Ενδιάμεσες εκλογές στην Αργεντινή: Κρίσιμη αναμέτρηση για τον πρόεδρο Μιλέι

Οι ψηφοφόροι στην Αργεντινή καλούνται στις κάλπες για τις ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές που θεωρούνται κρίσιμη δοκιμασία για τον ακραίο φιλελεύθερο πρόεδρο Χαβιέρ Μιλέι, καθώς θα κρίνουν αν τα δυο χρόνια, που θα διαρκέσει το δεύτερο μισό της θητείας του, θα μπορέσει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις υπέρ της ελεύθερης αγοράς και την πολιτική σκληρής λιτότητας.

Πρόκειται για την πρώτη δοκιμασία σε εθνικό επίπεδο για τον «αναρχοκαπιταλιστή» οικονομολόγο που κατήγαγε απρόσμενη νίκη στις προεδρικές εκλογές του 2023 και θεωρούνται δημοψήφισμα για τον τρόπο που κυβερνά.

Η προεδρική παράταξη La Libertad Avanza («η ελευθερία προχωρά») προηγείται στις δημοσκοπήσεις με 37,1%, αλλά η περονιστική παράταξη Fuerza Patria με 32,2% ακολουθεί σε μικρή απόσταση**.** Η αντιπολίτευση, της οποίας ηγούνται προσωπικότητες όπως η πρώην πρόεδρος Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ και ο κυβερνήτης του Μπουένος Άιρες Άξελ Κισίλοφ**, έχει αποκτήσει δυναμική μετά τη νίκη της στις τοπικές εκλογές** του Μπουένος Άιρες τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Ο Κισίλοφ υπήρξε ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στον πρόεδρο, τον οποίο χαρακτήρισε "απατεώνα" και κατηγόρησε ότι ήρθε στην εξουσία "ως "ξένος"" για να "πάρει χρήματα από εκείνους που τα χρειάζονται". Ισχυρίζεται ότι το υπουργικό συμβούλιο του Μίλεϊ αποτελείται από "τους πιο σάπιους και επιβλαβείς" ανθρώπους στην πολιτική σκηνή της Αργεντινής.

Πίσω από αυτά τα δύο κόμματα βρίσκεται ο συνασπισμός των Ενωμένων Επαρχιών, που αποτελείται από κυβερνήτες που επιδιώκουν να "σπάσουν την πόλωση", ενώ ακολουθούν το Μέτωπο της Αριστεράς και των Εργαζομένων, η Ρεπουμπλικανική Πρόταση και η Ριζοσπαστική Ένωση Πολιτών. Για να εισέλθουν στο κοινοβούλιο, οι σχηματισμοί πρέπει να κερδίσουν πάνω από το 3% των ψήφων.

Γιατί είναι σημαντικές οι εκλογές;

Το διακύβευμα είναι 127 από τις 257 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και 24 από τις 72 στη Γερουσία. Επί του παρόντος, η La Libertad Avanza διαθέτει μόνο 37 βουλευτές και έξι γερουσιαστές, γεγονός που την έχει αναγκάσει να βασίζεται σε περιστασιακές συμμαχίες για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις του προέδρου. Ακόμη και μια ηχηρή νίκη δεν θα της έδινε κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Ο Χαβιέ Μιλέι έχει τονίσει τη σημασία της "αλλαγής του Κογκρέσου" προκειμένου να προωθήσει τις "διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις" του, κατηγορώντας την αντιπολίτευση ότι επιδιώκει την "αποτυχία" των πολιτικών του.

Ο πρόεδρος, ο οποίος ισχυρίζεται ότι σχημάτισε "την πρώτη ελευθεριακή κυβέρνηση στον κόσμο" και "την καλύτερη κυβέρνηση στην ιστορία", όρισε αυτές τις εκλογές ως μια επιλογή μεταξύ "των ιδεών της ελευθερίας ή του καστρο-τσαβιστικού κομμουνισμού".

Ειδικοί λένε πως αν εξασφαλίσει πάνω από 35% των ψήφων η έκβαση θα θεωρηθεί καλή για τον πρόεδρο και την παράταξή του καθώς θα επιτρέψει, μέσω συμμαχιών, να ελέγχει το ένα τρίτο των εδρών και άρα να εμποδίζει την αντιπολίτευση να ξεπερνά τα βέτο του σε νόμους που ο πρόεδρος λέει πως θα απειλούσαν τη δημοσιονομική ισορροπία. Ο πρόεδρος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι τις εκλογές θα ακολουθήσει ανασχηματισμός της κυβέρνησής του.

Στο στόχαστρό του ως το 2027: περαιτέρω δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, περισσότερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.

Η στήριξη Τραμπ, η φθορά στην κοινωνία και στη μέση οι αγορές

Ο Λευκός Οίκος και ξένοι επενδυτές δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από τη μείωση του πληθωρισμού (από το 12,8% προτού αναλάβει ο Χαβιέρ Μιλέι στο 2,1% τον περασμένο μήνα), τα πρωτογενή πλεονάσματα, τα σαρωτικά μέτρα απορρύθμισης. Όμως η δημοτικότητα του ακροδεξιού πολιτικού συνεχίζει να πέφτει, ιδίως λόγω της δυσαρέσκειας για τις βαθιές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και σκάνδαλα διαφθοράς, με πιο οδυνηρή για τον ίδιο αυτή στην οποία εμπλέκεται η αδελφή του, που είναι επίσης επικεφαλής των υπηρεσιών της προεδρίας («προσωπάρχισσα»).

