Eurovision oy kullanma sistemi, İsrail müdahalesi iddialarının ardından değiştiriliyor

Eurovision Şarkı Yarışması, bu yılki yarışmada İsrail’in sonucu ve İsrail hükümetinin “müdahalesi” iddiaları nedeniyle yaşanan tartışmaların ardından oy kullanma ve tanıtım kurallarını değiştiriyor.

Mayıs ayında İsrail’in halk oylarında birinci olması sonrası bazı ülkeler denetim talep etmişti. Ancak jüri oyları dikkate alındığında İsrail bu yılki yarışmayı ikinci sırada tamamladı.

Yarışmayı düzenleyen Avrupa Yayın Birliği (EBU), gelecek yıl Viyana’da düzenlenecek Eurovision öncesinde yapılan değişikliklerin “güven, şeffaflık ve izleyici katılımını güçlendirmeyi amaçladığını” açıkladı.

Eurovision direktörü Martin Green, “Dinledik ve harekete geçtik. Eurovision Şarkı Yarışması’nın tarafsızlığı ve bütünlüğü EBU, üyeleri ve tüm izleyicilerimiz için son derece önemlidir. Yarışmanın adil olması her zaman korunmalıdır” dedi.

EBU’ya göre, yeni önlemler kapsamında oy başına ödeme yöntemi ile yapılabilecek oy sayısı yarıya indirilecek ve 10 ile sınırlandırılacak.

Ayrıca “profesyonel jüriler” 2022’den bu yana ilk kez yarı finallere geri dönerek, izleyici ve jüri oylarının ağırlığını yaklaşık 50-50 oranında dengeleyecek.

Jüri sayısı beşten yediye çıkarıldı ve tüm jüri üyeleri bağımsız ve tarafsız oy kullanacaklarına dair resmi bir deklarasyon imzalamak zorunda olacak. 18-25 yaş arası jüri üyeleri de eklenecek, böylece yarışmanın genç izleyici kitlesine çekiciliği yansıtılacak.

Organizatörler, “şüpheli veya koordineli oy kullanma faaliyetlerini” engellemek ve sahte oy örüntülerini “izleyip tespit ederek önlemek” için güvenlik sistemlerini güçlendirecek.

EBU ayrıca, katılımcı yayıncıların ve sanatçıların üçüncü tarafların oyları etkileyebilecek tanıtım kampanyalarına “aktif olarak” katılmasını, kolaylaştırmasını veya katkıda bulunmasını yasakladı. Güncellenmiş Davranış Kuralları uyarınca, sonuçları haksız şekilde etkilemeye yönelik girişimler yaptırım ile karşılaşacak.

Bu değişiklikler, EBU’nun İsrail’in gelecek yıl yarışmaya katılıp katılamayacağına ilişkin oylamayı erteleyeli bir ay sonra geldi.

İsrail, Eurovision’a 50 yılı aşkın süredir katılıyor ve dört kez birinci oldu. Ancak Benjamin Netanyahu hükümetinin Gazze’deki uygulamaları nedeniyle İsrail’in yarışmadan çıkarılması çağrıları arttı.

İspanya, EBU’ya en fazla mali katkıyı yapan ve her yıl doğrudan finale katılma hakkı olan “Büyük Beşli” ülkelerinden, İsrail katılırsa gelecek yıl yarışmaya katılmama tehdidinde bulunan ilk ülke oldu.

İrlanda, İzlanda, Slovenya ve Hollanda da İsrail’in yarışmaya katılmaya devam etmesi durumunda Eurovision’u boykot edeceklerini açıkladı. Hollanda’nın kamu yayıncısı AVROTROS, Gazze’deki insani krizleri gerekçe göstererek İsrail’in yarışmaya katılımını artık haklı çıkaramayacaklarını belirtti.

Hollanda yayıncısı ayrıca, geçen yılki yarışmada İsrail hükümetinin “kanıtlanmış müdahalesi” olduğunu ve etkinliğin siyasi bir araç olarak kullanıldığını söyledi.

Daha önce 70’ten fazla eski Eurovision katılımcısı, İsrail ve ulusal yayıncısı KAN’ın yasaklanmasını talep eden bir açık mektup imzalamıştı. Bu yılın galibi JJ de 2026’da İsrail’in yarışmaya katılmaması çağrısında bulundu.

Eurovision resmi olarak apolitik kabul edilse de, EBU 2022’deki Ukrayna işgali sonrası Rusya’yı yarışmadan men etmişti. Ancak İsrail, Gazze’deki uluslararası endişelere rağmen son iki yıldır yarışmaya katılmaya devam etti.

EBU’nun genel kurulu 4-5 Aralık’ta toplanacak ve İsrail’in gelecek yıl katılıp katılamayacağı değerlendirilecek.