Von der Leyen'in Strazburg imtihanı: AP iki gensoru önergesini oylayacak

Ursula von der Leyen liderliğindeki Avrupa Komisyonu, son gensoru önergesinden kurtulduktan sadece üç ay sonra perşembe günü iki güven oylamasıyla karşı karşıya.

Öğle saatlerinde Strazburg'daki AP milletvekilleri, birbiri ardına iki önerge üzerinde söz sahibi olacaklar. Bir gensoru önergesinin kabul edilmesi için tüm üyelerin çoğunluğunu temsil eden oyların en az üçte ikisine ihtiyaç bulunuyor.

Başarılı bir oylama tüm Avrupa Komisyonu'nu istifaya zorlayacaktır, ancak bunun için Avrupa Parlamentosu'nun 719 üyesinden 360'ının evet demesi gerekiyor.

Gensoru önergeleri ne hakkında?

Gensoru önergeleri sırasıyla aşırı sağcı Avrupa için Vatanseverler (PfE) ve Sol gruplar tarafından sunuldu ve geçtiğimiz pazartesi günü ortak bir tartışmada ele alındı.

Önergelerden ilki Avrupa Komisyonu'nun çevre politikaları ile ABD ve Mercosur ülkeleriyle yapılan son ticaret anlaşmalarına odaklanıyor.

Önergede, anlaşmanın AB çevre, sosyal ve sağlık standartlarını karşılamayan ürünlere izin vererek Avrupa'nın tarım sektörünü tehdit ettiği ve binlerce Avrupalı çiftçi ve hayvan üreticisini riske atan haksız rekabet yarattığı savunuluyor.

Ayrıca Komisyon'un düzensiz göçü ele alış biçimi ve şeffaflık eksikliği iddiaları da eleştiriliyor.

Sol Parti'nin önergesi, AB-Mercosur serbest ticaret anlaşması, AB-ABD ticaret anlaşması ve von der Leyen'in iddia ettiği şeffaflık eksikliği gibi bazı ortak noktalara sahip.

Ancak aynı zamanda "Komisyon'un hem iklim krizini hem de Avrupa genelindeki sosyal krizi ele almadaki başarısızlığı" ve Komisyon'un "İsrail hükümetinin Gazze'deki acımasız askeri saldırıları ve sistematik uluslararası ve insani hukuk ihlalleri karşısında harekete geçmemesi" olarak nitelendirilen İsrail-Hamas savaşı konusundaki tutumu da kınanıyor.

Ortak tartışma sırasında PfE Başkanı Jordan Bardella ve Sol grubunun eş başkanı Manon Aubry, meslektaşlarını ilgili önergelere oy vermeye ikna etmek amacıyla eleştirilerini dile getirdiler.

Von der Leyen, gensoru önergesini verenleri "Rusya'daki ya da başka yerlerdeki kukla efendilerinin" kontrolü altında olmakla suçladığı Temmuz ayına kıyasla daha az meydan okuyan bir müdahaleyle karşılık verdi.

Bu kez von der Leyen daha uzlaşmacı bir ton seçti. "Demek istediğim şu ki, gerçekten önemli olana odaklanmalıyız, yani Avrupalılar için bir şeyler yapmalıyız," dedi.

'Merkez koalisyon' gruplarının nasıl oy kullanması bekleniyor?

İki gün süren toplantılar ve görüşmelerin ardından, neredeyse tüm siyasi gruplar iki gensoru önergesi konusunda standart bir çizgi benimsedi.

Von der Leyen'in 188 milletvekiline sahip Avrupa Halk Partisi (EPP) tamamen Komisyon'un arkasında yer alıyor ve her iki gensoru önergesine de karşı oy kullanacak.

EPP'nin başkanı Manfred Weber güven oylamalarını açıkça eleştirerek bunları "biraz saçma" ve destekçileri için "basit bir propaganda aracı" olarak nitelendirdi.

Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) grubu ve 136 AP üyesi de, başkanları Iratxe Garcia Perez'in genel kurul tartışmaları sırasında açıkça ifade ettiği üzere, iki güvensizlik girişimini desteklemeyecek.

Bununla birlikte, bazı S&D milletvekilleri iki oylama arasında farklı bir tutum benimseyebilir: PfE tarafından sunulan oylamaya karşı oy kullanmak ve bazı sosyalistlerin çıkarlarına daha yakın olduğunu düşündükleri Sol tarafından sunulan oylamaya katılmamak veya çekimser kalmak.