Η υπόσχεση της κυβέρνησης Τραμπ πως θα διατεθούν πάνω από 40 δισεκατομμύρια δολάρια – έκανε αίσθηση διεθνώς – για να υποστηριχτεί η κυβέρνηση του ιδεολογικού συμμάχου του προέδρου Μιλέι εξαρτάται από την έκβαση της ψηφοφορίας: η Ουάσιγκτον «δεν θα είναι τόσο γενναιόδωρη» αν δεν αυξήσει την ισχύ της η μικρή παράταξή του, διεμήνυσε ο ρεπουμπλικάνος.

Τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας, αλλά ακόμη και ο βασικός θεσμικός διεθνής δανειστής της Αργεντινής, το ΔΝΤ, συνηγορούν υπέρ μέτρων «υποστήριξης» των ασθενέστερων πολιτών.

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα ο πρόεδρος Μιλέι «πρέπει να κάνει στροφή στον πραγματισμό, να ξαναρχίσει διάλογο με άλλες παρατάξεις, με τους κυβερνήτες» των επαρχιών, επισημαίνει η πολιτολόγος Λάρα Γκοϊμπούρου. Αν δείξει ικανότητα «στη διαπραγμάτευση», θα μπορέσει να επιτύχει «την έγκριση» νομοσχεδίων, όπως στο αρχικό στάδιο της θητείας του, πρόσθεσε.

Ωστόσο η «μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην ιστορία», όπως αρέσκεται να τη χαρακτηρίζει ο Χαβιέρ Μιλέι, είχε αποτέλεσμα την απώλεια 200.000 και πλέον θέσεων εργασίας, αναιμική δραστηριότητα, ύφεση 1,8% το 2024 και ανάπτυξη που αγκομαχά το 2025. Και κοινωνία περισσότερο παρά ποτέ δυο ταχυτήτων.

«Τραγουδάει (σ.σ. ροκ τραγούδια σε συναυλίες) ενώ κόσμος ψοφάει της πείνας», ξέσπασε η Νοέμι Βεργάρα, 59 χρονών, ο σύζυγός του έχασε τη δουλειά του σε μεταλλουργία εξαιτίας της ύφεσης του 2024. Όπως κι εκείνη τη δουλειά της οικιακής βοηθού: η οικογένεια που την απασχολούσε δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να την πληρώσει.

Μπορεί οι πολίτες να έδειξαν «άνευ προηγουμένου αντοχή» στη λιτότητα και κάποιες δημοσκοπήσεις να κατέγραφαν ποσοστό δημοτικότητας 60% του προέδρου Μιλέι ακόμη στις αρχές της χρονιάς, όμως «δεν βλέπουμε καμιά όαση αφού περάσαμε την έρημο», είναι η διάγνωση του οικονομολόγου Γκιγιέρμο Ολιβέτο, και η διάθεση των Αργεντινών μοιάζει να μεταβάλλεται με ταχύ ρυθμό. Το να «ανακτήσει η Αργεντινή το μεγαλείο της», κατά το προεκλογικό σύνθημα του Μιλέι το 2023, μοιάζει πολύ μακριά, όπως και η επιστροφή στην υποτιθέμενη «χρυσή εποχή» για τη χώρα, στο μεταίχμιο του 19ου και του 20ού αιώνα.

Καθώς η εμπιστοσύνη των πολιτών μειώνεται, συρρικνώνεται επίσης η βεβαιότητα των αγορών για το κατά πόσον ο πρόεδρος Μιλέι μπορεί να συνεχίσει στην πορεία των πολιτικών λιτότητας: ασφαλής ένδειξη το ότι θεωρούν το νόμισμα, το πέσο, υπερτιμημένο. Είναι χαρακτηριστικό πως Οκτώβριο, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών χρειάστηκε επανειλημμένα να επέμβει άμεσα στις αγορές αγοράζοντας πέσος για να αποτρέψει την ελεύθερη πτώση του νομίσματος της Αργεντινής.

Οι πολίτες της Αργεντινής, οδυνηρά έμπειροι σε οικονομικές κρίσεις, φοβούνται υποτίμηση ή μεγάλη πτώση του πέσο μετεκλογικά.

24 αποτελέσματα σε ένα

Οι εκλογές θα έχουν 24 διαφορετικά αποτελέσματα, ένα για κάθε περιφέρεια: τις 23 επαρχίες και την αυτόνομη πόλη του Μπουένος Άιρες. Αν και η κυβέρνηση προσπάθησε να γίνει η καταμέτρηση των ψήφων σε εθνικό επίπεδο για να ωφελήσει την εικόνα της, η εκλογική επιτροπή διέταξε να δημοσιευθούν τα αποτελέσματα χωριστά.

Το επίκεντρο θα είναι η επαρχία του Μπουένος Άιρες, η οποία αποτελεί το κλειδί για την ανατροπή της ισορροπίας.

Τα εκλογικά τμήματα θα κλείσουν στις 20:00 ώρα Ελλάδας και Κύρπου και τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν τα ξημερώματα της Δευτέρας.