Mario Draghi'nin konuşmasından teknoloji için beş çıkarım

Avrupa Komisyonu salı günü, Mario Draghi'nin AB'nin rekabeti gücünün geleceğine ilişkin raporunda yer alan tavsiyelerin uygulanmasında Komisyon'un kaydettiği ilerlemeyi gözden geçirmek üzere üst düzey bir konferans düzenledi.

Bu üst düzey konferans, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen'in Avrupa'nın rekabet gücünü güçlendirmek için bir sonraki aşamayı belirlediği "Birlik'in Durumu" konuşmasının ardından düzenlendi. 

Von der Leyen “sadece ölçülenler yapılır” demiş olsa da, Mario Draghi'nin özetlediği önerileri, Rekabetçilik Pusulası zaman çizelgelerini ve bu raporun gerçek sonuçlarını karşılaştıran somut tablolar bulamadık.

Draghi'nin 16 Eylül Salı günü Avrupa Komisyonu'ndan yaptığı konuşmadan beş çıkarımı derledik.

1. Dijital Ağlar Yasası (DNA)

Mario Draghi konuşmasında Dijital Ağlar Yasası'ndan (DNA) açıkça bahsetmedi, ancak yıl sonuna kadar beklenen "büyük bir telekom reformuna"* atıfta bulundu. Bu da muhtemelen DNA'ya bir gönderme.

DNA'nın kapsamı belirsizliğini koruyor ve özellikle ağ ücretlerinin uygulanmasını kısıtlayan AB-ABD ticaret anlaşması göz önüne alındığında Üye Devletler arasındaki müzakerelerin zor olması bekleniyor. Yeni "IP ara bağlantı uyuşmazlık çözüm mekanizmalarının" DNA'ya dahil edilip edilmeyeceği belirsizliğini koruyor.

2025 sonuna kadar büyük bir telekomünikasyon reformu bekleniyor.

2. Daha iddialı GDPR reformuna duyulan ihtiyaç

Mario Draghi, Genel Veri Koruma Yönetmeliği'nin (GDPR) AB firmaları için veri maliyetini Amerikalı muadillerine kıyasla yaklaşık yüzde 20 arttırdığına dikkat çekerek, Üye Devletler arasında GDPR uygulamasıyla ilgili sorunları haklı olarak teşhis etti.

"Kayıt tutmanın kolaylaştırılması ve KOBİ derogasyonlarının orta ölçekli işletmeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi" konularına odaklanan mevcut GDPR reform yaklaşımını mütevazı bir şekilde eleştiren Draghi, önceki Basitleştirme Torba Yasası ve Danimarka Dönem Başkanlığı'nın GDPR'nin basitleştirilmesine yönelik planlarını ima etti.

Draghi sadece bir noktayı gözden kaçırdı: GDPR reformu sadece yapay zekâ şirketleri için değil, AB'deki tüm veri odaklı işletmeler için kritik önem taşıyor. GDPR'nin veri bekçiliği için bir bahane olarak kullanılmaya devam etmesi halinde hiçbir yeni strateji (AB Veri Birliği Stratejisi gibi) ya da açık veri çerçevelerinde yapılacak ince ayarlar yeterli olmayacaktır.

Komisyon şu ana kadar GDPR'nin "yeniden açılmayacağı" konusunda ısrar etti. Yine de, Başkan von der Leyen'in ifadesiyle, "her zamanki gibi iş" olamaz, aksi takdirde Avrupa'nın kendi şampiyonlarını yetiştirme tutkusu sadece kağıt üzerinde bir tutku olarak kalma riski taşır.

Avrupalı şirketler arasında en net taleplerden biri, GDPR'nin radikal bir şekilde basitleştirilmesi. Yapay zekâ modellerini eğitmek için büyük miktarda kamuya açık web verisi gerekiyor. Ancak bu verilerin kullanımı konusundaki yasal belirsizlik, maliyetli gecikmelere yol açarak Avrupa'daki uygulamayı yavaşlatıyor.

Araştırmalar bunu destekliyor: GDPR, ABD'deki emsallerine kıyasla AB firmaları için veri maliyetini yaklaşık yüzde 20 artırdı. Ancak şu ana kadar masada olan tek değişiklik kayıt tutmanın kolaylaştırılması ve KOBİ istisnalarının orta ölçekli şirketleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi. Daha basit, uyumlaştırılmış kurallara yönelik daha geniş kapsamlı reform halen belirsiz.

