Το Σαν Φρανσίσκο παλεύει με τη φτώχεια και τα ναρκωτικά εν μέσω τεχνολογικού πλούτου

Το Σαν Φρανσίσκο έχει γίνει ταυτόχρονα το σπίτι μερικών από τους πλουσιότερους ανθρώπους των ΗΠΑ που συναναστρέφονται με τον πρόεδρο και ενός αυξανόμενου πληθυσμού που ζει σε συνθήκες φτώχειας - και μιας επιδημίας ναρκωτικών που το έχει καταστήσει σημείο αιχμής στη συζήτηση της Αμερικής για τα ναρκωτικά.

Σε ορισμένα τμήματα της πόλης, ένας στόλος από ταξί υψηλής τεχνολογίας χωρίς οδηγό περιφέρεται στους δρόμους, ένα νεύμα στην τεχνολογική βιομηχανία της πόλης και την εγγύτητά της στη Silicon Valley.

Ωστόσο, μόλις λίγα τετράγωνα μακριά, οι ουρανοξύστες, οι επώνυμες μάρκες και τα πολυτελή μπαρ δίνουν τη θέση τους στα καταφύγια αστέγων και τα κέντρα αποκατάστασης του Tenderloin.

Σκηνές και μουσαμάδες παρατάσσονται στους δρόμους, από τους οποίους συχνά λείπουν ακόμη και οι βασικές ανέσεις των παντοπωλείων και των φαρμακείων, πόσο μάλλον οι καφετέριες ή τα πάρκα. Η χρήση ναρκωτικών σε ανοιχτούς χώρους παραμένει συνηθισμένη, και συγκεκριμένα του άκρως εθιστικού ναρκωτικού φαιντανύλη.

Η χρήση ναρκωτικών έχει αυξηθεί ραγδαία, με τις υπερβολικές δόσεις να φτάνουν σχεδόν τρεις φορές τον εθνικό μέσο όρο των ΗΠΑ, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Μετά το ρεκόρ των 806 θανάτων το 2023, οι υπερβολικές δόσεις μειώθηκαν κατά 21% το 2024 σε 635 θανάτους, αν και τα ποσοστά άρχισαν να ανεβαίνουν και πάλι.

Αυτό έχει γίνει δημόσιος μπελάς τα τελευταία χρόνια για πολλούς από τους υπερπλούσιους, συμπεριλαμβανομένου του δισεκατομμυριούχου της τεχνολογίας Έλον Μασκ, ο οποίος μέχρι πρόσφατα είχε ένα αρχοντικό στην περιοχή Bay Area.

Ο πρώην κορυφαίος σύμμαχος του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε την πόλη "καταστροφή", αναρτώντας στην πλατφόρμα του X τον Μάιο του 2023: "κάποτε όμορφη και ακμάζουσα, τώρα μια ερειπωμένη αποκάλυψη ζόμπι".

Ο Μασκ μετέφερε επίσης την έδρα της X από το Σαν Φρανσίσκο στο Όστιν το 2024, παρά τις υποσχέσεις ότι θα παραμείνει στην πόλη, δηλώνοντας ότι το έκανε επειδή "βαρέθηκε να αποφεύγει συμμορίες βίαιων τοξικομανών μόνο και μόνο για να μπαίνει και να βγαίνει από το κτίριο".

Ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε ότι θα στείλει τον Αύγουστο την Εθνοφρουρά για να "καθαρίσει" το Σαν Φρανσίσκο, κατηγορώντας τους τοπικούς Δημοκρατικούς πολιτικούς ότι το "κατέστρεψαν".

Εκείνοι με τους οποίους μίλησε το Euronews και οι οποίοι εργάζονται άμεσα για την καταπολέμηση της τρέχουσας επιδημίας επέρριψαν επίσης μέρος της ευθύνης στους τοπικούς αξιωματούχους. Παρόλα αυτά, υποστήριξαν ότι ήταν μόνο ένα μέρος ενός ευρύτερου μωσαϊκού προβλημάτων.

