AB’den Ukrayna’ya 'NATO Madde 5' benzeri güvence önerisi

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, Avrupa Birliği (AB) ve müttefiklerin Ukrayna’ya güvenlik garantileri sağlama konusunda diplomatik girişimleri artırmanın yanı sıra, “NATO’nun 5'inci maddesi benzeri” bir güvence için pratik adımları hızlandırması gerektiğini belirtti.

NATO Antlaşması’nın beşinci maddesi, ittifakın kolektif savunma ilkesini düzenliyor. Bu maddeye göre, üye ülkelerden birine yapılan silahlı saldırı, tüm ittifaka yapılmış sayılır. Diğer üyeler de saldırıya uğrayan ülkeye gerekli gördükleri şekilde, askeri güç de dahil olmak üzere yardım etmeyi taahhüt ederler.

Costa, Brüksel'de yaptığı açıklamada “Üç buçuk yıl süren savaşın ardından diplomatik faaliyetler hız kazanıyor. ABD Başkanı Trump’ın da bu çabaya katılma yönünde mutabakat göstermesiyle Ukrayna’ya güvenlik garantileri sağlanması yönünde ivme artıyor,'' dedi ve ekledi: “Artık, ABD’nin de sürekli katılımıyla NATO Madde 5’e benzer bir güvenceyi hayata geçirmek için pratik çalışmaları hızlandırma zamanı.”

Costa’nın sözleri, pazartesi günü Washington’da yapılan ve ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere liderleri, Avrupa Komisyonu ve NATO Genel Sekreteri’nin katıldığı toplantının ardından düzenlenen iki sanal zirvenin devamında geldi.

ABD yetkililerine göre, geçen hafta Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yapılan zirvede, Moskova, ABD ve Avrupa ülkelerinin Ukrayna’ya NATO’nun “kolektif savunma” maddesine benzer güvenceler sunmasına itiraz etmeyeceğini kabul etti.

İngiltere Başbakanlık Ofisi tarafından paylaşılan bilgilere göre, “Gönüllüler Koalisyonu” toplantısında planlama ekipleri önümüzdeki günlerde ABD’li muhataplarıyla bir araya gelecek ve “güçlü güvenlik garantileri sunma” planlarını detaylandıracak. Ayrıca, çatışmalar sona erdiğinde konuşlandırılmak üzere “güvence kuvveti” oluşturma hazırlıklarının da sürdüğü belirtildi.

Bu kuvvetin, müttefik askerlerinin doğrudan çatışma bölgeleri dışında konuşlandırılmasını öngördüğü kaydedildi. İngiltere, Fransa ve Estonya şimdiden buna hazır olduklarını açıkladı.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ise Washington’daki toplantıda daha fazla askeri teçhizat, eğitim ve istihbarat desteği talebini yineledi. Kiev ayrıca, AB üyeliğini de güvenlik garantisinin bir parçası olarak görüyor.

Ancak Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, farklı bir görüş bildirerek “Ukrayna’nın AB üyeliği güvenlik garantisi sağlamıyor,” ifadelerini kullandı.

Avrupa Komisyonu ise Putin’in Zelenskiy ile ikili görüşmeye sıcak bakmaya başlamasını olumlu karşıladıklarını duyurdu. Bununla birlikte Komisyon, eylül ayı başında Rusya’ya yönelik 19'uncu yaptırım paketini sunacağını açıkladı.

Komisyon Sözcüsü Arianna Podesta, “Rusya daha fazla yaptırım görmek istemiyorsa, saldırgan savaşı durdurmalı,” dedi.

Trump ise pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Bunu çözüp çözemeyeceğimizi anlamak bir iki haftamızı alacak,” ifadesini kullandı.