ABD'li bilim insanları: 'Büyük bir evrimsel geçişin ortasındayız'

ABD'deki Maine Üniversitesi’nden bilim insanlarının yayımladığı yeni bir çalışma, insan evriminin yepyeni bir evreye girmiş olabileceğini öne sürüyor.

Araştırma ekibi bu yeni evreye "kültürel evrim" adını veriyor.

Üniversiteden ekonomi ve sürdürülebilirlik alanında uzman Tim Waring, IFL Science'a yaptığı açıklamada, "İnsan evrimi vites değiştiriyor gibi görünüyor. Kültürün önemi giderek hızlanıyor," dedi.

Toplum bir 'süperorganizmaya' mı dönüşüyor?

Araştırmaya göre insanlık, genetik bireylerden oluşan bir tür olmaktan çıkıp, tıpkı karınca kolonileri veya arı kovanları gibi “süperorganizma” olarak işleyen kültürel gruplara doğru evriliyor. Waring, 2021’de yayımlanan önceki bir makalesinde de bu fikri dile getirmişti.

Bunun en somut örneklerinden biri, COVID-19 pandemisinde gözlemlendi. Dünyanın dört bir yanında insanlar birey olarak değil, ulusal bir “bağışıklık sistemi” gibi kolektif hareket ederek toplumu korumaya çalıştı.

Waring, "Toplum-organizma benzetmesi aslında metafor olmaktan çıkıyor," diye konuştu.

'Kültür, genetiği solladı'

Çalışma, insanlığın ilerlemesini genetik değil kültürel gelişmelerin yönlendirdiğini savunuyor. Tarımın başlamasından yollar, su kemerleri ve aşıların keşfine; genetik hastalıkları engelleyen modern biyoteknolojiye kadar insanlık tarihindeki büyük sıçramaların hepsi kültürel evrim sayesinde gerçekleşti.

Bugün insanların üçte biri sezaryenle doğuyor, dörtte üçü gözlük kullanıyor. Doğal seçilimde dezavantaj olan bu durumlar, kültürel çözümler sayesinde artık hayatta kalmayı engellemiyor.

Waring, “Göz atın: Kişisel hayatınızı daha çok genleriniz mi, yoksa yaşadığınız ülke mi belirliyor? Günümüzde refahımız biyolojimizden ziyade içinde bulunduğumuz kültürel sistemlere bağlı,” dedi.

Hem fırsatlar hem riskler var

Araştırmacılar, kültürel evrimin insanlığı büyük sorunları birlikte çözmeye yönelttiğini kabul ediyor, ancak bunun her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabileceğini de hatırlatıyor.

Wood, "Evrim iyi çözümler üretebilir ama aynı zamanda acımasız sonuçlara da yol açabilir. Kültürel evrim ilerleme ya da üstünlük demek değildir," ifadelerini kullandı.

Bilim insanları, bu dönüşümün hızını ölçmek için matematiksel ve bilgisayar tabanlı modeller geliştirmeyi planlıyor.

Çalışma, hakemli bilimsel dergi BioScience'ta yayınlandı.