Έλεγχος γεγονότων: Πόσο επιβαρύνουν οικονομικά την Ολλανδία οι μετανάστες;

Οι Ολλανδοί πρόκειται να προσέλθουν στις κάλπες για πρόωρες βουλευτικές εκλογές μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Σόοφ, και η μετανάστευση αποτελεί καυτό θέμα συζήτησης, ιδίως το πόσο κοστίζουν οι μετανάστες στα ταμεία της χώρας.

Για παράδειγμα, η Ολλανδή ακροδεξιά σχολιάστρια Έβα Φλαρντίνγκερμπρεκ υποστήριξε πρόσφατα στο X ότι κάθε μη δυτικός μετανάστης στην Ολλανδία κοστίζει στο εθνικό ταμείο κατά μέσο όρο 600.000 ευρώ.

Οι ισχυρισμοί της φαίνεται να αποτελούν υπερβολή των αριθμητικών στοιχείων που δημοσιεύθηκαν σε έκθεση για τις μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές επιπτώσεις των μεταναστών στην Ολλανδία από τον ειδικό στο ζήτημα καθηγητή Γιαν Φαν ντερ Μπεεκ και άλλους.

Η έκθεση ανέλυσε τον δια βίου δημοσιονομικό αντίκτυπο των μεταναστών, χωρίζοντάς τους ανά κίνητρο, όπως εργασία, σπουδές και άσυλο, και ανά περιοχή καταγωγής τους.

Διαπίστωσε ότι οι μετανάστες που μετακινούνται στην Ολλανδία για εργασία έχουν θετική καθαρή συνεισφορά άνω των 100.000 ευρώ ο καθένας, όταν φθάνουν μεταξύ των ηλικιών 20 και 50 ετών.

Οι μετανάστες με άλλα κίνητρα φέρνουν όλοι αρνητική καθαρή συνεισφορά: περίπου 400.000 ευρώ για τους αιτούντες άσυλο και 200.000 ευρώ για τους οικογενειακούς μετανάστες, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία πρόσθεσε ότι η αρνητική συνεισφορά είναι ιδιαίτερα μεγάλη για τους αιτούντες άσυλο από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Ως εκ τούτου, τα σχόλια της Έβα Φλαρντίνγκερμπρεκ αποτελούν διόγκωση ακόμη και του μεγαλύτερου κόστους των μεταναστών που παρουσιάζεται στην έκθεση.

Ωστόσο, η μελέτη του Φαν ντερ Μπεεκ και άλλες παρόμοιες έχουν επίσης τεθεί υπό αμφισβήτηση από διάφορους Ολλανδούς οικονομολόγους, καθώς η προεκλογική εκστρατεία φτάνει στην κορύφωσή της στις 29 Οκτωβρίου.

Ένα από τα μεγαλύτερα σημεία συζήτησης ήταν το βιβλίο του Migratiemagneet Nederland ("Μαγνήτης της μετανάστευσης Ολλανδία"), το οποίο εκδόθηκε το 2024 και βασίζεται σε μια συν-συγγραφείσα μελέτη Grenzeloze verzorgingsstaat ("Κράτος πρόνοιας χωρίς σύνορα"), η οποία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2021.

Εκτιμά ότι το δημοσιονομικό κόστος της μετανάστευσης για το ολλανδικό δημόσιο ταμείο μεταξύ 1995 και 2019 ανήλθε σε 400 δισεκατομμύρια ευρώ, προσελκύοντας την ευρεία προσοχή των ολλανδικών μέσων ενημέρωσης και των πολιτικών για το μήνυμά της ότι το κράτος πρόνοιας θα μπορούσε να καταρρεύσει εάν η μετανάστευση συνεχιστεί ως έχει.

Το The Cube μίλησε με διάφορους εμπειρογνώμονες, οι οποίοι δήλωσαν ότι, ενώ τα στατιστικά στοιχεία στα οποία βασίζουν τα συμπεράσματά τους ο Φαν ντερ Μπεεκ και οι συνεργάτες του μπορεί να είναι σωστά, έχουν παρερμηνευτεί και δεν αποκαλύπτουν το πραγματικό κόστος των μεταναστών.

