Von der Leyen, İsrail ile AB ödemeleri ve ticaret ortaklığının askıya alındığını duyurdu

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen, çarşamba günü yaptığı konuşmada, AB'nin İsrail ile yürüttüğü "ikili desteği" askıya alacağını ve Tel Aviv ile ortaklık anlaşmasının ticari kısımlarını da kısmen askıya alacağını bildirdi.

Alışılmışın dışında sert bir üslup kullanan von der Leyen, Gazze'de "insan eliyle yaratılan kıtlığı" ve İsrail'in "iki devletli çözümü baltalamaya yönelik açık girişimini" kınadı. Ancak Avrupa'nın İsrail'in Gazze'deki eylemlerine bir yanıt bulamamasını da "acı verici" olarak nitelendirdi.

Von der Leyen "Gazze'de yaşananlar kabul edilemez," dedi. "Avrupa daha önce de yaptığı gibi öncülük etmelidir."

Gazze'de savaş, Hamas liderliğindeki militanların 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine saldırarak çoğu sivil yaklaşık bin 200 kişiyi öldürmesinin ardından yeniden alevlendi. Hamas'ın elinde 50 rehine bulunurken, Hamas tarafından yönetilen Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre, İsrail'in müteakip saldırısı çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 64 binden fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu.

Avrupa'nın Gazze konusundaki felcini sona erdirmek için von der Leyen, sivil toplum projeleri hariç ülkeye yapılan "tüm ödemelerin" askıya alınmasıyla birlikte "İsrail'e verilen ikili desteğin askıya alınmasını" önerdi. Leyen ayrıca, AB'nin İsrail ile "ticaretle ilgili tedbirlere ilişkin" ortaklık anlaşmasının kısmen askıya alınması çağrısında da bulundu.

Bu yılın başlarında AB, İsrail'in Gazze'de devam eden eylemlerine cevaben İsrail ile ana ortaklığını ya da 1995 yılında imzalanan AB-İsrail Ortaklık Anlaşmasını gözden geçirmeyi kabul etti.

AB'nin en üst düzey diplomatı Kaja Kallas da İsrail'e yaptırım uygulanması için 10 seçenek sundu ve Komisyon kısa süre önce İsrail'in AB'nin Horizon Europe araştırma ve inovasyon programından kısmen uzaklaştırılmasını önerdi.

Ancak İsrail ile ilişkilerini korumak isteyen pek çok ülkenin bulunduğu Avrupa'daki derin bölünmeler nedeniyle uzlaşıya varmak şu ana kadar mümkün olmadı. Ortaklık anlaşmasının ticaretle ilgili kısımlarının askıya alınması için nitelikli çoğunluk gerekiyor ancak Almanya ya da İtalya gibi büyük ülkelerin bu hamleyi desteklemesi pek olası değil.

Von der Leyen, "Çoğunluğu bulmanın zor olacağının farkındayım," dedi. "Ancak hepimiz kendi sorumluluğumuzu üstlenmeliyiz."

Von der Leyen son olarak İsrail'in "aşırılık yanlısı bakanlarına" ve ülkedeki "şiddet yanlısı yerleşimcilere" yönelik yaptırım sözü de verdi.

Aralarında İsveç ve Hollanda'nın da bulunduğu pek çok Avrupa ülkesi, işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere yönelik şiddeti defalarca kışkırtan iki İsrailli bakan Itamar Ben-Gvir ve Bezalel Smotrich'e yaptırım uygulamıştı.

Konsey'e göre Avrupa, "Batı Şeria'daki Filistinlilere yönelik ciddi ve sistematik insan hakları ihlallerinden sorumlu" kişi ve kuruluşlara karşı yaptırım uygulamış durumda.

Ancak pek çok yetkili ve STK, özellikle İsrail'in tartışmalı E1 yerleşim projesine devam etmeyi kabul etmesinden bu yana Avrupa'nın daha fazlasını yapmasını istiyor.