Πώς μεταβλήθηκε η παράτυπη μετανάστευση προς την ΕΕ το 2025;

Οι παράτυπες είσοδοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκαν κατά 22% τους πρώτους εννέα μήνες του 2025, σύμφωνα με τη Frontex, τον οργανισμό φύλαξης συνόρων του μπλοκ.

Η πιο απότομη μείωση καταγράφηκε στη δυτικοαφρικανική διαδρομή, όπου σημειώθηκε πτώση 58% στις παράτυπες διελεύσεις, με μόνο 734 ανιχνεύσεις τον Σεπτέμβριο.

Οι διαδρομές των δυτικών Βαλκανίων και των ανατολικών χερσαίων συνόρων κατέγραψαν επίσης μείωση των παράτυπων διελεύσεων κατά 47% και 36%, αντίστοιχα.

Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι οι παγκόσμιες συγκρούσεις, αλλά ακόμη και το κλίμα, θα μπορούσαν να είναι αιτίες της γενικής επιβράδυνσης των παράτυπων διελεύσεων.

"Η συνολική μείωση μπορεί να συνδεθεί με διάφορους παράγοντες, ιδίως με την έκρηξη ή την παύση μιας σύγκρουσης, την πολιτική αβεβαιότητα, τη στενότερη συνεργασία για τον έλεγχο των συνόρων, αλλά και τις καιρικές συνθήκες", δήλωσε η Ελένα Χαν, αναλύτρια πολιτικής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Μετανάστευσης και Διαφορετικότητας στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής (EPC).

Ωστόσο, πρόσθεσε ότι οι αριθμοί δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως λιγότεροι άνθρωποι γενικά που βρίσκονται σε κίνηση.

"Αντιθέτως, ο αριθμός των διεθνών μεταναστών έχει αυξηθεί από το 2020, όπως και ο αριθμός των βίαια εκτοπισμένων ατόμων. Απλώς δεν έρχονται στην Ευρώπη με τους ίδιους ρυθμούς όπως αμέσως μετά την πανδημία COVID-19", δήλωσε η Χαν.

Παρ' όλα αυτά, κάποιες διαδρομές παραμένουν σημαντικοί κόμβοι δραστηριότητας, ενώ άλλες εξακολουθούν να σημειώνουν αύξηση.

Η κεντρική Μεσόγειος είναι η πιο πολυσύχναστη διαδρομή, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 40% όλων των παράτυπων εισόδων φέτος.

Η Λιβύη είναι το κύριο σημείο αναχώρησης για τη διαδρομή αυτή, καταγράφοντας αύξηση 50% στις αναχωρήσεις σε σύγκριση με το 2024.

Η πλειονότητα των μεταναστών που ακολουθούν αυτή τη διαδρομή προέρχονται από το Μπαγκλαντές, την Ερυθραία και την Αίγυπτο.

Στη διαδρομή της δυτικής Μεσογείου, οι παράτυπες διελεύσεις αυξήθηκαν κατά 28%, ενώ μόνο τον Σεπτέμβριο οι αφίξεις αυξήθηκαν περισσότερο από το ήμισυ.

Οι αναχωρήσεις από την Αλγερία αντιπροσώπευαν σχεδόν τα τρία τέταρτα των ανιχνεύσεων σε αυτή τη διαδρομή φέτος.

"Οι ισχυρότερες προσπάθειες πρόληψης του Μαρόκου έχουν ωθήσει περισσότερους ανθρώπους να αναζητήσουν υπηρεσίες λαθρεμπορίας στην Αλγερία", αναφέρεται στην έκθεση της Frontex. "Αυτό έχει οδηγήσει σε στενότερη συνεργασία μεταξύ των αλγερινών και μαροκινών δικτύων λαθρεμπορίου και σε μετατόπιση ορισμένων επιχειρήσεων στο αλγερινό έδαφος".

Ο ανθρώπινος απολογισμός βαραίνει

Παρά τη συνολική μείωση, το ανθρώπινο κόστος παραμένει υψηλό.

Το 2025, 1.328 μετανάστες έχασαν τη ζωή τους ή εξαφανίστηκαν ενώ χρησιμοποιούσαν τις διαδρομές της Μεσογείου, με την πλειονότητα αυτών που εντοπίστηκαν να είναι άνδρες, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ).

Η διαδρομή της κεντρικής Μεσογείου είναι η πιο μοιραία από όλες, με 895 άτομα να έχουν χάσει τη ζωή τους ή να αγνοούνται. Η κύρια αιτία θανάτου είναι ο πνιγμός.

Πολλοί μετανάστες προσπάθησαν να ταξιδέψουν νόμιμα και επέλεξαν να ταξιδέψουν παράτυπα μόνο αφού τους αρνήθηκαν τη βίζα.

"Πίσω από αυτούς τους αγνοούμενους μετανάστες βρίσκονται οικογένειες και κοινότητες που αναζητούν απαντήσεις και αντιμετωπίζουν την απουσία τους", αναφέρει η έκθεση του ΔΟΜ για τις οικογένειες των αγνοούμενων μεταναστών.