Μπορεί η Ιταλία να κατασκευάσει τη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα του κόσμου παρά τη σύγκρουση με το Ελεγκτικό Συνέδριο;

Το ανώτατο ελεγκτικό δικαστήριο της Ιταλίας απέρριψε πρόσφατα το μακροχρόνιο σχέδιο της κυβέρνησης για την κατασκευή της μεγαλύτερης κρεμαστής γέφυρας στον κόσμο που θα συνέδεε το νησί της Σικελίας με την περιοχή της Καλαβρίας μέσω του στενού της Μεσσήνης.

Το ιταλικό Ελεγκτικό Συνέδριο -το οποίο εποπτεύει τις δημόσιες δαπάνες- δήλωσε ότι θα δημοσιοποιήσει το πλήρες σκεπτικό της απόρριψής του εντός 30 ημερών.

Κατά τη διάρκεια ακρόασης στις 29 Οκτωβρίου, οι δικαστές αμφισβήτησαν κατά πόσον ο διαγωνισμός του 2005 για το έργο εξακολουθεί να ισχύει, επικαλούμενοι αναντιστοιχία στο προβλεπόμενο κόστος και κατά πόσον συμμορφώνεται με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.

Το έργο έχει επίσης επικριθεί ως υπερβολικά δαπανηρό και για τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του και τους κινδύνους που συνδέονται με τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή.

Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας και υπουργός Μεταφορών Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος πρωτοστάτησε στο έργο ύψους 13,5 δισεκατομμυρίων ευρώ και το χαρακτήρισε ως "το σημαντικότερο δημόσιο έργο στον κόσμο", δεσμεύτηκε να προωθήσει το σχέδιο.

Εάν κατασκευαστεί, η κρεμαστή γέφυρα μήκους 3,7 χιλιομέτρων θα αλλάξει δραστικά τις συγκοινωνιακές συνδέσεις για τα περίπου 4,7 εκατομμύρια κατοίκους της Σικελίας, συνδέοντάς τους για πρώτη φορά με την ηπειρωτική χώρα.

Ο Σαλβίνι, ο οποίος κάποτε έκανε εκστρατεία υπέρ της απόσχισης του βορρά της Ιταλίας από την υπόλοιπη χώρα, έχει χαρακτηρίσει το έργο ως έναν τρόπο για να δοθεί οικονομική ώθηση στις νότιες περιοχές της Ιταλίας.

Αφού το δικαστήριο παρέδωσε τα συμπεράσματά του, ο Σαλβίνι επέκρινε την απόφαση ως "πολιτική επιλογή και όχι ως ψύχραιμη τεχνική κρίση".

Ομοίως, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε ότι η ετυμηγορία του δικαστηρίου ήταν "άλλη μια εισβολή δικαιοδοσίας στις επιλογές της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου", παρά το γεγονός ότι το δικαστήριο έχει περισσότερο ρυθμιστική λειτουργία.

Τα σχόλιά τους έρχονται εν μέσω εντάσεων μεταξύ της ιταλικής κυβέρνησης και του δικαστικού σώματος, το οποίο έχει αντισταθεί σθεναρά στις σαρωτικές προτάσεις της Μελόνι για τη δικαστική μεταρρύθμιση και αμφισβήτησε τη εμβληματική πρωτοβουλία της για την επεξεργασία των μεταναστών που φθάνουν στην Ιταλία στην Αλβανία.

Αργότερα οι δύο τους μετρίασαν τα σχόλιά τους μετά από συνάντηση που είχαν για να συζητήσουν την άρνηση του δικαστηρίου, με τον Σαλβίνι να δηλώνει στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνηση "αναμένει τις παρατηρήσεις του δικαστηρίου με απόλυτη ηρεμία και είναι βέβαιη ότι μπορούμε να τις απαντήσουμε σημείο προς σημείο, επειδή έχουμε συμμορφωθεί με όλους τους κανονισμούς".

Η κατασκευή του έργου, είπε, θα ξεκινήσει τον Φεβρουάριο και όχι τον Νοέμβριο και η κυβέρνηση θα παράσχει, "χωρίς καμία σύγκρουση μεταξύ των κρατικών εξουσιών... όλες τις πληροφορίες που ζητήθηκαν".

Μπορούν όμως ο Σαλβίνι και η Μελόνι να παρακάμψουν το Ελεγκτικό Συνέδριο;

Τι είναι το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ιταλίας;

Το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ιταλίας, το οποίο χρονολογείται από το 1862, είναι ένα συνταγματικό όργανο αρμόδιο για την εποπτεία των δημόσιων λειτουργιών. Βασικό καθήκον του είναι ο έλεγχος των κρατικών δαπανών, η επανεξέταση του δημοσιονομικού αντίκτυπου των νόμων και η εγγύηση ότι οι δημόσιες δαπάνες είναι σύμφωνες τόσο με τους εθνικούς όσο και με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.

