Hollanda'da seçimler: Geert Wilders'in aşırı sağcı partisi anketlerde önde gidiyor

Geert Wilders'in aşırı sağcı Özgürlük Partisi PVV, Hollanda'da yeni parlamento seçimlerine iki ay kala son kamuoyu yoklamalarında önde gidiyor.

PVV'nin Haziran ayında göç politikası konusundaki anlaşmazlık nedeniyle koalisyon hükümetinden ayrılmasının ardından 29 Ekim'de erken seçim kararı alındı.

Parlamentonun yaz tatiline girmesinin ardından siyasi kampanyalar başlarken, son anketler PVV'nin 150 sandalyeli parlamentoda 33 sandalye kazanacağını, onu Yeşiller ve İşçi Partisi'nin merkez sol ortak listesi GroenLinks-PvdA'nın izleyeceğini ve 26 sandalye alacağını gösteriyor.

Aynı ankete göre, mevcut hükümetin koalisyon ortakları olan merkez sağ VVD, aşırı sağcı ve çiftçi yanlısı BBB partisi ve muhafazakar NSC'ye verilen destek önemli ölçüde azaldı. En büyük kayıp VVD için öngörülüyor: 24 sandalyeden 15'e düşeceği tahmin ediliyor.

Wilders'in PVV'si Kasım 2023 seçimlerinden birinci parti olarak çıkarken (37 sandalye), onu eski Avrupa Komisyonu Üyesi Frans Timmermans'ın liderliğindeki GroenLinks-PvdA (24 sandalye) takip etti.

Hiçbir parti parlamentoda mutlak çoğunluğu elde edemiyor: Hollanda'da her zaman en az iki partiden oluşan bir koalisyon hükümeti kuruldu.

Hollanda siyasetinde hareketli birkaç ay yaşandı. İşte önümüzdeki haftalarda kampanyada dikkat edilmesi gerekenler.

1. İsrail politikası

Kritik yardım malzemelerinin 10 haftadan fazla bir süre Gazze'ye girmemesi üzerine Hollanda Mayıs ayında inisiyatif alarak Avrupa Komisyonu'ndan AB-İsrail ortaklık anlaşmasını gözden geçirmesini istedi. Bu uluslararası insancıl hukukun ihlali anlamına geliyordu.

Yeni Sosyal Sözleşme Partisinden (NSC) Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp'ın bu hamlesi genel olarak takdir görmedi: Hollanda hükümeti halen İsrail'in müttefiki olarak görülüyor.

Wilders'in PVV'si İsrail'e kesin destek vermeye devam ederken, GroenLinks-PvDA ve merkez sol D66 gibi diğer bazı partiler İsrail'in eylemlerine karşı çıktı ve Filistin devletinin tanınmasından yana tavır aldı. Bu bölünme, bir sonraki hükümetin kurulması sürecinde tökezletici bir engel olabilir.

Hollanda'nın eski İsrail Büyükelçisi Veldkamp, geçen hafta geçici hükümetten istifa ederek ülkeye yönelik daha sert tedbirler alınmasını istediğini söyledi. Diğer koalisyon partileri VVD ve BBB'den çok az destek buldu. Onun bu hareketi tüm NSC bakanlarının ayrılmasını tetikledi, yani görevden ayrılan Başbakan Dick Schoof'un yeni bakanlar ataması ve muhtemelen görevden ayrılan hükümeti yeniden yapılandırması gerekecek.

2. VVD'nin çöküşü, CDA'nın yükselişi

Hollanda'yı 14 yıl yöneten ve şu anda NATO'nun başında bulunan eski Başbakan Mark Rutte'nin partisi VVD'nin popülaritesi azalırken, Hristiyan-Demokrat CDA'nın bir önceki seçimde beş olan sandalye sayısını 23'e çıkararak üçüncü büyük parti olacağı tahmin ediliyor.

2000'li yıllarda büyük başarılar elde eden parti göçün kontrol altına alınması, ekonomik yatırımlar, demokratik ve toplumsal değerler üzerinde duruyor ve AB'yi destekliyor.

Basında çıkan haberlere göre partinin 42 yaşındaki lideri Henri Bontenbal, siyasi yelpazede popülerlik kazanıyor ve bir sonraki başbakan olma potansiyeline sahip. Bontenbal siyasete yaklaşık dört yıl önce girdi ve bu nedenle yeni bir yüz olarak görülüyor.

Aynı zamanda, anketler mevcut VVD lideri Dilan Yeşilgöz'e olan desteğin azaldığını gösteriyor. Haziran ayında VVD seçmenlerinin yaklaşık yüzde 77'si Yeşilgöz'e güvendiklerini söylerken, bu oran şu anda yüzde 31'de kaldı. Parti liderliğini 2023'te Rutte'den devralan Yeşilgöz, 'yumuşak' aşırı sağcı olarak nitelendirilen bir liderlik tarzı benimsediği için eleştirilere maruz kalmıştı.

3. PVV: Sınırları kapatmak

Wilders seçim kampanyasını, partisinin hükümette olduğu dönemden daha katı bir göç programıyla başlattı. Göçün tamamen durdurulmasını savunan parti, göçmen kabul tesislerinin kapatılmasını ve sığınmacıların sınırdan geri gönderilmesini istiyor.

PVV'yi 2006'dan beri yöneten Wilders, bu ayın başlarında X'te yapay zekâ tarafından oluşturulan ve iki yarım yüz gösteren paylaşımıyla eleştirilere yol açtı: Solda altında PVV harfleri olan genç sarışın bir kadın, sağda ise altında PvdA harfleri olan başörtülü, kızgın görünümlü yaşlı bir kadın. Wilders, seçimlerin tarihine atıfta bulunarak "29/10'da seçim sizin" diye yazdı.

Paylaşımla ilgili olarak ayrımcılıkla mücadele hattına 2 bin 500'den fazla şikâyette bulunuldu.

4. Sonunda Timmermans'ın sırası mı?

Timmermans 2023'te olduğu gibi yine merkez sol GroenLinks-PvdA ortak listesinin lideri. Partiler 2026'da resmen birleşecek ve enerji, konut ve kamu yatırımlarına odaklanan bir gündemle merkezci seçmenlere hitap etmeye çalışacak.

GroenLinks ve PvdA geleneksel olarak tüm seçim konularında aynı fikirde olmadıkları için en büyük zorluk seçmenlerinin desteğini kazanmak olabilir. Yeşil Mutabakat'tan sorumlu eski Avrupa Komisyonu Üyesi, bir önceki seçimlerde bu fırsatı kaçırdığı ve iki yıl önce bunun için Komisyon'daki görevinden ayrıldığı için bu kez başbakan olmak istiyor.

Kısa bir süre önce Hollanda medyasına ülkenin başında kendisi varken "korkulacak bir şey olmayacağını" söyledi.