Για παράδειγμα, η μελέτη "Κράτος πρόνοιας χωρίς σύνορα" ανέφερε ότι οι μετανάστες κοστίζουν περίπου 17,3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, αφού το καθαρό κέρδος για το δημόσιο ταμείο ύψους 3,4 δισεκατομμυρίων ευρώ αντισταθμίζεται από 20,7 δισεκατομμύρια ευρώ για τις δημόσιες υπηρεσίες.

"Το τελευταίο ποσό δεν βασίστηκε σε δεδομένα", δήλωσε ο Γιαν Βίλεμ Γκούνινγκ, καθηγητής οικονομικών της ανάπτυξης στο Vrije Universiteit Amsterdam. "Δικαιολογήθηκε από μία μόνο πρόταση που ισοδυναμούσε με θεμελιώδες σφάλμα: ήταν ένα επιχείρημα για το πόσο φόρο πρέπει να πληρώνουν οι μετανάστες και όχι για το κατά πόσο το κόστος των δημόσιων αγαθών προκαλείται από τους μετανάστες".

Ουσιαστικά, η μελέτη υπολογίζει λανθασμένα το κόστος της μετανάστευσης αντιμετωπίζοντας όλες τις δημόσιες υπηρεσίες ως "ανταγωνιστικές", πράγμα που σημαίνει ότι η κατανάλωση ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας από ένα άτομο μειώνει τη διαθεσιμότητά του για ένα άλλο άτομο.

Πράγματα όπως η άμυνα και η προστασία από τις πλημμύρες δεν είναι ανταγωνιστικά, ενώ οι υπηρεσίες της αστυνομίας και η διαχείριση των αυτοκινητοδρόμων πρέπει να επεκταθούν καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός.

Ο Γκούνινγκ μας υπέδειξε ένα δημοσίευμα που συνέγραψε μαζί με τον Κάσπερ ντε Φρίες, καθηγητή στη Σχολή Οικονομικών Εράσμους του Πανεπιστημίου Εράσμους του Ρότερνταμ, και τον Αλεξάντερ Ρινούι Καν, πρώην γερουσιαστή και καθηγητή οικονομικών και επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.

Είπαν ότι το ποσό των 17,3 δισ. ευρώ "είναι σαφώς πολύ υψηλό".

"Η πρόχειρη εκτίμησή μας υποδηλώνει ότι ένα σημαντικό μέρος των ετήσιων 94,1 δισ. ευρώ - περίπου 40,5 δισ. ευρώ - δαπανήθηκε για μη ανταγωνιστικά καθαρά δημόσια αγαθά όπως η άμυνα", ανέφεραν στο δημοσίευμα. "Οι δαπάνες αυτές δεν αυξάνονται με την αύξηση του πληθυσμού και δεν θα πρέπει να κατανέμονται κατά κεφαλήν. Μόνο τα υπόλοιπα 53,6 δισ. ευρώ σε ανταγωνιστικά αγαθά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, εκ των οποίων το 22% - ή 11,8 δισ. ευρώ - αποδίδεται στη μετανάστευση".

Όταν λαμβάνονται υπόψη οι διάφοροι τύποι υπηρεσιών, οι οικονομολόγοι δήλωσαν ότι η υποτιθέμενη "απώλεια" των 17,3 δισ. ευρώ που προκάλεσαν οι μετανάστες το 2016 πέφτει σε περίπου 8,4 δισ. ευρώ ετησίως, ή λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ.

Είπαν επίσης ότι το όποιο επιπλέον καθαρό κόστος της μετανάστευσης αντισταθμίζεται από πρόσθετα οικονομικά οφέλη, όπως το γεγονός ότι οι μετανάστες συχνά εργάζονται με χαμηλότερους μισθούς και βοηθούν στη διατήρηση τομέων της ολλανδικής οικονομίας.

