Avrupa Komisyonu, savunma siparişleri için ortak mekanizma kurmak istiyor

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Salı günü yaptığı açıklamada, AB’nin savunmasını güçlendirme planı kapsamında Ukrayna ile ortak bir 'Görev Gücü' kurulacağını belirtti. Ayrıca Avrupa savunma sanayisini güçlendirmeye yönelik bir 'Avrupa Askeri Satış Mekanizması' oluşturulacağını duyurdu.

Von der Leyen, bu iki yeni girişimin Çarşamba günü açıklanacak olan ve AB’nin savunma yatırımları için önceliklerini ve finansman planlarını ortaya koyacak 'Savunma Beyaz Kitabı'nın bir parçası olacağını belirtti. 'Hazırlık 2030' için bir yol haritası olarak tanımladığı bu belge, dört ana başlığa odaklanacak: Ukrayna’ya verilen desteğin artırılması ve Avrupa’nın savunma sanayisinin güçlendirilmesi de bunlar arasında yer alıyor.

Von der Leyen, Danimarka Kraliyet Askeri Akademisi'nde yaptığı konuşmada, Ukrayna’ya daha fazla destek sağlanabileceğini vurguladı. AB ile üye devletlerin Ukrayna’ya askeri desteğini koordine etmek için ortak bir Görev Gücü kurulacağını açıkladı. Ancak, Ukrayna’nın da AB’ye destek sunabileceğini belirten von der Leyen, Ukrayna’nın savunma sanayisindeki dönüşümünün Avrupa için bir örnek teşkil edebileceğini söyledi.

Ayrıca, Avrupa savunma sanayisinin mevcut durumda ihtiyaç duyulan ekipmanları yeterli hız ve miktarda üretemediğine dikkat çeken von der Leyen, bunun temel nedenlerinden birinin Avrupa’daki savunma pazarının 'fazlasıyla parçalanmış' olması olduğunu söyledi. Avrupa’nın savunma yatırımlarını kıta içinde tutması gerektiğini belirten von der Leyen, bugün büyük bir kısmının Avrupa dışına yapıldığını, bunun istihdam, yatırım getirisi ve inovasyon açısından sürdürülemez bir durum yarattığını vurguladı.

Bu sorunu çözmek için Avrupa Askeri Satış Mekanizması kurulacağını duyuran von der Leyen, savunma şirketlerinin uzun vadeli siparişlere ihtiyaç duyduğunu, ortak tedarik süreçlerinin hızlandırılması gerektiğini söyledi.

Avrupa Komisyonu, bu süreci kolaylaştırmak için savunma sanayi ile stratejik bir diyalog başlatacak.

Hava ve füze savunması, mühimmat ve insansız hava araçları

Von der Leyen, iki hafta önce 'ReArm Europe' adlı bir öneri sunmuştu. Bu plan, üye devletlerin savunma harcamalarını artırmalarına yardımcı olmak amacıyla sermaye piyasalarından fon sağlanmasını ve üye devletlere bu projeler için kredi verilmesini içeriyor. Aynı zamanda, AB’nin sıkı mali kurallarından muafiyet sağlayarak hükümetlerin savunma harcamaları için daha esnek hareket etmesine olanak tanıyor.

Bu plan kapsamında, hava ve füze savunma sistemleri, topçu sistemleri, mühimmat ve füzeler, insansız hava araçları, siber güvenlik ve askeri hareketlilik gibi alanlara öncelik verilecek. AB liderleri, geçen hafta düzenlenen olağanüstü zirvede bu öneriye siyasi destek verdi. Ayrıca 'Beyaz Kitap’ı perşembe günü Brüksel’de başlayacak olan iki günlük zirvede ele almaları bekleniyor. Ancak nihai kararların haziran sonunda düzenlenecek olan ve NATO liderlerinin de bir araya geleceği zirvede alınması planlanıyor.

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, von der Leyen’den önce yaptığı konuşmada, savunma bütçelerini artırmanın önemli bir ilk adım olduğunu ancak asıl meselenin bu fonların somut eylemlere dönüştürülmesi olduğunu vurguladı. Frederiksen, "Avrupa kendi savunmasını yapabilmeli ve bunu sağlamak için harekete geçmeliyiz," dedi.

Von der Leyen de harekete geçmenin bir zorunluluk olduğunu belirterek, '2030 yılına kadar Avrupa’nın güçlü bir savunma duruşuna sahip olması gerektiğini' belirtti.

Birçok istihbarat kurumu, Rusya’nın önümüzdeki senelerde bir Avrupalı NATO müttefikine saldırabilecek kapasiteye ulaşabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Von der Leyen, "Sanıldığından daha güçlüyüz ve bu mücadelede yalnız değiliz. Avrupa, her zamankinden daha birleşmiş durumda," dedi.

İngiltere ile anlaşma

AB’nin NATO ve ABD ile işbirliğini sürdürme taahhüdü verdiğini belirten von der Leyen, aynı zamanda İngiltere, Kanada ve Norveç gibi ortaklarla güvenlik alanında yeni adımlar atıldığını duyurdu. Ancak, AB ile İngiltere arasında kısa sürede bir güvenlik anlaşmasına varılması pek olası görünmüyor. Bazı üye devletler, bu tür bir anlaşmanın daha geniş kapsamlı bir ilişki düzenlemesinin parçası olması gerektiğini düşünüyor. Öte yandan, Donald Trump ve yönetimindeki üst düzey yetkililerin son dönemde yaptığı açıklamalar, ABD’nin Avrupa savunmasına yönelik bağlılığı konusunda endişelere yol açmış durumda.

Grönland güvencesi

ABD ile bir diğer anlaşmazlık konusu ise Grönland. Danimarka Krallığı’na bağlı özerk bir bölge olan Grönland, Trump’ın ulusal güvenlik gerekçesiyle ABD tarafından "zorla alınabileceğini" öne sürmesiyle yeniden gündeme geldi. Von der Leyen, Danimarkalı askeri öğrencilerle yaptığı konuşmada, "Grönland halkına ve Danimarka’ya açıkça söylemek isterim: Avrupa her zaman egemenlik ve toprak bütünlüğünün savunucusu olacaktır," dedi.