Εγκληματικότητα και φτώχεια

Ο Cedrick Akhbar, εκτελεστικός διευθυντής και συνιδρυτής της Positive Directions Equals Change, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που στοχεύει στην ανακούφιση της φτώχειας και του εθισμού σε υποβαθμισμένες κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων πολλών πρώην φυλακισμένων, μίλησε στο Euronews καθώς περπατούσε στο Tenderloin.

Ο Akhbar ήταν ο ίδιος ένας αυτοπροσδιοριζόμενος "ηρωινομανής" που πέρασε διάφορες περιόδους στη φυλακή. Αν και είπε ότι τα πράγματα ήταν πάντα δύσκολα στην πόλη, επισήμανε την αύξηση της ανισότητας που οδηγεί τις τιμές στα ύψη, υποστηρίζοντας επίσης ότι η εισροή πλούσιων κατοίκων έχει οδηγήσει στο να παραβλέπεται το ζήτημα.

Ενώ ορισμένοι ευεργέτες "ρίχνουν χρήματα" σε έργα για να διασφαλίσουν την ασφαλή χρήση ναρκωτικών, δήλωσε ο Akhbar, τα έργα αυτά τείνουν να "κρατούν τους ανθρώπους φτωχούς, στα ναρκωτικά και το αλκοόλ", αντί να αντιμετωπίζουν ευρύτερα ζητήματα.

Μέρος αυτού είναι το κόστος ζωής, δήλωσε ο Μπιλάλ Μαχμούντ, πρώην αναλυτής στην κυβέρνηση Ομπάμα και δημοτικός επόπτης για ορισμένες από τις φτωχότερες συνοικίες του Σαν Φρανσίσκο, δηλαδή το Τέντερλοϊν, όπου ζει ο Μαχμούντ.

"Η στέγαση είναι πολύ απλησίαστη", δήλωσε ο Mahmoud στο Euronews, επισημαίνοντας ότι τα μέσα ενοίκια ξεπερνούν το εισόδημα πολλών κατοίκων.

Τα ενοίκια σε ολόκληρη την πόλη ξεπερνούν πλέον κατά μέσο όρο τα 3.000 δολάρια (2.560 ευρώ) το μήνα - απαιτώντας ετήσιο εισόδημα τουλάχιστον 120.000 δολαρίων (103.100 ευρώ) για να το αντέξει κάποιος με βάση τις συνήθεις κατευθυντήριες γραμμές.

Ακόμη και στο Tenderloin, τη φθηνότερη γειτονιά του Σαν Φρανσίσκο, ένα διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου κοστίζει κατά μέσο όρο 2.500 δολάρια (2.150 ευρώ) μηνιαίως, ενώ το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών της περιοχής κυμαίνεται γύρω στα 40.000 δολάρια (34.800 ευρώ).

Πρόκειται επίσης για έναν φαύλο κύκλο του περιβάλλοντος, υποστήριξε, όπου οι καθημερινές ανέσεις δεν υπάρχουν πλέον και οι υποδομές έχουν συνδεθεί κυρίως με την κρίση των ναρκωτικών, οδηγώντας πολλούς να έρχονται από άλλες γειτονιές που δεν έχουν αυτές τις υπηρεσίες και εμποδίζοντας άλλους να βγουν έξω.

Ανέφερε έναν απεξαρτημένο τοξικομανή με τον οποίο μίλησε και ο οποίος είχε πάρει υπερβολική δόση πολλές φορές, ακόμη και κατά τη διάρκεια της απεξάρτησης. "Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, πέθανε τρεις φορές ... βασικά επειδή όταν περιβάλλεται από μια υπαίθρια αγορά ναρκωτικών, είναι περιβαλλοντικά πυροδοτικό", θυμήθηκε ο Mahmoud.

"Αν είσαι σε ανάρρωση, είναι πολύ δύσκολο να περιβάλλεσαι από αυτό από το οποίο προσπαθείς να απελευθερωθείς".

Αυτό ήταν ένα ιδιαίτερα επίκαιρο πρόβλημα, καθώς η συνοικία φιλοξενούσε επίσης τη μεγαλύτερη συγκέντρωση παιδιών στην πόλη, περίπου 3.500, σύμφωνα με τον επόπτη.

