Αζερμπαϊτζάν - Αρμενία: Ατζέντα ειρήνης για το 2026 - Πρόοδος σε πολλούς τομείς

Το 2025 ήταν μια επιτυχημένη χρονιά για τη διαδικασία συμφιλίωσης Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας. Στις 8 Αυγούστου, οι δύο πλευρές υπέγραψαν σημαντικά έγγραφα στην Ουάσιγκτον, όταν οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στον Λευκό Οίκο. Εκφράζοντας τη δέσμευσή τους προς την ειρήνη, στοχεύουν να τερματίσουν δεκαετίες συγκρούσεων και να προχωρήσουν προς την πλήρη εξομάλυνση. Η διαδικασία αυτή θα συνεχιστεί το επόμενο έτος.

Το Μπακού περιέγραψε τι να περιμένουμε στη διαδικασία εξομάλυνσης Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας το επόμενο έτος κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν. Μιλώντας στον Τύπο, ο υπουργός Εξωτερικών διευκρίνισε θέματα, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών πετρελαίου, των εφαρμοζόμενων δασμών, της οριοθέτησης των συνόρων και των αμοιβαίων επισκέψεων Αζέρων και Αρμενίων.

Πρόσφατα, το Αζερμπαϊτζάν άρχισε να εξάγει καύσιμα στην Αρμενία σιδηροδρομικώς μέσω Γεωργίας, σηματοδοτώντας την πρώτη τέτοια εξαγωγή εδώ και δεκαετίες.

«Αυτή τη στιγμή δημιουργούμε κάτι από το μηδέν», δήλωσε ο Μπαϊράμοφ στους δημοσιογράφους. «Η έκκληση της αρμενικής πλευράς αφορούσε πετρελαιοειδή και η αζέρικη πλευρά την αποδέχθηκε».

Μιλώντας για το ενδεχόμενο επέκτασης των οικονομικών σχέσεων, πρόσθεσε ότι όταν το αζέρικο πετρέλαιο εισήλθε στην Αρμενία, υπήρξαν διαμαρτυρίες από την αρμενική πλευρά, αλλά ήταν «περιθωριακές». Συνολικά, ο Τζειχούν Μπαϊράμοφ θεωρεί το εμπόριο μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας αρκετά πιθανό και σε άλλους τομείς.

Το εμπόριο καυσίμων ξεκίνησε με επιτυχία

Το πρώτο τρένο που μετέφερε καύσιμα που παράγονται στο Αζερμπαϊτζάν παραδόθηκε στην Αρμενία διασχίζοντας τα γεωργιανά σύνορα, κάτι που αρχικά αποδείχθηκε δύσκολο, εξήγησε ο υπουργός. «Ο δασμός που πρότεινε η Γεωργία ήταν πολύ υψηλός. Αυτό δημιούργησε ερωτήματα στην αζέρικη πλευρά, διότι η πρόταση δεν ανταποκρινόταν στην υφιστάμενη πρακτική. Ωστόσο, μόλις η γεωργιανή ηγεσία έμαθε για το θέμα, παρενέβη και η κατάσταση άλλαξε. Το θέμα των τιμολογίων επιλύθηκε και οι εταιρείες συμφωνούν μεταξύ τους τιμολόγια σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς».

Η γεωργιανή πλευρά επιβεβαίωσε επίσημα ότι δεν θα χρεωθεί τέλος για την πρώτη φορά της διέλευσης, ενώ το τέλος για τις μελλοντικές μεταφορές δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί.

Υπάρχουν ακόμη εκκρεμή ζητήματα επί του εδάφους και ένα από αυτά είναι οι υποδομές του TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity) - μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στη σύνδεση των χωρών και των περιοχών.

Ακολουθεί η σιδηροδρομική σύνδεση

Αν και το 2020 επιτεύχθηκε συμφωνία για τη δημιουργία σιδηροδρομικής σύνδεσης μεταξύ των δυτικών περιοχών του Αζερμπαϊτζάν και της Δημοκρατίας του Ναχτσιβάν, ο δεύτερος πόλεμος του Καραμπάχ σταμάτησε τις διαδικασίες. Επί του παρόντος, το Αζερμπαϊτζάν δημιουργεί όλες τις απαραίτητες υποδομές για το έργο αυτό.

Για τη σύνδεση των σιδηροδρόμων, η Αρμενία πρέπει επίσης να αναπτύξει υποδομές στο έδαφός της. Για να καταστεί αυτό δυνατό, η Αρμενία διεξάγει διμερείς διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συνομιλίες αυτές επικεντρώνονται στη δημιουργία του νομικού πλαισίου, των ρυθμιστικών μηχανισμών και της θεσμικής εγκατάστασης που είναι απαραίτητες για την υλοποίηση του έργου. Όσον αφορά την πλευρά του Αζερμπαϊτζάν, ο Μπαϊράμοφ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «το 2026, οι σιδηρόδρομοι θα φτάσουν στα αρμενικά σύνορα».

Αλλά το εμπόριο δεν είναι ο μόνος τομέας που παρουσιάζει θετική δυναμική μεταξύ των χωρών. Τους τελευταίους μήνες έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές αμοιβαίες επισκέψεις σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, γεγονός που δημιουργεί ελπίδες για περαιτέρω επέκταση των επαφών αυτών στο μέλλον.

Εποικοδομητικές συνατήσεις και επίλυση ζητημάτων

«Εμπειρογνώμονες και διεθνή κέντρα έχουν ήδη επισκεφθεί την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν δύο φορές. Ως αποτέλεσμα αυτών των επισκέψεων έχει παρατηρηθεί ορισμένη πρόοδος προς την κατεύθυνση της συνεργασίας και της αμοιβαίας κατανόησης. Αναμένουμε ότι οι διαδικασίες αυτές θα συνεχιστούν το 2026», ανέφερε ο υπουργός.

Εν τω μεταξύ, η διαδικασία οριοθέτησης των συνόρων συνεχίζεται στο πλαίσιο της διασφάλισης της ασφάλειας και της μακροπρόθεσμης ειρήνης, τόσο στις συναντήσεις όσο και επί του πεδίου. Περίπου 12 χιλιόμετρα των συνόρων Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας έχουν ήδη οριοθετηθεί. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και έχουν εγκριθεί οι σχετικοί κανονισμοί.

Όλες οι πλευρές συμφώνησαν ότι η διαδικασία οριοθέτησης θα διεξαχθεί από Βορρά προς Νότο, ξεκινώντας από το τριμερές συνοριακό σημείο Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας-Γεωργίας και καταλήγοντας στα σύνορα Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας-Ιράν. «Η διαδικασία οριοθέτησης θα πραγματοποιηθεί τμηματικά. Το ζήτημα θύλακας-περιοχή θα βρει τη λύση του στο πλαίσιο της διαδικασίας οριοθέτησης», κατέληξε ο υπουργός.