Έλλειψη εκπαιδευτικών: Η κρίση που επισκιάζει τη νέα σχολική χρονιά στην Ευρώπη

Καθώς ξεκινά η νέα σχολική χρονιά και οι μαθητές επιστρέφουν στις τάξεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ζήτημα της έλλειψης εκπαιδευτικών παραμένει κρίσιμο σε αρκετά κράτη-μέλη.

Η Γαλλία, η Πορτογαλία και το Βέλγιο έδωσαν στη δημοσιότητα τα πρώτα στοιχεία για το σχολικό έτος 2025/2026, καταγράφοντας σημαντικά κενά στο εκπαιδευτικό προσωπικό.

Στη Γαλλία, σύμφωνα με το Εθνικό Συνδικάτο Καθηγητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (SNES-FSU), περισσότερα από τα μισά δημόσια σχολεία ξεκίνησαν με έλλειψη τουλάχιστον ενός καθηγητή, ενώ τα τρία τέταρτα των γυμνασίων και λυκείων δηλώνουν ελλιπή στελέχωση.

Η υπουργός Παιδείας, Ελιζαμπέτ Μπορν, ανέφερε την 1η Σεπτεμβρίου ότι «λείπουν περίπου 2.500 εκπαιδευτικοί». Το συνδικάτο, ωστόσο, υποστηρίζει ότι οι αριθμοί αυτοί είναι πιθανότατα υποτιμημένοι. Τα μαθήματα που πλήττονται περισσότερο είναι τα Ισπανικά, τα Γαλλικά και τα Μαθηματικά.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το SNES-FSU, στο ακαδημαϊκό διαμέρισμα της Εξ-Μαρσέιγ λείπει τουλάχιστον ένας καθηγητής σε ποσοστό 41% των σχολείων, στο Ντιζόν το αντίστοιχο ποσοστό είναι 29,1%, ενώ στο Κρετέιγ αγγίζει το 72% και στη Λιόν σχεδόν το 75%.

Στην Πορτογαλία, περισσότερα από 3.000 τμήματα δεν διαθέτουν πλήρη στελέχωση, με τα Αγγλικά, τα Πορτογαλικά και τη Γεωγραφία να είναι τα πιο επηρεασμένα, σύμφωνα με το συνδικάτο Fenprof. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, πάνω από 4.000 μαθητές κινδυνεύουν να ξεκινήσουν τη σχολική χρονιά χωρίς δάσκαλο, με την έναρξη να έχει προγραμματιστεί μεταξύ 11 και 15 Σεπτεμβρίου. Η Λισαβόνα είναι από τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο.

Ο υπουργός Παιδείας, Φερνάντο Αλεξάντρε, αμφισβητεί τα στοιχεία των συνδικάτων, τονίζοντας ότι «στο 98%-99% των σχολείων έχουν τοποθετηθεί όλοι οι καθηγητές και οι μαθητές θα κάνουν μάθημα σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα».

Στο Βέλγιο, οι ελλείψεις είναι πιο οξείες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση των γαλλόφωνων σχολείων, όπου απουσιάζει έως και το ένα τέταρτο των απαραίτητων εκπαιδευτικών. Ως αποτέλεσμα, ορισμένα σχολεία αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τετραήμερη σχολική εβδομάδα.

Στις Βρυξέλλες, το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο, με τα ποσοστά να είναι σχεδόν διπλάσια σε σύγκριση με την Αμβέρσα ή τη Γάνδη. Ωστόσο, η συνολική εικόνα είναι δύσκολο να αποτυπωθεί, καθώς το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας είναι χωρισμένο σε γλωσσικές κοινότητες: γαλλόφωνη, ολλανδόφωνη και γερμανόφωνη.

Οι αιτίες πίσω από την κρίση

Σύμφωνα με την UNESCO, πάνω από το 90% της έλλειψης εκπαιδευτικών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική οφείλεται στο γεγονός ότι οι ίδιοι οι δάσκαλοι εγκαταλείπουν το επάγγελμα.

Η έλλειψη προσωπικού αυξάνει το κόστος, επιβαρύνει τον φόρτο εργασίας και αποθαρρύνει τις νέες γενιές από το να επιλέξουν την εκπαίδευση ως καριέρα. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος χαμηλής ποιότητας εκπαίδευσης, που διαιωνίζει τις ανισότητες.

Επιπλέον, η κατάσταση επηρεάζει και τον χρόνο που περνούν οι μαθητές μέσα στην τάξη.

Ο μέσος αριθμός των προτεινόμενων ωρών στην υποχρεωτική γενική εκπαίδευση πλήρους φοίτησης ανέρχεται σε 7.868. Ωστόσο, το σχολικό έτος 2024/2025, 22 εκπαιδευτικά συστήματα κατέγραψαν χαμηλότερο αριθμό.