Beyaz Saray: Trump-Putin görüşmesinden 'sınırlı ateşkes' çıktı

Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Salı günkü telefon görüşmesinde Rusya-Ukrayna savaşında enerji ve altyapı hedeflerine yönelik sınırlı bir ateşkes sağlanması konusunda mutabakata vardığını bildirdi.

Beyaz Saray, bunun nihayetinde Karadeniz'de bir deniz ateşkesini ve çatışmaların kalıcı olarak sona erdirilmesini içermesi umulan bir 'barışa yönelik hareketin' ilk adımı olduğunu belirtti.

"Her iki lider de bu savaşın kalıcı bir barışla sona ermesi gerektiği konusunda hemfikir," denilen Beyaz Saray açıklamasında, "Ukrayna ve Rusya'nın bu savaşta harcadığı kan ve servet, halklarının ihtiyaçları için daha iyi değerlendirilebilir," ifadelerine yer verildi.

Beyaz Saray, bu adımlara yönelik müzakerelerin 'derhal başlayacağını' duyurdu. Ancak Ukrayna'nın bu aşamalı ateşkes planına dahil olup olmadığı henüz net değil.

Ukraynalı yetkililer, bu ay Suudi Arabistan'da ABD heyetiyle yaptıkları görüşmede, Karadeniz ve uzun menzilli füze saldırılarını kapsayan sınırlı bir ateşkes ve esir değişimi önerisinde bulunmuşlardı.

Putin ayrıca Trump'a, Rusya ve Ukrayna’nın Çarşamba günü karşılıklı olarak savaş esiri değişimi yapacağını belirtti. Rusya’nın Ukrayna’ya ağır yaralı 23 askeri teslim edeceğini söyledi.

Kremlin’e göre Putin, Trump’tan Ukrayna’ya yapılan yabancı askeri ve istihbarat yardımını sonlandırmasını da talep etti. Bu adım, Beyaz Saray’ın Rusya'nın Ukrayna işgalini sona erdirmeye yönelik 30 günlük ateşkes teklifini kabul etmesi için baskı yaptığı bir dönemde geldi.

Geçen hafta Ukraynalı yetkililer, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun liderlik ettiği Suudi Arabistan’daki görüşmelerde 30 günlük ateşkes önerisini kabul etti. Ancak Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rus güçlerinin saldırılarına devam etmesi nedeniyle Putin’in gerçekten barışa hazır olduğuna dair şüphelerini sürdürüyor.

Bu gelişme, Trump'ın savaşı hızla bitirmeyi öncelik haline getirmesiyle, ABD-Rusya ilişkilerinde 'dramatik' değişimlerin yaşandığı bir dönemde gerçekleşti. Ancak bu hamle, Putin’in işgali nedeniyle Moskova’nın bedel ödemesi gerektiğini düşünen geleneksel Amerikan müttefikleriyle ilişkileri germe pahasına atılıyor.

Görüşme, Rusya’nın 11 yıl önce Kırım’ı ilhak ettiği yıl dönümüne denk geliyor. O dönemdeki bu cesur hamle, Moskova’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin zeminini hazırlamıştı.

Geçen hafta Putin, Trump'ın özel temsilcisi ile görüşmüştü

Trump-Putin görüşmesine hazırlık olarak Beyaz Saray’ın özel elçisi Steve Witkoff, geçen hafta Moskova’da Putin ile bir araya gelerek ateşkes teklifini görüştü. Aynı süreçte Rubio, Suudi Arabistan’daki görüşmelerde üst düzey Ukraynalı yetkilileri ateşkes çerçevesini kabul etmeye ikna etti.

Putin geçen hafta yaptığı açıklamada, ABD’nin önerisini prensipte kabul ettiğini ancak Ukrayna'nın bu ateşkes sürecini silahlanmak ve seferberliği artırmak için kullanmayacağına dair garanti talep ettiğini vurguladı. Ayrıca Ukrayna’nın NATO'ya katılmaktan vazgeçmesini, ordusunu önemli ölçüde küçültmesini ve Rus dili ile kültürünü korumasını istedi.

Trump, Washington ve Moskova'nın savaşın sona erdirilmesi kapsamında 'belirli varlıkların bölüşülmesini' tartışmaya başladığını belirtti.

Seçim kampanyasında savaşı hızla sona erdirme sözü veren Trump, zaman zaman Putin ile olan ilişkisini överken, Rusya'nın sebepsiz işgalinin sorumluluğunu Ukrayna’ya yükledi ve Zelenskiy’yi Avrupa'daki en büyük kara savaşını gereksiz yere uzatmakla suçladı.

28 Şubat'ta Beyaz Saray’da Zelenskiy ile yapılan başarısız görüşmenin ardından Trump, Ukrayna'ya yönelik bazı istihbarat paylaşımlarını ve askeri yardımları geçici olarak durdurdu. Ancak geçen hafta Ukraynalı yetkililer Trump yönetiminin 30 günlük ateşkes teklifini kabul ettikten sonra yardımlar yeniden sağlandı.

Ukrayna, Kursk kozunu kaybetti

Geçen yıl Ukrayna ordusu, Rusya sınırını geçerek yaklaşık 1.300 kilometrekarelik bir alanı ele geçirerek Moskova’yı şaşırtmıştı. Ancak şimdi geri çekilme sürecinde ve Rusya ile ateşkes müzakerelerinde önemli bir pazarlık kozunu kaybetmiş görünüyor.

Zelenskiy, Ukrayna’nın geri adım attığını kabul etse de, Kursk’ta askerlerinin kuşatıldığı yönündeki Rus iddialarını reddetti.