Οι νέοι κανόνες για τα διπλώματα οδήγησης στην ΕΕ

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Τρίτη δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους κανόνες οδήγησης της ΕΕ — η μία διασφαλίζει ότι οι απαγορεύσεις σε επικίνδυνους οδηγούς θα ισχύουν σε όλα τα κράτη μέλη, ενώ η άλλη εισάγει ψηφιακές άδειες οδήγησης και επικαιροποιημένα πρότυπα εξετάσεων.

Στο πλαίσιο του ισχύοντος συστήματος, ένας οδηγός που έχει τιμωρηθεί με απαγόρευση οδήγησης σε ένα κράτος μέλος μπορεί συχνά να συνεχίσει να οδηγεί αλλού, ακόμη και στη χώρα που εξέδωσε την άδειά του.

Επειδή δεν υπάρχει αυτόματη πανευρωπαϊκή αναστολή, περίπου το 40% των παραβάσεων που διαπράττονται στο εξωτερικό παραμένουν ατιμώρητες.

Ο νέος νόμος ορίζει ότι η «αφαίρεση άδειας οδήγησης» που επιβάλλεται σε ένα κράτος μέλος θα ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ, ακόμη κι αν η άδεια έχει εκδοθεί αλλού.

Οι εν λόγω ποινές θα εφαρμόζονται για σοβαρές παραβάσεις οδικής ασφάλειας, όπως οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών, υπερβολική ταχύτητα, και παραβάσεις που προκαλούν θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό.

Η τελευταία κατηγορία περιλαμβάνει και τη χρήση κινητών τηλεφώνων ή άλλων αποσπαστικών συσκευών κατά την οδήγηση, δήλωσε ο Ιταλός σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Ματέο Ρίτσι, εισηγητής του νομοσχεδίου, μετά την έγκρισή του.

Μόλις ένα κράτος μέλος επιβάλει την ποινή αφαίρεσης, οφείλει να ενημερώσει τη χώρα που εξέδωσε την άδεια, χρησιμοποιώντας ένα τυποποιημένο ευρωπαϊκό πιστοποιητικό.

Η χώρα αυτή έχει 15 ημέρες για να ανακαλέσει την άδεια, απαγορεύοντας έτσι στον παραβάτη να οδηγήσει οπουδήποτε στην ΕΕ για τη διάρκεια της ποινής.

Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες εξαιρέσεις. Ένα κράτος μπορεί να αρνηθεί την εφαρμογή ποινής που επιβλήθηκε αλλού, αν η παράβαση δεν τιμωρείται με τον ίδιο τρόπο από τη δική του νομοθεσία.

Για παράδειγμα, τα όρια για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ διαφέρουν σημαντικά ανά την ΕΕ: ορισμένες χώρες αφαιρούν την άδεια ακόμη και για ίχνη αλκοόλ, ενώ άλλες επιτρέπουν μικρές ποσότητες.

Παρομοίως, μια παράβαση ταχύτητας μπορεί να επιφέρει πανευρωπαϊκή αναστολή μόνο αν ο οδηγός ξεπερνούσε το όριο κατά τουλάχιστον 50 χλμ/ώρα, αφού οι κανόνες διαφέρουν — και στη Γερμανία ορισμένοι αυτοκινητόδρομοι δεν έχουν καν όριο ταχύτητας.

Ο Ρίτσι δήλωσε στο Euronews ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγκάστηκε να δεχθεί αυτούς τους συμβιβασμούς για να εξασφαλίσει την ψήφιση του νομοσχεδίου, αλλά τόνισε ότι το αποτέλεσμα αποτελεί σημαντική πρόοδο.

«Η απόφαση αναστολής και αφαίρεσης θα αναγνωρίζεται και θα εφαρμόζεται σε ολόκληρη την Ευρώπη», δήλωσε.

Ψηφιακό δίπλωμα για τους Ευρωπαίους οδηγούς

Ο δεύτερος νόμος επικαιροποιεί τους κανόνες αδειών οδήγησης της ΕΕ πιο συνολικά, εισάγοντας ψηφιακές άδειες, νέες απαιτήσεις εξετάσεων, και χαμηλότερα ηλικιακά όρια για τους επαγγελματίες οδηγούς.

Η ψηφιακή άδεια, προσβάσιμη μέσω έξυπνου κινητού, θα αποτελέσει σταδιακά τη βασική μορφή στην ΕΕ — αν και οι οδηγοί θα μπορούν ακόμη να ζητούν έντυπη κάρτα.

Οι νέοι οδηγοί θα υπόκεινται σε τουλάχιστον διετή δοκιμαστική περίοδο, με αυστηρότερες ποινές για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, μη χρήση ζώνης ασφαλείας ή μη σωστή χρήση παιδικών καθισμάτων.

Οι δεκαεπτάχρονοι θα μπορούν να λάβουν άδεια οδήγησης, αλλά θα πρέπει να συνοδεύονται από έμπειρο οδηγό έως ότου συμπληρώσουν τα 18.

Για να αντιμετωπιστεί η χρόνια έλλειψη επαγγελματιών οδηγών στην Ευρώπη, η νομοθεσία μειώνει την ελάχιστη ηλικία για οδηγούς φορτηγών στα 18 έτη και για οδηγούς λεωφορείων στα 21 έτη.

Η πρόβλεψη αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από ορισμένους ευρωβουλευτές.

Η Ελληνίδα ευρωβουλευτής της Αριστεράς Ελένη Κουντουρά δήλωσε στο Euronews:

«Η μείωση του ελάχιστου ορίου ηλικίας για τους επαγγελματίες οδηγούς λεωφορείων, πούλμαν και φορτηγών εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την οδική ασφάλεια [...] καθώς οι νεότεροι οδηγοί φορτηγών είναι πολύ πιο πιθανό να εμπλακούν σε τροχαία ατυχήματα και θανάτους».

«Η έλλειψη επαγγελματιών οδηγών δεν θα λυθεί με τη μείωση των προδιαγραφών ασφαλείας, αλλά με τη βελτίωση των μισθών και των συνθηκών εργασίας, τη διασφάλιση επαρκών περιόδων ανάπαυσης, ασφαλών χώρων στάθμευσης, και δίκαιων ωραρίων», πρόσθεσε.

Η νέα εκπαίδευση οδηγών θα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στα τυφλά σημεία, στην προσοχή κατά την οδήγηση, και στις αλληλεπιδράσεις με ευάλωτους χρήστες του δρόμου, όπως ποδηλάτες και πεζούς.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι άδειες θα ισχύουν 15 χρόνια για αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες και 5 χρόνια για φορτηγά και λεωφορεία. Τα κράτη μέλη μπορούν να μειώσουν τη διάρκεια ισχύος για οδηγούς ηλικίας 65 ετών και άνω.

Το νομοθετικό πακέτο, που έχει ήδη εγκριθεί από τις κυβερνήσεις της ΕΕ, θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο εντός τριών ετών.

Στόχος του είναι να στηρίξει την ευρωπαϊκή στρατηγική «Όραμα Μηδέν», που προβλέπει μείωση των τροχαίων θανάτων κατά 50% έως το 2030 — στόχος που παραμένει μακρινός.

Πέρυσι, περίπου 19.800 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους ευρωπαϊκούς δρόμους, μόλις 3% λιγότεροι σε σχέση με το 2023.