İran, AB ülkeleriyle ‘yaptırım’ krizi öncesi görüşecek

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin Fransa, Almanya ve İngiltere'den mevkidaşlarıyla bir telekonferans görüşmesi yapacağı açıkladı. Görüşmenin amacı, Tahran’ın nükleer programı nedeniyle Birleşmiş Milletler yaptırımlarının yeniden devreye girmesini önlemek.

İran devlet ajansı IRNA’ya göre cuma günü yapılacak görüşme, Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi tarafından planlandı. Avrupa Birliği Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da toplantıya katılacak.

Avrupa’dan ‘Snapback’ uyarısı

2015 nükleer anlaşmasının tarafı olan üç Avrupa ülkesi, İran’ın anlaşmaya uymaması halinde 'snapback' olarak bilinen mekanizma kapsamında BM yaptırımlarını yeniden uygulamayı gündeme getirmişti. Bu yaptırımlar için 31 Ağustos son tarih olarak belirlenmiş durumda.

Haziran’daki 12 günlük İran-İsrail çatışması sırasında Tahran’ın nükleer tesisleri bombalanmıştı. Ardından İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile tüm işbirliğini kesmişti. Bu durum, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stokları ve programının boyutu hakkında uluslararası toplumu tamamen belirsizlikte bıraktı.

Uran­yum ve şeffaflık krizi

İran, uranyumu yüzde 60 saflığa kadar zenginleştirdiğini kabul ediyor — bu oran, silah seviyesine (yüzde 90) yalnızca kısa bir teknik adım uzaklıkta. İran programının barışçıl olduğunu savunmaya devam ediyor; ancak bu düzeyde uranyum zenginleştirip tek nükleer silaha sahip olmayan ülke konumunda.

UAEA Direktörü Rafael Grossi’ye karşı da gerilim yükselmiş durumda. Tahran, Grossi’nin ülkeye gelmesi halinde tutuklanabileceğini öne sürdü.

Zaman daralıyor

Avrupa ülkeleri, 8 Ağustos’ta İran’a gönderdikleri mektupta, “nükleer sorunlara tatmin edici bir çözüm” bulunmazsa snapback yaptırımlarını devreye sokacaklarını bildirmişti.

Bu mekanizmanın süresi Ekim ayında doluyor. Sonrasında herhangi bir yaptırım girişimi BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya ve Çin’in vetosuna takılabilir.

IRNA, görüşmeyi duyururken 31 Ağustos son tarihinden söz etmedi; İran’ın gündemi “hukuksuz yaptırımların kaldırılması” ve “nükleer tesislere yönelik saldırılar” olarak açıkladı.