Paris ve Berlin'den dijitale yönelik kuralların gevşetilmesine destek

Avrupa Komisyonu Çarşamba günü sunacağı yeni bir torba planla dijital kuralları basitleştirmeye hazırlanırken, Berlin dijital egemenlik konulu görkemli bir zirvede ev sahipliği yaptı.

Almanya Dijital Dönüşüm Bakanı Karsten Wildberger, Berlin’deki panelde, “Yarın ne olacağını merakla bekliyorum. Umarım doğru yönde büyük ve cesur bir adım olur,” dedi.

Avrupa Komisyonu aylardır kuralları "basitleştirmek", başta KOBİ'ler olmak üzere karmaşık AB kurallarına uymakta zorlanan şirketlerin idari yükünü azaltmak, beyin göçüne engel olmak ve küresel yarışta rekabetçi kalmak için yeni bir teklif üzerinde çalışıyor.

Fransa ve Almanya tarafından desteklenen Komisyon, aylar süren müzakerelerin ardından çarşamba günü açıklanacak dijital basitleştirme planının “milyarlarca euro tasarruf sağlayacağını ve inovasyonu destekleyeceğini” umuyor.

Ancak bu metin, korumaların kaldırılacağı endişesiyle ilerici Avrupa Parlamentosu grupları ve sivil toplum tarafından şüpheyle karşılandı.

Sızdırılan taslak bir versiyona göre, özgeçmişlerin analizi, okul sınavlarının veya kredi başvurularının değerlendirilmesi gibi hassas amaçlarla kullanılan "yüksek riskli yapay zeka sistemleri"ne ilişkin kuralların, başlangıçta Ağustos 2026'da yürürlüğe girmesi planlanmışken, şimdi Aralık 2027'ye kadar ertelenmesi bekleniyor.

Avrupa Komisyonu, ertelemenin nedeni olarak gerekli standartların belirlenmesindeki zorlukları gösteriyor.

Orijinal metne göre, sistemin "yüksek riskli" olarak sınıflandırılması ulusal bir otorite tarafından değerlendirilecekti.

Henüz resmi olarak onaylanmamış olan sızdırılan taslak, bu hükmün artık basit bir öz değerlendirme ile değiştirileceğini ve bu durumun kurallara uyumu sağlamayı amaçlayan güvenceleri potansiyel olarak zayıflatacağını öne sürüyor.

Fransa'nın yapay zeka ve dijital işlerden sorumlu bakanı Anne Le Henanff, Berlin zirvesinde ertelemeyi desteklediğini belirtti. “Yapay Zeka Yasası şu anda çok fazla belirsizlik içeriyor. Bu belirsizlikler kendi inovasyon yeteneğimizi yavaşlatıyor. ABD ve Çin yapay zeka yarışında önde. Şirketlerimizin inovasyon yeteneğini engelleyemeyiz,” dedi.

Almanya’dan Wildberger de ertelemeyi desteklediklerini söyledi ve “Dünyanın bu kadar hızlı değiştiği bir ortamda kuralları sürekli yeniden çalıştırmamız önemli,” ifadelerini kullandı.

Ayrıca "hatalardan öğrenme yaklaşımını tercih ettiğini" vurguladı: “Tüm riskleri önceden kontrol etmeyelim. Önce ürünleri geliştirelim, sonra bu ürünlerin güvenli olduğundan ve doğru süreçlerin bulunduğundan emin olalım.”

Fakat Avrupa Parlamentosu üyeleri, Komisyon'un teklifinin "Pandora'nın Kutusu"nu açmasından, tüketiciler için riskleri artırmasından ve nihayetinde ABD'li büyük teknoloji şirketlerine fayda sağlamasından korkuyor.

Euronews'ün görüşlerine başvurduğu ve Komisyon'un planı henüz resmiyet kazanmadığı ve görüşmeler devam ettiği için isimlerinin açıklanmasını istemeyen Avrupa Parlamentosu üyeleri, büyük teknoloji şirketlerinin uyum sağlamaktan kaçınmak için ayak sürüdüğünü öne sürdü.

Büyük teknoloji şirketlerinin mevcut kurallara uymamak için ayak sürüdüklerini ve lobi faaliyetlerine her zamankinden daha fazla para harcadıklarını iddia ettiler.

Sol ve merkez-liberal Renew'i içeren geleneksel çoğunluktan farklı siyasi gruplardan Avrupa Parlamentosu üyeleri, teklife karşı oy kullanma niyetlerinin sinyallerini şimdiden verdiler.

Bu düzenlemeler arasında, küçük şirketlere raporlama yükümlülüklerinden muafiyet tanınması ve yapay zeka ile oluşturulan içeriğin etiketlenme zorunluluğunun 2027 yılına kadar ertelenmesi gibi hükümler bulunuyor. Yakın zamanda, yapay zeka ile üretilen sahte videolar İrlanda başkanlık seçimlerini etkilemişti. Viral olan bir yapay zeka videosu, başkan adayı Catherine Connolly'nin yarıştan çekildiğini belirten sahte bir görüntüsünü içeriyordu.

Torba yasanın bir diğer bölümü ise Genel Veri Koruma Yönetmeliği'nin (GDPR) basitleştirilmesine odaklanıyor. Yapay zeka modellerinin eğitimi için verilere erişimi kolaylaştırmayı, kullanıcılara gösterilen çerez sayısını azaltmayı ve GDPR uygulamasını tüm üye ülkelerde uyumlu hale getirmeyi amaçlıyor. Şu anda ulusal makamlar veri koruma yükümlülüklerini farklı yorumluyor ve bu da tutarsızlıklara yol açabiliyor.

Çevrim içi hak savunucuları, "torba yasanın temel hakların altını oyacak kadar yetkilerini aştığına" inanıyor.

Üç büyük STK tarafından imzalanan ve Komisyon Üyesi Henna Virkkunen'e hitaben yazılan bir mektupta, "Şu anda düşünülen yasal değişiklikler, basit basitleştirmenin çok ötesine geçmektedir. Bunlar, GDPR, e-Gizlilik çerçevesi ve Yapay Zeka Yasası'nın temel unsurlarını kuralsızlaştıracak ve yerleşik korumaları önemli ölçüde azaltacaktır," deniliyor.

Çarşamba günü Komisyon, Dijital Hizmetler Yasası ve Dijital Pazar Yasası gibi mevcut dijital kuralların etkinliğini inceleyecek bir “dijital uygunluk kontrolü” de başlatacak ve olası örtüşme alanlarını tespit edecek. Bu, Komisyon’dan bir başka basitleştirme dalgasını da tetikleyebilir.

Komisyon Üyesi Virkkunen, "Düzenlemelerimizi daha derinlemesine inceleyeceğiz ve bunun ardından bir sonraki sadeleştirme çabasını da önereceğiz" dedi.