Polonya'dan Avrupa'nın savunma harcamalarını artırmada 'banka' önerisi

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği'nin (AB) savunma kapasitesini artırmak ve 'Rus saldırganlığını' caydırmak için ihtiyaç duyulan finansmanı sağlamada 'yeniden silahlanma bankası' fikrini önerdi.

Polonya şu an AB Konseyi dönem başkanlığını üstleniyor ve gündemlerinin ilk sırasında 'güvenlik' var.

Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı tam ölçekli işgaliyle değişen askeri stratejilerde, AB'nin önümüzdeki 10 yılda savunmaya 500 milyar euro (18,6 trilyon Türk Lirası) daha yatırım yapması gerektiği belirtiliyor.

Sikorski, Euronews muhabirinin de katıldığı bir toplantıda, "Savunmayla ilgili esas olan da bu. Olmasını istemediğiniz durumlara karşı savunma kabiliyetlerinizi geliştirirsiniz. Bu bir bakıma olası salgın hastalıklara önceden hazırlıklı olmak gibi. 'Sigorta poliçesi' de denebilir," şeklinde konuştu.

"Bu aşamada ne kadar ciddi olup olmadığımızın testi oldukça basit: Paranın peşinden gitmek. Çünkü bildiğiniz gibi savunma sektörü gerçekten pahalı ve harcama yapmadığınız sürece bir değişiklik olmayacak," diyen Polonya Dışişleri Bakanı, toplantıdaki gazetecilere, "Peki paranın kaynağı ne?" sorusunu yöneltti.

Sikorski'ye göre masadaki seçenekler arasında üye devletlerin AB bütçesine katkılarının artırılması, mevcut AB fonlarının yeniden kullanılması, dokunulmamış AB fonlarının dağıtılması ve Almanya ile Hollanda'nın karşı çıktığı, fakat giderek ilgi gören 'kolektif borç' uygulamasının benimsenmesi yer alıyor.

"Hoşuma giden yeni bir fikir var: yeniden silahlanma bankası," diye ekledi.

Banka fikrinin geliştirilmesini isteyen Sikorski, Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle beraber Sovyetler Birliği'nden ayrılan ülkelerin kalkınmasını desteklemek amacıyla kurulan Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından belirlenen şablonun takip edilebileceğini söyledi.

Merkezi İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan EBRD uluslararası bir girişim. Banka bir önceki yıl 16,6 milyar euro (619,3 milyar TL) tutarında yatırım yaparken, aynı dönemde dünya genelindeki işlem hacmi 26,7 milyar euro (996,1 milyar TL) seviyesindeydi.

"Umarım yeniden silahlanma noktasında fikir birliği vardır. Bu açığı gidermede benzer bir kurum yaratmalıyız. Bu argüman beni ikna edici türden," dedi gazetecilere.

"Bir diğer avantajı da sadece AB üyesi ülkelere değil, AB üyeleriyle aynı fikirde olan Norveç, İngiltere ve Japonya gibi ülkelere de açılabilecek olması," ifadelerini kullandı.

Sikorski, Brüksel'e yaptığı banka kurma fikrinin araştırılması çağrısının yanı sıra Rus Merkez Bankası'nın AB topraklarında dondurulmuş 210 milyar euroluk (7,83 trilyon Türk Lirası) finansmanına kesin olarak el konulmasını önerdi.

Rus varlıkların büyük bir kısmı Belçika'daki Merkezi Menkul Kıymetler Saklama Kuruluşu (CSD) Euroclear'de tutuluyor. Avrupa Komisyonu buradaki finansmanı şimdiye dek sadece Ukrayna'ya yardım kapsamında kullandı.

Fakat kesin olarak el konulması görüşülmedi çünkü paranın Rusya'nın egemenliğinde olduğu, uluslararası hukuk kapsamında değerlendirilmesi nedeniyle yasal açıdan sorun teşkil ettiği belirtiliyor.

Polonya ve Baltık ülkeleriyle beraber AB dış politika şefi Kaja Kallas bu tabuyu yıkmak ve paraya el konulması noktasındaki tartışmayı ilerletmek istiyor.

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde ise bu adımın geri tepebileceği, AB'nin imajını zedeleyebileceği uyarısında bulunuyor.

Sikorski, "Rusya'nın dondurulan varlıkları, zararın onarılmasında Ukrayna'ya gönderilmeli," dedi. "Eğer bu kaynaklardan birini harekete geçirmezseniz, savunma desteği de gerçeğe dönüşmeyecek. Bunun olmadığı durumda, sadece ummakla yetineceğiz. Ama bunu çok uzun süredir yapıyoruz."