AB ve ABD'den uzun süredir beklenen ticaret açıklaması: AB mallarına yüzde 15’lik kapsamlı vergi

Brüksel ve Washington, yaklaşık 1 ay önce varılan ticaret anlaşmasını resmileştiren ve uzun süredir beklenen ortak açıklamayı perşembe günü yayınladı. Açıklamada, ABD’ye girecek otomobiller, yarı iletkenler ve ilaçların en fazla yüzde 15 gümrük vergisine tabi olacağı teyit edildi.

27 Temmuz’da İskoçya’da AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile ABD Başkanı Donald Trump arasında varılan anlaşma gibi, bu açıklamanın da yasal bağlayıcılığı bulunmuyor. Ancak açıklamada, otomobillerdeki vergi indiriminin, AB’nin ABD ürünlerine yönelik tarife indirim süreçlerini başlatmasıyla eş zamanlı uygulanacağı belirtildi.

AB’den ithal edilen otomobil ve yedek parçalar için hâlen yüzde 27,5 gümrük vergisi uygulanıyor.

Ticaret Komiseri Maros Sefcovic, Komisyon’un “kesin niyetinin” ay sonundan önce yasa teklifini sunmak ve süreci başlatmak olduğunu söyledi. Bu durumda yüzde 15’lik oran, 1 Ağustos’tan itibaren geriye dönük olarak uygulanacak.

Belgede ayrıca, 1 Eylül’den itibaren mantar gibi mevcut olmayan doğal kaynaklar, tüm uçaklar ve uçak parçaları, jenerik ilaçlar ve ham maddeleri ile kimyasal öncüllerin özel bir rejimden yararlanacağı, bu ürünlere yalnızca 'normal ve ayrımcı olmayan' (MFN) tarifelerin uygulanacağı ifade edildi.

İlaçlar ve yarı iletkenlerde şu anda yalnızca MFN (ayrımcı olmayan) tarifeler uygulanıyor. Yüzde 15’lik oran ise yalnızca ABD’nin 232. soruşturmaların tamamlanmasının ardından ek vergi getirmesi halinde devreye girecek.

Fransa gibi bazı AB ülkeleri açısından hayal kırıklığı yaratan bir diğer nokta ise şarap ve içkilerin muaf tutulan ürünler listesinde yer almaması. Ancak Komisyon açıklamasında, “Her iki taraf da bu rejimin diğer ürün kategorilerine genişletilmesi için iddialı biçimde çalışmayı sürdürme konusunda mutabık” ifadelerine yer verildi. Komisyona göre bu, AB açısından “önemli bir kazanım” olacak.

Sefcovic, gazetecilere yaptığı açıklamada AB’nin bu konuda “çok net” olduğunu ve bunun kendileri için son derece önemli bir mesele olduğunu vurguladı.

Çelik ve alüminyum konusunda da anlaşmaya varılmadığı görülüyor. AB’den yapılan ihracatlarda hâlen yüzde 50 gümrük vergisi uygulanmaya devam ediyor.

Açıklamada, iki tarafın sektördeki küresel sorunlar — özellikle kapasite fazlası — ile mücadele etmeyi “amaçladığı” ve “çelik ve alüminyum ile türev ürünlerde AB ihracatı için tarife kotası çözümü de dahil olmak üzere güvenli tedarik zincirleri üzerinde birlikte çalışmayı” planladığı belirtildi.

İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan üst düzey bir AB Komisyonu yetkilisi, çelik ve alüminyumda tarife kotaları üzerinde uzlaşmak için belirlenmiş bir takvim olmadığını vurguladı.

Yetkili, “Elbette mümkün olduğunca hızlı ilerlemek istiyoruz” diyerek, kotaların “basit bir gümrük indirimi”ne kıyasla daha fazla değişken içerdiği için “müzakeresi daha zor” olduğunu ekledi.

Son iki ayda ABD’li muhataplarıyla 100 saatlik müzakere yürüten Sefcovic, bunun “ABD’nin herhangi bir ortağa sunduğu en avantajlı ticaret anlaşması” olduğunu yineledi. Bunu, iki taraf arasındaki ekonomik bağları “daha da güçlendiren”, ilişkilerde “istikrar ve öngörülebilirlik” sağlayan bir “ilk adım” olarak tanımladı.

Sefcovic ayrıca bunun, günümüzün karmaşık jeopolitik ortamında “her zamankinden daha önemli” hale gelen geniş transatlantik ortaklığı da güçlendirdiğini söyledi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Antonio Costa da ortak açıklamayı memnuniyetle karşıladı; belgenin “öngörülebilirlik” ve “istikrar” sağladığının altını çizdi.

Bir AB diplomatına göre, Komisyon üyesinin Perşembe sabahı AB büyükelçilerine yaptığı bilgilendirme sonrasında, büyükelçiler açıklamayı genel olarak olumlu karşıladı.