Το δικαστήριο μπορεί να παρέχει προληπτικές επισκοπήσεις, όπως στην περίπτωση της προτεινόμενης γέφυρας, καθώς και δικαστική εποπτεία. Η τελευταία σημαίνει ότι μπορεί να εκδίδει αποφάσεις σχετικά με λογιστικές παρατυπίες και πιθανή κατάχρηση δημόσιου χρήματος σε ήδη ολοκληρωμένα έργα.

Μπορεί η ιταλική κυβέρνηση να αγνοήσει την απόφασή του;

Εν ολίγοις, ναι, αλλά όχι χωρίς κάποιο ρίσκο. Οι ειδικοί λένε, ωστόσο, ότι σε γενικές γραμμές, η κυβέρνηση θα μπορούσε να προχωρήσει και ενδεχομένως να απαλλαγεί από τις συνέπειες της αποτυχίας του έργου.

Σύμφωνα με τον Nicola Lupo, καθηγητή συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο LUISS Guido Carli στη Ρώμη, εάν η κυβέρνηση προχωρήσει με το σχέδιο χωρίς να ικανοποιήσει τους ενδοιασμούς του δικαστηρίου, το δικαστήριο μπορεί να καταγράψει τις επιφυλάξεις του.

"Σε αυτή την περίπτωση, το Ελεγκτικό Συνέδριο πρέπει να προβεί στη λεγόμενη καταχώριση επιφύλαξης, η οποία διαβιβάζεται στο κοινοβούλιο", δήλωσε ο Lupo στο The Cube, την ομάδα ελέγχου γεγονότων του Euronews. "Θεωρητικά, αυξάνει την πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης να δράσει".

Εάν η γέφυρα, η οποία αντιμετωπίζει σφοδρές αντιδράσεις από επικριτές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο νότιο τμήμα της Ιταλίας, αντιμετωπίσει στη συνέχεια νομικές αντιδράσεις, η προειδοποίηση των δικαστηρίων σχετικά με τη βιωσιμότητά της θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως προϋπόθεση για μελλοντικές αγωγές.

Τόσο η Μελόνι όσο και ο Σαλβίνι έχουν δηλώσει ότι θα απαντήσουν στις επιφυλάξεις του δικαστηρίου σχετικά με τη γέφυρα. Ακόμη και αν το δικαστήριο δεν ικανοποιηθεί, μπορούν να προχωρήσουν το έργο.

"Το Ελεγκτικό Συνέδριο ενεργεί ως βοηθητικό όργανο, ως όργανο ελέγχου της κυβέρνησης", εξήγησε ο Lupo. "Δεν έχει την τελευταία λέξη, ας πούμε".

Η Leila Simona Talani, καθηγήτρια διεθνούς πολιτικής οικονομίας στο King's College του Λονδίνου, δήλωσε στο The Cube ότι η κυβέρνηση πιθανότατα θα απαντήσει επαναλαμβάνοντας την επιθυμία της να ξεκινήσει το έργο με βάση το εθνικό συμφέρον.

"Υπάρχει μια ρήτρα ότι αν δεν τελειώσουν το έργο, αν δεν έχουν τα χρήματα ή υπάρχουν κάποια εμπόδια, υπάρχει ένα σύστημα αποζημίωσης που είναι ήδη ενσωματωμένο στο έργο, αν αυτό μπορεί να αποτύχει", είπε. "Έτσι, όλο το έργο γίνεται με τρόπο που ακόμη και αν αποτύχει, δεν θα συμβεί τίποτα στην πράξη, εκτός αν υπάρχει σημαντική διαφθορά".

Ο κύριος αντίκτυπος του δισταγμού του δικαστηρίου είναι ότι η ιταλική κυβέρνηση "θα πρέπει να συσκεφθεί και πάλι και να αποδείξει ότι αυτό είναι ύψιστου δημόσιου συμφέροντος για τη χώρα", είπε.

"Εκτός εάν [η Μελόνι] είναι στην κυβέρνηση για 20 χρόνια, είναι πολύ πιθανό να είναι υπεύθυνη για την ολοκλήρωση του τέλους αυτού του έργου", πρόσθεσε η Ταλάνι, επισημαίνοντας άλλα δημόσια έργα υποδομής στην Ιταλία, όπως η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Σαλέρνο-Ρέτζιο Καλαβρία, η οποία χρειάστηκε 55 χρόνια για να ολοκληρωθεί.

"Δεν νομίζω πραγματικά ότι η λογοδοσία είναι ζήτημα εδώ- δεν υπάρχει μεγάλο ζήτημα λογοδοσίας για την κυβέρνηση", είπε.