Bakır, alüminyum ve çelik neden Trump'ın 'MAGA' ideolojisinin merkezinde yer alıyor?

ABD hükümetinin bazı ülkelere özgü olarak getirdiği gümrük vergileri gibi, tüm çelik, bakır ve alüminyum ithalatına getirilen yüzde 50'lik ağır vergiler de ekonomik kaygıların ötesine geçerek Trump'ın bir zamanlar çok güçlü olan bazı sanayi kollarını canlandırma ve mavi yakalı tabanını toparlama arzusunu yansıtıyor.

Caxton'da kıdemli döviz analisti olan David Stritch Euronews'e yaptığı açıklamada, "Bakır gibi temel üretim girdilerine yönelik gümrük vergilerinin motivasyonunun büyük bir kısmı öncelikle siyasi bir motivasyon" dedi.

Stritch sözlerine şöyle devam etti: "Trump, 1980'lere kadar baskın küresel üretici olan Amerika Birleşik Devletleri'nden bakır için Şili'ye, çelik ve alüminyum için Çin'e doğru her üç malzemenin üretiminin tersine dönmesinden dolayı birçok kez hayal kırıklığına uğradı."

Trump uzun zamandır çelik ve alüminyumu Amerika'nın gücünün belkemiği olarak görüyor ve bunların üretimini ulusal güvenliğin yanı sıra ekonomik olarak hayatta kalmayla da ilişkilendiriyor. Trump ayrıca, 2018'deki ilk döneminde bu sektörlerin ne kadar merkezi olduğuna inandığının da altını çiziyor.

"Güçlü bir çelik ve alüminyum endüstrisi ulusal güvenliğimiz için hayati önem taşıyor. Bu durum kesinlikle hayati."

"Çelik çeliktir. Çeliğiniz yoksa ülkeniz de yoktur" diyen Trump, "Sektörlerimiz yıllardır - aslına bakarsanız on yıllardır - haksız dış ticaret uygulamalarının hedefi oldu ve bu da fabrikaların ve imalathanelerin kapanmasına, milyonlarca işçinin işten çıkarılmasına ve tüm toplumların yok olmasına yol açtı" diye eklemişti.

Söz konusu bakır olduğunda, ABD şu anda kaynaklarının yaklaşık yarısını, çoğunlukla Şili ve Kanada'dan ithal ediyor.

Çarşamba günü, Yeni gümrük vergilerinin uygulanması için belirlenen 1 Ağustos tarihinden önce bakır fiyatları keskin bir düşüş yaşadı ve ABD bakır vadeli işlemleri %20'lik düşüşle pound başına 4,55 dolar veya 3,94 euro seviyesine gerileyerek gün içi en büyük düşüşü kaydetti.

Bu durum, Trump'ın vergiyi ilk açıkladığı Temmuz ayında ABD bakır fiyatlarının yeni rekorlara yükselmesinin ardından geldi. Yatırımcıları yine şaşırtan Başkan, bu hafta yarı mamul ürünlerin aksine hammaddenin vergiden muaf tutulacağını açıklayarak daha az arz sıkışıklığı tehdidinde bulundu. Bakır konsantresi ve katot ithalatı yeni vergilerden etkilenmeyecek, ancak tel, boru ve levha sevkiyatları etkilenecek.

Bu arada çelik ve alüminyum gümrük vergilerinin önceki yüzde 25'lik orandan iki katına çıkarılarak yüzde 50'ye yükseltilmesi, ABD'nin yerel metal fiyatlarını önemli ölçüde artırarak maliyet açısından rekabetçi ithalatın önünü kesti ve üreticiler için volatiliteyi artırdı.

Yüksek girdi maliyetleri ve azalan arz, ABD şirketlerini yatırımlarını yeniden konumlandırmayı ve tedarik zincirlerini yeniden tasarlamayı düşünmeye zorluyor.

