.»

«Η ύπαρξη στρατού προϋποθέτει ξεκάθαρη νομική πρόβλεψη για το πού και πότε μπορεί να παρέμβει. Κάτι τέτοιο απαιτεί αλλαγή των Συνθηκών» καταλήγουν, συμπληρώνοντας παράλληλα ότι το θέμα απασχολεί τις τελευταίες Συνόδους Κορυφής των ηγετών των 27- και δεν αποκλείεται να υπάρξει στο μέλλον εισήγηση για την τροποποίηση των Συνθηκών.

Εντωμεταξύ, η ΕΕ θα συνεχίσει να βρίσκει όσο πιο αποδοτικές εναλλακτικές μπορεί.

«Ακολουθούμε κοινή πολιτική στην Ουκρανία, εξασφαλίζουμε πόρους ώστε να μπορεί κάθε κράτος -μέλος να υπερασπιστεί το έδαφός του και προχωράμε σε κοινές επιχειρήσεις εκτός ΕΕ, κάτι που δεν θα μπορούσαμε καν να συζητήσουμε λίγα χρόνια πριν» σημειώνει ανώτερος αξιωματούχος της Κομισιόν, που μίλησε στο ελληνικό euronews.

Προκλήσεις, υβριδικός πόλεμος και ανταρτοπόλεμος

Τα τελευταία περιστατικά με τα αγνώστου ταυτότητας ντρόουν να προκαλούν αναστάτωση σε αεροδρόμια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις ευρωπαϊκών κρατών καταδεικνύουν ότι τα ευρωπαϊκά κράτη βρίσκονται αντιμέτωπα με έναν νέο τύπο υβριδικού πολέμου: συγκεκριμένα με έναν νέο υβριδικό ανταρτοπόλεμο, όπως τον χαρακτήρισε μιλώντας στο ελληνικό euronews ο επικεφαλής Πληροφοριακών Συστημάτων (Chief Information Officer) του ΝΑΤΟ, Manfred Boudreaux-Dehmer.

Δολιοφθορές σε υποθαλάσσια καλώδια μεταφοράς δεδομένων και ηλεκτρικής ενέργειας, αναστολή λειτουργίας των αεροδρομίων, κυβερνοεπιθέσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμούς, εκστρατείες παραπληροφόρησης και ενίσχυσης αντιδυτικών δυνάμεων στο εσωτερικό των κρατών-μελών: ο υβριδικός ανταρτοπόλεμος έχει στόχο να πλήξει το ηθικό των Ευρωπαίων πολιτών και να προκαλέσει εσωτερικές διαμάχες στα κράτη -μέλη.

«Μην κάνετε λάθος, αυτό αποτελεί μέρος ενός ανησυχητικού μοτίβου αυξανόμενων απειλών σε ολόκληρη την ένωσή μας» διακήρυξε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της στο ευρωκοινοβούλιο, όπου προανήγγειλε ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει σύντομα τον οδικό χάρτη με τίτλο «Διατήρηση της Ειρήνης 2030».