Sofya, 'Leyen'in uçağına yönelik GPS müdahalesi' iddiasını yalanladı

Bulgar yetkililer, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’i taşıyan uçağın GPS sistemine Moskova tarafından müdahale edildiği iddialarını yalanladı.

Bu iddialar, Komisyon’un birkaç gün önce Bulgar yetkililere atıfta bulunarak olayın “Rusya’dan açık bir müdahale sonucu meydana geldiği” yönünde olduğunu belirtmesinin ardından gelmişti.

Ülkenin Başbakanı Rosen Zhelyazkov perşembe günü parlamentoya yaptığı açıklamada von der Leyen'in uçağının "uzun süreli bir müdahale ya da sinyal bozulması" yaşamadığını söyledi.

Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma Bakanı Grozdan Karadjov, Bulgar bTV kanalına verdiği mülakatta, hükümetin konuyla ilgili olarak Avrupa Komisyonu'na herhangi bir bilgi sunduğunu reddederek, Komisyon'un Bulgar yetkililerin kesintinin Kremlin'in hibrid savaşının bir sonucu olduğundan şüphelendiği iddiasıyla çelişti.

Bulgar yetkililer ayrıca olayla ilgili herhangi bir soruşturma yürütülmeyeceğini de teyit etti.

Başbakan Yardımcısına göre, Bulgar havacılık yetkilileri Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı'na (EASA) uçağın pilotu ile kontrol kulesi arasında geçen konuşmanın bir raporunu verdi, ancak bu görüşmede GPS ile ilgili "küçük sorunlardan" bahsedilirken, Rus müdahalesinden söz edilmedi.

Karadjov, "EASA'nın hala uçaktaki bilgisayarları sökmesi ve bu bilgisayarların ne kaydettiğini görmesi gerekiyor," diye ekledi.

Bu açıklamalar, von der Leyen’i taşıyan uçağın – ekibi ve gazetecileriyle birlikte – Varşova’dan Bulgaristan’ın Plovdiv şehrine pazar günü yaptığı uçuşta yaşanan aksaklığın nedeni hakkında günler süren yoğun spekülasyonların ardından geldi.

Yaklaşık bir hafta sonra, hem AB Komisyonu hem de Bulgar yetkililer, önceki açıklamalarından geri adım attı ve olay hızlıca netlik kazandı.

Uçağın pilotunun, uçuş sırasında Bulgar hava trafik kontrolörleriyle yaptığı konuşmada “GPS ile ilgili sorunlar” yaşandığını kaydeden bir kayıt ortaya çıktı. Uçağın kayıtlı rotası da iniş sırasında Plovdiv havaalanı üzerinde dairesel manevralar yaptığını gösteriyor.

Ancak, Financial Times muhabiri tarafından yapılan ve yetkililere atıfta bulunan, uçağın havaalanı üzerinde bir saat boyunca daire çizdiği yönündeki iddialar, Flightradar24 gibi uçuş takip platformları tarafından sağlanan açık kaynak verilerle çelişiyor.

Uçak iniş sırasında havaalanı üzerinde dairesel manevra yapmış olsa da, toplam uçuş süresi yaklaşık 1 saat 57 dakika iken, bu rotanın tahmini uçuş süresi 1 saat 48 dakika. Bu durum, yaklaşık dokuz dakikalık bir gecikmeye işaret ediyor ve bir saatlik gecikme raporlarını çürütüyor.

Veri analizi ayrıca, uçağın kalkış için bir saat geciktiğini ortaya koyuyor; bu durum, varıştaki gecikmeyle ilgili müdahaleyi açıklayabilir.

Pilotun inişi ‘harita’ kullanarak yaptığı yönündeki raporlar, Bulgar yetkililerin uçağın yer tabanlı radyo navigasyon sistemi ILS ile iniş yaptığını belirtmesiyle çelişiyor.

Euronews, bazıları müdahale ihtimalini desteklerken, bazı analistler ise Plovdiv çevresinde bu sistemlerin bulunduğuna dair hiçbir kanıt olmadığını belirtiyor.

Flightradar24, uçağın kalkıştan inişe kadar iyi GPS sinyal kalitesi bildirdiğini, Navigation Integrity Category (NIC) değerlerine göre analiz ettiklerini ve bunun uçağın aldığı navigasyon verilerinin kalitesini gösterdiğini açıkladı.

Flightradar24’ten Ian Petchenik, Euronews’e şunları söyledi: “Bu uçuşta NIC değeri baştan sona 8’di. Ayrıca NACP adlı ikincil bir değer de çok yüksek aralıklardaydı; bu nedenle ADS-B sinyalinde müdahale görmedik.”

Petchenik, GPS sinyalinin “tamamen iyi” olmasına rağmen uçağın bu sinyali aviyonik sistemlerinde kullanmakta sorun yaşamasının “birçok nedeni” olabileceğini de belirtti.

“GPS sistemi, herhangi bir nedenle olması gerektiği gibi çalışmamış. Pilotlar hava trafik kontrolörlerine bunu bildirdi. Sonrasında iniş sorunsuz gerçekleşti,” dedi.

“Bu hikayenin nasıl büyüdüğü, olayı anlatanlara sorulması gereken bir soru.”