3. Yapay Zekâ Yasası

Draghi, aşırı düzenlemelerin Avrupalı teknoloji yenilikçilerinin ölçeklendirme kabiliyetini engellediğine dair geçmişteki sözlerine dayanarak, AB Yapay Zekâ Yasası hakkında da yorumda bulundu.

Ancak, GDPR'nin Avrupa şirketleri üzerindeki olumsuz etkisini haklı olarak teşhis ederken, GPAI Uygulama Kurallarını ve bunun AI geliştiricilerinin modellerini eğitmek için veri kullanma becerileri üzerindeki etkisini incelemedi ve sadece "uygulama kurallarının <...> sorumlulukları netleştirdiğini"* belirtti.

Yapay Zekâ Yasası da bir başka belirsizlik kaynağı. "Kabul edilemez riskli" sistemlerin yasaklanmasını içeren ilk kurallar büyük bir sorunla karşılaşmadan yürürlüğe girdi. Çoğu büyük geliştirici tarafından imzalanan uygulama kuralları, Komisyon'un Ağustos kılavuz ilkeleri ile birlikte sorumlulukları netleştirdi.

Ayrıca, Yapay Zekâ Yasası'nın kritik altyapı ve sağlık gibi yüksek riskli sistemler için uygulanmasına ara verilmesi çağrısında bulundu.

4. Kamu alımları direktifi: Avrupa ürünleri Satın Al

Mario Draghi ayrıca, Komisyon Üyesi Stephane Sejourne'nin öncülüğünde AB Kamu Alımları Direktiflerinde yapılacak revizyonları açıkça destekleyerek, AB'nin Avrupa bulut hizmetlerini ve dikey yapay zekâyı desteklemek için kamu alımlarına harcanan gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 14'ünden yararlanması gerektiğini belirtti ve daha önce yapılan "Avrupa ürünleri Satın Al" (Buy European) yaklaşımının uygulanması çağrılarını yineledi.

5. Birleşme reformu

Draghi, Avrupa'nın parçalı sanayi yapısına dikkat çekerek, ölçek ve konsolidasyondan yararlanan ABD ve Asya'nın aksine, Avrupa'nın ulusal şampiyonlar arasında bölünmüş durumda olduğunu belirtti.

Birleşme kurallarını gözden geçirmek için 2027'ye kadar beklemenin çok geç olduğu uyarısında bulunan Draghi, "Endüstri bekleyemez" dedi. Bu kılavuz ilkeler, uzun süredir daha kolay birleşmeleri savunan AB'nin telekom sektörü için özellikle önemli olacaktır.

Kaçırdıklarımız: Daha güçlü yönetişim, sadeleştirme ve daha iyi düzenleme üzerine değerlendirme

Draghi sık sık aşırı düzenlemenin yükünü ve daha güçlü bir yönetişime duyulan ihtiyacı vurgulamasına rağmen, konuşması sırasında Komisyon'un bu alandaki çalışmalarına vurgu yapmamayı tercih etti. Bu hususları zaman kısıtlaması nedeniyle mi yoksa hız kaygısıyla mı atladığı belirsizliğini koruyor.

İlk raporunda, AB müktesebatını düzene sokmak ve düzenlemeleri stres testine tabi tutacak yeni bir 'değerlendirme bankasını' koordine etmek üzere Basitleştirmeden sorumlu bir Başkan Yardımcısı atanması, AB kurumları ve Üye Devletler için yeni mevzuatın maliyetini ölçmek üzere tek bir metodolojinin benimsenmesi ve Komisyon'un Uzman Grupları sisteminin gözden geçirilmesi gibi somut yönetişim önerileri ortaya koymuştu.

Yeni mevzuatın etkisinin ölçülmesi ve şeffaflığın arttırılmasına daha fazla odaklanılması AB'nin rekabet gücünü önemli ölçüde arttırabilir. Draghi daha önce Birliğe "daha az şeyi daha iyi yapma" çağrısında bulunmuştu. Gerçek Avrupa katma değerine sahip alanlara öncelik verirken, yetki ikamesi doğrultusunda Üye Devletlere ve özel sektöre daha fazla hareket alanı bırakıyor.

Bu makale ilk olarak Euronews ile yapılan anlaşmanın bir parçası olarak EU Tech Loop'ta yayınlanmıştır.