'Έτσι μοιάζει ένας εθισμένος;'

Λίγα χιλιόμετρα μακριά από τον Σέντρικ και το Τέντερλοϊν, ακριβώς σε μια από τις πλουσιότερες συνοικίες του Σαν Φρανσίσκο με θέα το ανακαινισμένο λιμάνι γεμάτο λαμπερά μπαρ και μεγαλοπρεπή σκάφη, βρίσκεται το Foundations.

Στο εσωτερικό της, η ιδιωτική κλινική εθισμού είναι καθαρή και φιλική, και στολισμένη με άνετα, βελούδινα έπιπλα και ψυγεία εφοδιασμένα με ελαφρώς αρωματισμένα μη αλκοολούχα selzers.

"Ο κόσμος νομίζει ότι ένας εξαρτημένος είναι κάποιος που είναι βρώμικος, άστεγος, χωρίς χρήματα", εξηγεί ο Adam Knepper, διευθυντής του μη μόνιμου κέντρου απεξάρτησης.

"Έχουμε πολλούς πελάτες που κάνουν χρήση μεθαμφεταμίνης και προσλαμβάνουν συνοδούς. Γιατί; Θέλω να πω, χαμηλή αυτοεκτίμηση, καμία αξία αυτοεκτίμησης, αλλά θα ξοδέψουν περίπου 1.000, 2.000, 10.000 δολάρια γι' αυτό", δήλωσε στο Euronews.

"Και αυτό συμβαίνει κάθε εβδομάδα. Τώρα, έτσι μοιάζει ένας εθισμένος;" ρώτησε ο Knepper, ανασηκώνοντας τους ώμους.

Πολλοί από τους πελάτες της Foundations εργάζονται για τις ίδιες εταιρείες που έχουν διαμαρτυρηθεί ή ακόμη και απειλήσει να εγκαταλείψουν την πόλη λόγω των προβλημάτων με τα ναρκωτικά. Ο Knepper πρότεινε διάφορους λόγους για το ζήτημα, αλλά ο κυριότερος από αυτούς για τους πελάτες του φαίνεται να είναι η πίεση αυτών των βιομηχανιών.

Οι προσδοκίες των τεχνολογικών μεγαλοεπιχειρήσεων από το προσωπικό τους έχουν διογκωθεί τα τελευταία χρόνια, με πολλούς εργοδότες να περιμένουν από τους εργαζομένους τους να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερες ώρες κάθε εβδομάδα και να παραιτούνται από κάθε είδους ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Κάνοντας ένα διάλειμμα από τη δουλειά του αργά το βράδυ στην Καλιφόρνια, ο Spencer Shulem δήλωσε στο Euronews ότι αυτό είναι πλέον το πρότυπο της βιομηχανίας. "Δουλεύω πιθανώς 80 ώρες την εβδομάδα, τουλάχιστον μπροστά στον υπολογιστή μου, κάθε εβδομάδα. Πιθανότατα παίρνω ρεπό μια εβδομάδα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους", είπε.

Ο Σπένσερ διευθύνει μια νεοφυή επιχείρηση τεχνητής νοημοσύνης στην περιοχή Bay Area με την ονομασία BuildBetter, έχοντας ιδρύσει την πρώτη του τεχνολογική εταιρεία σε ηλικία 14 ετών.

Όταν τέθηκε το θέμα της εξάντλησης λόγω των πολλών ωρών εργασίας - και της υποτιθέμενης σύνδεσης με τον εθισμό - ο ίδιος αντέδρασε. "Νομίζω ότι η εξουθένωση συχνά παρουσιάζεται περισσότερο σαν σε ένα αυτοκίνητο του οποίου οι ρόδες γυρίζουν αλλά δεν προχωράς μπροστά", υποστήριξε.

"Θα μπορούσα να δουλεύω 80 ώρες την εβδομάδα, αλλά αν νιώθω δυναμική, αν νιώθω ότι οι πελάτες αγαπούν αυτό που κάνουμε, νιώθω ότι θα μπορούσα να πάω για 100", λέει χαρούμενα.

