Belçika’nın direnci, AB zirvesinde Ukrayna’ya verilecek 140 milyar euroluk krediyi engelledi

Belçika, Avrupa Birliği liderlerinin zirvesinde kararlı bir duruş sergileyerek, Rusya Merkez Bankası’nın dondurulmuş varlıklarını kullanarak Ukrayna’ya 140 milyar euroluk kredi verilmesine yönelik iddialı planın ilerlemesini engelledi.

Varlıkların büyük bölümü, Brüksel’de bulunan merkezi menkul kıymetler saklama kuruluşu Euroclear’da tutuluyor.

Belçika Başbakanı Bart De Wever, onayını vermesi karşılığında taleplerini gündeme getirerek finansal risklerin “tam ortaklaştırılmasını” ve tüm üye devletlerden kesin güvenceler sağlanmasını istedi.

Ayrıca diğer Avrupa ülkelerinde tutulan Rusya’ya ait devlet varlıklarının da ortak havuza eklenmesini talep etti.

Başbakan Bart De Wever zirve sonrasında yaptığı açıklamada, “Bu garantileri kim verecek? Üye devletler mi? Çünkü Avrupa Komisyonu, üye devletleri garanti vermek için imza atmaya zorlayamaz,” diye konuştu.

Belçika başbakanının temel kaygısı, Moskova’nın varlıklarını geri istemesi ve yaptırımların kaldırılması halinde Rusya’nın misilleme yapması.

Bart De Wever, “Eğer paramı alırsanız, işler ters giderse, bir hafta içinde 140 milyar euroyu ödemeye ne gücüm var ne de böyle bir isteğim,” dedi ve şöyle devam etti:

“Dolayısıyla ben şunu hayal ediyorum: Bu kararı gerçekten isteyen, bunu hayata geçirmek isteyen herkes aynı zamanda garanti vermeye de hazır ve istekli olmalı ki işler ters giderse ya da bozulursa dayanışma sayesinde paranın gerçekten mevcut olacağını bilerek geceleri rahat uyuyabileyim. Bu soruya masada büyük bir coşkuyla yanıt verildiği söylenemez.”

Yoğun tartışmalar ve tüm güne yayılan müzakerelerin ardından, liderler De Wever’in endişelerini yatıştıramadı ve aradığı onayı alamadı. Bu sırada Macaristan, beklendiği üzere girişimi doğrudan reddetti.

Direniş, yardımı ceplerinden ödemekten kaçınmak için Rus varlıklarını tek yol olarak gören çoğunluğun görüşüne ters düştü.

Sonuçta, devlet ve hükümet başkanları, Komisyon’a 2026 ve 2027 yıllarında Kiev’in mali ve askeri ihtiyaçlarını karşılamak için “en kısa sürede” bir “seçenekler” listesi sunmasını isteyen, önceki “somut öneriler hazırlama” ifadesine kıyasla çok daha zayıf bir dilde uzlaştı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu muğlak ifadeyi bir yetki olarak sahiplendi.

Euronews’in sorusuna yanıt veren von der Leyen, “Bu kesinlikle önemsiz bir konu değil; çok karmaşık,” dedi.

Ukrayna’ya Rusya’nın dondurulmuş varlıklarından kredi verilmesi (tazminat kredisi) konusunda anlaşıldığını ancak açıklığa kavuşturulması gereken noktaların olduğunu belirten von der Leyen, "Derinlemesine incelenmesi gereken konular var. Nasıl yapılacağı, nasıl mümkün kılınacağı ve ilerlemek için en iyi seçeneğin ne olacağı konusunda çalışmamız gerekiyor,” diye konuştu.

Bu gerçekleştirilebilir mi?

Geçici plana göre Euroclear, Rus varlıklarından elde edilen nakit bakiyeleri Komisyon’a aktaracak. Komisyon ise bu parayı kullanarak Ukrayna’ya 140 milyar euro bir kredi çıkaracak. Kredi aşamalı şekilde, belirli koşullara bağlı olarak ödenecek.

Ukrayna’dan krediyi ancak Rusya verdiği zararı tazmin etmeyi kabul ettikten sonra geri ödemesi istenecek. Bu yüzden planın adı “Tazminat Kredisi.”

Ardından Komisyon Euroclear’a geri ödeme yapacak, Euroclear da Rusya’ya ödeyecek ve döngü tamamlanacak.

Plan hâlâ erken aşamada ve tam teşekküllü bir öneriye dönüştürülmesi gerekiyor.

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, perşembe günü “kimsenin hiçbir şeyi veto etmediğini” ve bunun yerine “tüm teknik sorunların” çözülebilir olduğunu söyledi.

Costa ve von der Leyen’e göre zirveye katılan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, planın uygulanabilir olduğunu belirtti. Lagarde daha önce, egemen varlıkların el konulmasına benzeyen her türlü planı eleştirmişti.

Costa, Aralık ayında yapılacak bir sonraki zirvede “nihai kararın” alınmasını umduğunu ifade etti; bu görüşe Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz de katıldı.

Merz, “Eğer varlıklar Almanya’da olsaydı, ben de Belçika’nınkine benzer bir argüman kullanırdım. Bugün küçümsenmemesi gereken bir adım attık. İlerlemek için elimizden geleni yapacağız. Tüm üye devletlerin imza atacağından eminim, ama sorumluluk konusunu daha fazla tartışmamız gerekiyor,” dedi.

Açıklamalarında müzakerelere dair daha incelikli bir tablo çizen Belçika Başbakanı De Wever, “Benim izlenimim, birçok hükümet başkanının Ukrayna’yı destekleme isteği ile (...) bu soruların gerçek olduğunu, risklerin gerçek olduğunu ve garantilerin mevcut olması gerektiğini kabul etme zorunluluğu arasında biraz bölünmüş olduğu yönünde,” dedi.

De Wever, kredinin şartlarından birinin diğer G7 müttefiklerinin de sürece dahil edilmesi olduğunu vurguladı. İngiltere ve Kanada şimdiden katılma isteklerini dile getirdi. Rusya’ya ait devlet varlıklarını elinde bulunduran Japonya ise sessiz kalmayı tercih etti.

De Wever, “Bunu tek başımıza yapmamak iyi olur,” dedi.

Perşembe günkü sönük sonuç, Avrupalılar üzerindeki baskıyı artırarak Kiev için güvenilir ve öngörülebilir bir finansman kaynağı oluşturma ihtiyacını güçlendirdi. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy de kredinin gelecek yıl onaylanması çağrısında bulunmuştu.

Ülke, Donald Trump yönetimindeki ABD’nin yardımları kesmesinin ardından fon sıkıntısı yaşıyor ve bu açık daha da derinleşiyor.

Zelenskiy, “Paraya 2026’da ihtiyacımız olacak ve yılın en başında elde etmemiz daha iyi olur. Bunun mümkün olup olmadığını bilmiyorum; her şey bize bağlı değil,” ifadelerini kullandı.

İma yoluyla Belçika’ya atıfta bulunan Zelenskiy, “Kimlerin engel olabileceğini biliyoruz ve bu kişilerle çalışabiliriz,” diye konuştu.