Özel haber: AB, Mısır'a 75 milyon euroluk mali destek paketini açıklayacak

Avrupa Komisyonu'nun çarşamba günü Brüksel'de gerçekleştirilecek üst düzey bir Avrupa Birliği zirvesinde Mısır'a 75 milyon euroluk mali destek paketini imzalayacağı belirtildi.

Euronews'e konuşan bir AB yetkilisi, hibenin sosyo-ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi, dayanıklılığı güçlendirmeyi ve özellikle kadınlar ve gençler için sağlık, eğitim, su ve sanitasyona erişimin iyileştirilmesi yoluyla kapsayıcı büyümeyi teşvik etmeyi amaçladığını bildirdi.

Mısır Gazze'de ateşkes anlaşmasının sağlanmasında hayati bir rol oynadı. Ayrıca bu ayın başlarında Gazze barışının ilk aşamasını hayata geçirmeyi amaçlayan uluslararası bir konferansa ev sahipliği yaptı. Konferansa Avrupalı ve Arap liderlerin yanı sıra ABD Başkanı Donald Trump da katıldı.

Söz konusu finansman, Mart 2024'te kabul edilen ve 2024-2027 yılları arasında Mısır'a toplam 7,4 milyar euro yatırım yapılmasını öngören makro-finansal çerçevenin bir parçası.

Avrupa Komisyonu'nun Akdeniz'den sorumlu ÜyesiDubravka Suica yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Bugünkü ilk AB-Mısır Üst Düzey etkinliği ve Zirvesi, ekonomik dayanıklılık, sürdürülebilir kalkınma ve reformlar konusundaki iş birliğini daha da güçlendirerek Stratejik ve Kapsamlı Ortaklığımızın yeni bir aşamasına işaret etmektedir."

Toplantıda AB, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Antonio Costa tarafından temsil edilecek. Toplantıya Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi de katılacak.

AB yetkilisi, 75 milyon euroluk hibenin yanı sıra Komisyon'un toplantı sırasında 7,4 milyar euroluk çerçeve kapsamında ek krediler de açıklayacağını söyledi.

Euronews daha fazla bilgi için Mısır'ın AB misyonu ile temasa geçti, ancak henüz bir cevap alamadı.

Stratejik ortaklık

Avrupa Birliği, Mart 2024'ten bu yana stratejik ortak olarak gördüğü Mısır ile iş birliğini altı temel alanda arttırdı: Siyasi ilişkiler, ekonomik istikrar, ticaret ve yatırım, göç ve hareketlilik, güvenlik ve demografi ve beşeri sermaye.

Yenilenen bu ortaklığın bir parçası olarak AB, 2024-2027 dönemi için 7,4 milyar euroluk bir makro-finansal destek paketi açıkladı.

Her biri ayrı bir AB yasama tasarrufunun kabulünü gerektirdiğinden, taksitlerin ödenmesi otomatik olarak gerçekleşmiyor. Sonuç olarak, süreç siyasi bölünmelerden veya anlaşmazlıklardan etkilenebilir ve potansiyel olarak askıya alınmasına yol açabilir.

Aynı yılın nisan ayında AB, 7,4 milyar euroluk paketin bir parçası olarak Mısır'ın acil ekonomik istikrar sorunlarının üstesinden gelmesine yardımcı olmak üzere 1 milyar euroluk kısa vadeli mikro mali yardım kredisini onayladı ve ödedi.

Bu yılın başlarında AB ülkeleri ve Avrupa Parlamentosu, aynı çerçeve kapsamında henüz ödenmemiş olan 4 milyar euronun daha eklenmesine karar verdi.

20 yıllık ilişki

AB, ilk kez 2004 yılında toplanan "Ortaklık Konseyi" aracılığıyla Mısır ile düzenli ilişkilere sahip.

Ortaklık Konseyi, AB'nin AB üyesi olmayan bir ülkeyle ikili ilişkilerini yöneten, anlaşmalarını denetleyen ve siyasi ve ekonomik iş birliğine rehberlik eden, genellikle siyasi irade olduğunda toplanan ortak bir siyasi organ.

Ortaklık Konseyi'nin yanı sıra AB ve Mısır, ikili ilişkilerin yoğunlaşmasının bir işareti olarak her iki yılda bir üst düzey bir toplantı düzenlemeye karar verdi ve çarşamba günü yapılan toplantı bu türden bir toplantının ilkiydi.

"AB, Mısır'ın Orta Doğu bölgesindeki istikrar sağlayıcı rolüne ve Gazze çatışmasındaki arabuluculuk rolüne büyük değer vermektedir. İlk ikili zirvemiz ortaklığımızı daha da derinleştirmek, ortak sınamalarımızı ele almada iş birliği yapmak ve ilişkimizin tüm potansiyelini ortaya çıkarmak için mükemmel bir fırsat olacaktır," dedi.

Mısır ile en son Ortaklık Konseyi Ocak 2024'te düzenlenmiş ve iki taraf resmî olarak herhangi bir yeni karar almadı. Bunun yerine Ortaklık Anlaşmalarının 20. yıl dönümü münasebetiyle iş birliğini ve ortak hedefleri güçlendirme kararlılıklarını teyit eden bir siyasi deklarasyon yayınladı.

İnsan hakları konularında 'stratejik' ortak

2024 yılında AB, toplam ticaretinin yüzde 22'sini temsil ederek Mısır'ın en büyük ticaret ortağı olmaya devam etti. Mısır'ın ihracatında ilk sırada yer alırken (yüzde 26,5) ithalatında da ana kaynak oldu (yüzde 19,9).

Mısır göç yönetiminde de kilit bir ülke. BM göç ajansı IOM'nin 2024 verilerine göre, AB topraklarına düzensiz yollardan ulaşan göçmenlerin yüzde 9'u Mısır vatandaşı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, perşembe günkü AB Konseyi toplantısı öncesinde AB devlet başkanlarına gönderdiği mektupta, 2025-2027 dönemi için Mısır, Tunus, Libya, Fas ve Cezayir'e yönelik göç yönetimi için 675 euronun daha kabul edileceği sözünü verdi.

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'na (UNFPA) göre, 2025 yılında Mısır'ın nüfusunun yaklaşık 116,3 milyon kişi olacağı ve ortalama yaşın 24,5 civarında olacağı tahmin ediliyor.

Kuzey Afrika ülkesinin yaşadığı derin ekonomik kriz ve Sisi rejiminin toplum üzerindeki güçlü kontrolü nedeniyle gençler Mısır'ı terk etme eğiliminde.

AB, ülkeye yatırım yaparak gençlerin Mısır'da kalması için gerekli koşulları yaratmayı amaçlıyor ancak uzmanlar Mısır ekonomisinin durgunluğunun nedenlerinden birinin de rejim olduğuna dikkat çekiyor.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden (ECFR) Anthony Dworking, Mısır'ın sorunlarından birinin "ordunun ve rejimle bağlantılı şirketlerin ülke ekonomisindeki ağır hâkimiyeti ve bunun özel sektör yatırımlarını engellemesi" olduğunu söyledi.

"Mısır hükümeti ekonomik oyun alanını eşitlemek için reform sözü verdi, ancak ilerleme yavaş oldu. Avrupalı liderler iş birliğinin derinleştirilmesinin Mısır'ın verdiği sözleri yerine getirmesine bağlı olduğunu vurgulamalıdır."