Bununla birlikte, Trump'ın ilk döneminde uyguladığı vergiler bunu başaramadığı için, gümrük vergilerinin yerli üretimi gerçekten artırıp artırmayacağı henüz belli değil. 2024 yılına gelindiğinde, ABD çelik üretimi Trump'ın ilk gümrük vergilerinden önceki 2017 yılına kıyasla yüzde 1 oranında azalırken, alüminyum üretimi de yaklaşık yüzde 10 oranında düşmüştü.

Son analizlere göre, Trump'ın gümrük vergileri üretim maliyetlerini yüzde 4,5'e kadar artırarak elektrikli araçlar ve beyaz eşya gibi dar marjlı sektörleri sıkıştırabilir ve ülke genelindeki önemli üretim merkezlerine yapılacak yatırımları geciktirebilir.

ABD'den 'koparılan' sektörler

20. yüzyılın büyük bir bölümünde Amerika Birleşik Devletleri dünyanın en büyük bakır üreticisiydi, ta ki Şili bu unvanı alıp ABD'nin hakimiyetinin sonunu getirene kadar. Bugün Şili, metalin en büyük küresel üreticisi olmaya devam etmekte.

Çelik üretimi açısından ABD 1970'lerin başında zirve yapmış, ardından sektör bir dizi durgunlukla derinleşen uzun süreli bir çöküşle karşı karşıya kalmıştı. Japonya, Güney Kore, Avrupa ve diğer ülkelerdeki daha ucuz ve daha verimli sistemler, yüksek maliyetli ABD entegre çelik fabrikalarının altını oydu. Güçlü dolar yabancı çeliği daha da ucuzlatırken, yerli tesisler eskiyen ekipmanlar, yüksek iş sözleşmeleri ve artan çevresel maliyetlerle boğuştu.

Trump'ın yaklaşık 50 yıl sonra yeniden canlandırmak istediği "çelik kentleri", hükümetin ayakta tutmak için yaptığı müdahalelere rağmen ekonomik olarak çöktü. Bu nedenle New York'tan Ortabatı'ya kadar uzanan bölge, uzun süredir kullanılmayan paslanmış fabrikalara ve üretim alanlarına atıfta bulunarak "Pas Kuşağı" olarak adlandırılmaya devam ediyor.

Alüminyum açısından ABD, büyük ölçüde eritme için gereken ucuz elektriğin bolluğu ve savunma, havacılık ve otomotiv endüstrilerinden gelen güçlü iç talep nedeniyle 20. yüzyılın büyük bir bölümünde dünyanın önde gelen alüminyum üreticisiydi. Çin, 2000'li yılların başında ABD'yi geride bırakarak lider alüminyum üreticisi konumuna yükseldi.

Euronews'e konuşan Stritch, "Trump'ın en büyük destekçisi olan mavi yakalı, üniversite eğitimi almamış erkekler, bu offshoring sonucunda istihdam olanaklarında en büyük düşüşü yaşadı" dedi.

Özellikle yeşile yakın sektörlerde artan maliyetler

Trump'ın bakır, çelik ve alüminyuma yönelik yüzde 50'lik kapsamlı gümrük vergileri, inşaattan savunmaya ve hatta yeşil teknolojilere kadar bu malzemelere büyük ölçüde bağımlı olan sektörleri sekteye uğratabilir.

Stritch sözlerini şöyle sürdürdü: "Pratikte bu üç malzeme de güneş panellerinden araba akülerine kadar yaygın bir şekilde kullanılıyor, bu nedenle en büyük zararı ABD üretim üssünün göreceği varsayılabilir."

Bu baskı hiçbir yerde elektrikli araçlar ve yenilenebilir enerji gibi bu metallerin temel olduğu ve kar marjlarının zaten minimum olduğu sektörlerde olduğundan daha şiddetli hissedilmiyor.

Stritch sözlerine şunları da ekledi: "Bu ürünlere uygulanan yüksek gümrük vergisi ve elektrikli otomobil pazarının şu anki genel kırılganlığı, her üç malzemenin de yüksek girdileri ve yüzde 5'lik düşük ortalama sektör kar marjı nedeniyle, elektrikli araç üreticilerinin artan girdi maliyetlerinin en kötüsüne katlanmak zorunda kalacağını düşünebiliriz."