Η μελέτη του Φαν ντερ Μπεεκ δεν λαμβάνει υπόψη ότι η κατάσταση των μεταναστών σε μια χώρα υποδοχής τείνει να αλλάζει επίσης με την πάροδο του χρόνου, σύμφωνα με τον ντε Βρίες, και αντ' αυτού υποθέτει ότι "ένας 20χρονος το 2016 θα συμπεριφέρεται όπως ένας 60χρονος του ίδιου έτους το 2056".

"Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι με την πάροδο του χρόνου, οι άνθρωποι αυτοί γίνονται καλύτεροι και πιο μορφωμένοι, οπότε η κατάσταση αντιστρέφεται", δήλωσε στο The Cube. "Δεν θα έχουν τότε τις ίδιες δεξιότητες με αυτές που έχουν τώρα. Μπορεί στην αρχή να αποτελέσουν αρνητικό αντίκτυπο στο δημόσιο ταμείο, αλλά αυτό στη συνέχεια γίνεται θετικό".

Το κράτος πρόνοιας μπορεί να φιλοξενήσει τους μετανάστες

Μια άλλη σημαντική κριτική της μελέτης του Φαν ντερ Μπεεκ και των σχολίων της Φλαρντίνγκερμπρεκ είναι ότι συμβάλλουν στον επιζήμιο στιγματισμό των μεταναστών από ορισμένα μέρη του κόσμου, ξεχωρίζοντάς τους, όπως η Αφρική και η Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες.

Οι συνεισφορές και οι καταστάσεις των μεταναστών, ανεξάρτητα από το από πού προέρχονται, τείνουν να είναι ίδιες με εκείνες των Ολλανδών πολιτών με το ίδιο μορφωτικό επίπεδο, και οι συνεισφορές τους αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου, είπαν.

"Δεν υπάρχουν απομονωμένες κοινότητες που δεν θέλουν να αφομοιωθούν", δήλωσε ο Λέο Λουκάσεν, καθηγητής παγκόσμιας ιστορίας της εργασίας και της μετανάστευσης στο Πανεπιστήμιο του Leiden και διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας στο Άμστερνταμ.

Είπε ότι ορισμένες ομάδες μεταναστών, όπως οι αιτούντες άσυλο, αρχίζουν να κοστίζουν περισσότερο από ό,τι βάζουν, επειδή κρατούνται μακριά από την αγορά εργασίας, αλλά αυτό αλλάζει μόλις τους χορηγηθούν εργασιακά δικαιώματα.

"Μακροπρόθεσμα, όντως ενσωματώνονται και συνεισφέρουν", δήλωσε ο Λουκάσεν. "Γίνονται Ολλανδοί και η ενσωμάτωσή τους είναι σε εξέλιξη, παρά τις κάποιες πολιτισμικές διαφορές".

Μετά από επικοινωία του The Cube, το ολλανδικό Υπουργείο Ασύλου και Μετανάστευσης δήλωσε ότι το μέσο κόστος για τη φιλοξενία ενός μεμονωμένου αιτούντος άσυλο είναι περίπου 71 ευρώ ανά ημέρα.

"Επιπλέον, υπάρχουν έξοδα που σχετίζονται με την καταγραφή, την ασφάλεια και την αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου", ανέφερε.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του 2025 για την εισδοχή και την υποδοχή αλλοδαπών, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο, ανέρχεται σε περίπου 9,48 δισ. ευρώ, ή λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ της Ολλανδίας.

Τελικά, το ολλανδικό κράτος πρόνοιας δεν αντιμετωπίζει αναπόφευκτη κατάρρευση λόγω της μετανάστευσης, όπως υποδηλώνει η μελέτη Φαν ντερ Μπεεκ, σύμφωνα με τον Λουκάσεν.

"Οι αριθμοί μπορεί να είναι σωστοί, αλλά το συμπέρασμα ότι το κράτος πρόνοιας δεν μπορεί να φιλοξενήσει τους μετανάστες είναι γελοίο", είπε. "Μακροπρόθεσμα, δεν υπάρχει γενικά αυξητική τάση στον αριθμό των αιτούντων άσυλο από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και το κράτος πρόνοιας έχει επιβιώσει".