Ο Shulem λέει ότι "δεν έχει μεθύσει ποτέ", αλλά έχει μιλήσει δημοσίως για τον εαυτό του και άλλους στον κόσμο της τεχνολογίας στο Σαν Φρανσίσκο που παίρνουν ναρκωτικά, λέγοντας στη Wall Street Journal ότι έπαιρνε LSD "περίπου κάθε τρεις μήνες" για να βοηθήσει τη δουλειά και τη δημιουργικότητά του.

Ωστόσο, το αντιπαρέβαλε με την ευρύτερη κρίση των ναρκωτικών ψυχαγωγίας, θεωρώντας τα ναρκωτικά ως "εργαλείο" για την εργασία, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της παραγωγής.

"Η δουλειά μας είναι να βάλουμε το μεγαλύτερο δυνατό ποσό εργασίας που μπορούμε γνωστικά σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο μπορούμε. Σε οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία που βασίζεται στην απόδοση, υπάρχει συνήθως ρύθμιση", εξήγησε ο Shulem.

"Οι αθλητές δεν μπορούν να κάνουν ορισμένα ναρκωτικά, επειδή αυτό θα ήταν άδικο για όλους τους άλλους. Δεν το έχουμε αυτό". Ούτε ο ίδιος ήταν απαραίτητα δυσαρεστημένος με αυτό, είπε.

Ωστόσο, για τον Knepper, αυτή η στάση ήταν ακριβώς αυτό που έφερνε τους ανθρώπους στις πόρτες του Foundations. "Δεν είμαστε ρομπότ. Και οι άνθρωποι καταρρέουν".

Ακριβώς στην άλλη πλευρά του διαδρόμου, σε ένα δωμάτιο γεμάτο με χαμηλό φωτισμό και άκαυστα κεριά, ένας πελάτης που εργαζόταν για χρόνια στον τομέα της τεχνολογίας αναλογιζόταν τον τρόπο με τον οποίο ο τομέας είχε αντιμετωπίσει τον ίδιο και πολλούς άλλους στο κέντρο.

"Αποδεικνύει ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι δεν νοιάζονταν πραγματικά (για τους εργαζόμενους) εξ αρχής. Νοιάζονται μόνο για τους μετόχους τους και τη δική τους αξία, ξέρετε. Οι εργαζόμενοι γίνονται εμπόρευμα", δήλωσε στο Euronews.

Καλιφόρνια νηφάλια

Ωστόσο, ο Αμερικανός ψυχολόγος και αναπληρωτής εκδότης του περιοδικού Addiction καθηγητής Keith Humphreys αμφισβήτησε την ιδέα ότι η εξέχουσα θέση της τεχνολογικής βιομηχανίας στο Σαν Φρανσίσκο συμβάλλει στο πρόβλημα των ναρκωτικών.

"Δεν νομίζω ότι η εργασία στη βιομηχανία τεχνολογίας είναι πιο αγχωτική από την οδήγηση λεωφορείου, την εξόρυξη άνθρακα ή την πυροσβεστική, μεταξύ πολλών άλλων θέσεων εργασίας", δήλωσε ο Χάμπρις στο Euronews.

Ο πολυβραβευμένος ψυχολόγος, ο οποίος συμβούλευσε τον πρώην πρόεδρο Τζορτζ Μπους και τον κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Γκάβιν Νιούσομ σχετικά με τις πολιτικές για τα ναρκωτικά, δήλωσε ότι το "μοναδικό" ζήτημα με το Σαν Φρανσίσκο είναι ότι "οι πολιτικές για τα ναρκωτικά έχουν στραφεί πολύ προς τη μείωση της βλάβης και τα δικαιώματα των χρηστών ναρκωτικών, ενώ αγνοούν τα δικαιώματα όλων των άλλων και την αξία της πρόληψης και της θεραπείας".

Στην Καλιφόρνια, οι κάτοικοι ψήφισαν το 2014 ένα δημοψήφισμα σε ολόκληρη την πολιτεία, γνωστό ως Πρόταση 47, το οποίο υποβάθμισε πολλά μη βίαια αδικήματα, συμπεριλαμβανομένης της κατοχής ναρκωτικών, ως πλημμελήματα.