AP'nin 75 milletvekilinden oluşan Renew Europe grubu da iki gensoru önergesine açıkça karşı çıkarken, grup başkanı Valerie Hayer önergeleri veren partileri "troller" (ortalık karıştıran) olarak nitelendirdi.

Grubun ortak tavrı her iki önergeye de hayır oyu verilmesi yönünde. Renew sözcüsü Vincent Stuer Euronews'e yaptığı açıklamada, "Bu oyunu oynamadığımız çok açık," dedi.

Liberal milletvekillerinin kaçının saf değiştireceği ya da katılmayacağı ise belirsizliğini koruyor. Son güven oylamasında 75 milletvekilinden 60'ı grubun çizgisini takip etmiş, diğerleri çekimser kalmış ya da oylamaya katılmamıştı.

EPP, S&D ve Renew, Komisyon'u destekleyen "merkezci koalisyonu" oluşturuyor ve von der Leyen'e verilecek desteğin boyutu oylamanın kilit sonuçlarından biri olacak.

Parlamentonun sağ ve sol tarafları nasıl oy kullanacak?

Parlamento'nun sağ kanadında yer alan Avrupa için Vatanseverler (PfE) grubu ve 84 milletvekili kendi önergeleri için oy kullanacak, ancak muhtemelen Sol'dan gelen önergeyi de destekleyecekler.

Grup resmi olarak standart bir çizgi açıklamadı. Ancak İtalyan AP üyesi Roberto Vannacci (PfE) Euronews'e yaptığı açıklamada, Sol'un önergesinde yer alan Gazze ile ilgili ifadelere katılmamasına rağmen meslektaşıyla birlikte Komisyon'u devirme çabasına katılacaklarını söyledi.

Toplam 79 milletvekiline sahip Avrupa Muhafazakârlar ve Reformistler (ECR) nasıl oy kullanacaklarını ulusal delegasyonlarına bırakıyor.

Kaynaklara göre, grubun yarısının önergeyi desteklediği ve diğer yarısının ya oylamaya katılmadığı ya da karşı oy kullandığı son güven oylamasında olduğu gibi bölünmesi bekleniyor.

"Serbest oy" çizgisi her iki gensoru önergesi için de geçerli, ancak Gazze'deki savaş ve Yeşil Mutabakat konusundaki tutumları göz önüne alındığında muhafazakâr milletvekillerinin Sol'un önergesini desteklemesi pek olası değil.

Komisyon'a sürekli olarak karşı çıkan 27 milletvekilinden oluşan Egemen Uluslar Avrupası (ESN) grubunun önergeleri desteklemesi muhtemel.

Grup içinden bir kaynak Euronews'e verdiği demeçte, Sol tarafından verilen önergeyi de destekleyeceklerini söyledi.

"AP üyelerimiz elbette Vatanseverler tarafından verilen önergenin lehinde oy kullanacaklardır," dedi.

Parlamentodaki sol grupların da bazı bölünmeler göstermesi bekleniyor. Yeşiller/EFA grubu (53 milletvekili) her iki önergeye de karşı oy kullanacak.

Ancak İspanya ve İtalya'dan bazı milletvekilleri Sol'un girişimini imzalayanlar arasında yer alıyor ve genel kurulda bu girişim lehinde oy kullanacaklar.

Son olarak, Sol ve 46 milletvekili keskin bir ikilemle karşı karşıya; zira grup Komisyon'u devirmeye kararlı ancak aşırı sağ ile güçlerini birleştirmek istemiyor.

Sol'un başkanı Aubry'nin PfE önergesine oy vermeyeceği sözüne rağmen, İtalyan partisi Beş Yıldız Hareketi (M5S) önergeyi destekleyecek ve İrlandalı Sinn Fein gibi diğer delegasyonlar da onu takip edebilir.

Komisyon'u devirmek için gereken baraja muhtemelen ulaşılamayacak olsa da, dikkate alınması gereken rakamlar temmuz ayında yapılan bir önceki güven oylamasındaki rakamlar: 175 AP üyesi gensoru önergesi lehinde, 360'ı ise aleyhinde oy kullanmıştı.

İlk sayıdaki herhangi bir artış, önergeyi destekleyenler için sembolik bir zafer anlamına gelecek. Buna karşılık, ikinci sayıdaki herhangi bir düşüş von der Leyen için Parlamento'daki onay oranının düştüğüne dair endişe verici bir sinyal olacak.