Ενώ το Σαν Φρανσίσκο έχει διατηρήσει από το 2000 μια πολιτική "μείωσης της βλάβης" - καθιστώντας ασφαλέστερη την κατανάλωση ναρκωτικών και όχι στοχεύοντας στη μείωση της χρήσης με μέσα όπως η ποινικοποίηση.

Η πόλη διαθέτει μακροχρόνια προγράμματα που προσφέρουν ρυθμιζόμενους χώρους για τη χρήση ναρκωτικών, καθώς και την παροχή καθαρού αλουμινόχαρτου, σωλήνων και βελονών. Ωστόσο, αυτά επεκτάθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 2010 και στις αρχές της δεκαετίας του 2020, γεγονός που συνέπεσε με την αύξηση της χρήσης φαιντανύλης σε όλες τις ΗΠΑ.

Ο Akhbar εξελέγη πρόσφατα στην εκτελεστική επιτροπή της πόλης για το Δημοκρατικό Κόμμα. Δεν συγκρατήθηκε όσον αφορά την ηγεσία του κόμματός του.

"Κατηγορώ τον κυβερνήτη μας, τον Γκάβιν Νιούσομ, ο οποίος ήταν δήμαρχος εδώ. Κατηγορώ τη Νάνσι Πελόζι", δήλωσε ο Akhbar. "Πραγματικά πιστεύω ότι στέλνουν χρήματα εδώ, αλλά όλα τα χρήματα πηγαίνουν για να διευκολύνουν τους ανθρώπους και όχι για να βοηθήσουν πραγματικά τους ανθρώπους".

Ακόμη και ο επόπτης Μαχμούντ παραδέχθηκε ότι "από ορισμένες απόψεις, δεν υπήρχε αρκετή πολιτική βούληση" για την επίλυση της κρίσης.

Η στάση φαίνεται να αλλάζει. Ως κυβερνήτης της πολιτείας, ο Νιούσομ έδωσε εντολή στην Εθνική Φρουρά της Καλιφόρνια να μεταβεί στην πόλη το 2023 για να "αντιμετωπίσει τις ανησυχίες για τη δημόσια ασφάλεια, ιδίως την κρίση της φαιντανύλης".

Ο νέος δήμαρχος, Ντάνιελ Λόρι, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, έχει επίσης υποσχεθεί ένα "πρόγραμμα που σπάει τον κύκλο" για την πάταξη της χρήσης ναρκωτικών.

Ο Μαχμούντ επέμεινε ότι οι αρχές αλλάζουν. "Είναι η πρώτη φορά που είχαμε ένα συμβούλιο εποπτών και έναν δήμαρχο που μπορούσαν να εργαστούν συνεργατικά μέσα από αυτού του είδους τη δύσκολη νομοθεσία".

Ο καθηγητής Χάμφρεϊς χαρακτήρισε τη νέα προσέγγιση "μια πιο λογική ισορροπία".

Αν και υποστήριξε την αλλαγή στάσης, η Akhbar παρέμεινε επιφυλακτική, χαρακτηρίζοντας την πόλη "Μέκκα των ναρκωτικών".

"Ο σημερινός μας δήμαρχος είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαφημίζοντας την πόλη και το πώς έχει αλλάξει. Και το μόνο που εξακολουθώ να βλέπω είναι το ίδιο πράγμα", τόνισε.

Αναλογιζόμενος τη δική του ζωή, αναφέρθηκε στον εθισμό του πατέρα του, ο οποίος τον οδήγησε να εγκαταλείψει την οικογένεια όταν ο Akhbar ήταν παιδί.

Ο Akhbar έκανε το ίδιο πράγμα. Στη συνομιλία του με το Euronews, επέμεινε ότι ο κύκλος πρέπει να σπάσει με κάποιο τρόπο.

"Αυτό που είναι πιο οδυνηρό και επιβλαβές για μένα είναι να βλέπω παιδιά στο Τέντερλοϊν. Τα παιδιά πρέπει να το βλέπουν αυτό. Τι λες σε ένα παιδί; Πώς τους το εξηγείς;"

Το Euronews επικοινώνησε με τους εκπροσώπους του Γκάβιν Νιούσομ και της Νάνσι Πελόζι για σχόλια.