Aleksey Navalni'nin eşi: Laboratuvar testleri, Aleksey'in Rusya’daki cezaevinde zehirlendiğini gösteriyor

Rus muhalif siyasetçi Aleksey Navalni'nin Şubat 2024’te cezaevinde ölmesine ilişkin eşi Yulia Navalnaya'dan, "eşinin zehirlenerek öldürüldüğüne" dair açıklama geldi. Kendisi de Rusya'da muhalif isimlerden biri olan Navalnaya, yabancı laboratuvarlarda yapılan iki bağımsız testin Navalni’nin zehirlendiğini ortaya koyduğunu söyledi.

Navalni, 16 Şubat 2024 tarihinde 47 yaşındayken Kuzey Kutup Dairesi'ndeki bir Rus hapishanesinde aniden öldü.

Navalni'nin eşi, Rus devletini defalarca cinayeti planlamak ve gerçekleştirmekle suçladı. Kremlin ise bu iddiaları asılsız diyerek reddetti.

Navalnaya, sosyal medya platformu X’te yayımladığı videoda, eşinden alınan biyolojik örneklerin 2024 yılında gizlice iki farklı ülkeye çıkarıldığını ve laboratuvarlarda incelendiğini açıkladı.

Açıklamasında “İki ayrı ülkedeki bu laboratuvarlar aynı sonuca ulaştı: Aleksey öldürüldü. Daha doğrusu zehirlendi,” ifadelerini kullandı.

Navalnaya, söz konusu laboratuvarların bu “rahatsız edici gerçeğe” ilişkin sonuçları kamuoyuna açıklamasını talep etti ancak hangi tür zehirin tespit edildiğine dair bilgi vermedi.

Navalnaya, “Bu sonuçlar kamuoyu açısından önemlidir ve yayımlanmalıdır. Hepimizin gerçeği bilmeye hakkı var,” dedi.

Navalnaya’nın videosundaki iddialar sorulduğunda Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Onun bu açıklamaları hakkında hiçbir şey bilmiyorum. Bu nedenle yorum yapamam,” ifadelerini kullandı.

Navalnaya ayrıca, eşinden aldığı son mektubu da okudu. Navalni bu mektupta, ilk kez kendini kötü hissettiğini söylediğinde yetkililerden neredeyse hiç karşılık bulamadığını yazmıştı.

Navalnaya, Rusya’nın en önde gelen muhalefet figürü ve yolsuzlukla mücadele kampanyacısı olan eşinin devlet tarafından öldürüldüğünde ısrar ediyor. Kremlin ise bu suçlamaları defalarca “saçmalık” olarak nitelendirdi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin daha önce, Aleksey Navalni ölmeden önce Batı ile yapılacak bir mahkûm takasında onun da yer almasının planlandığını açıklamıştı.

Yolsuzluk karşıtı videolar

Navalni’nin, liderlerin özgür ve adil seçimlerle belirlendiği, yolsuzluğun kontrol altına alındığı ve demokratik kurumların işlediği “geleceğin güzel Rusyası” vizyonu, ülke genelinde geniş destek görmesini sağladı.

Ölümünden sekiz ay sonra yayımlanan Patriot adlı anı kitabında aktarıldığına göre, Navalni çevresine gizli bir devrimci örgütten ziyade “havalı bir start-up”ı andıran, genç ve enerjik aktivistlerden oluşan bir ekip toplamıştı.

Bu ekip, devlet yetkililerinin yolsuzluklarını ortaya koyan araştırmacı belgesel videolar hazırladı.

Ancak Navalni kamu görevine talip oldukça, yetkililer ona, müttefiklerine ve hatta bazı yakınlarına peş peşe cezai suçlamalar yöneltti.

Sık sık hapse atılan Navalni, Kremlin yanlılarının fiziksel saldırılarına da maruz kaldı. Bu saldırılardan birinde yüzüne yeşil bir boya döküldü ve bu olay neredeyse tek gözündeki görme yetisini kaybetmesine neden oluyordu.

2013’te Moskova belediye başkanlığı yarışında, seçim hilesi iddialarının gölgesinde ikinci oldu.

2017’de devlet başkanlığına aday olma planını duyurdu ve ülke genelinde bölgesel ofislerden oluşan geniş bir ağ kurarak yerel aktivistleri örgütledi. Ancak sonunda adaylığı engellendi.

2020’de Navalni, Kremlin’i sorumlu tuttuğu bir sinir gazı saldırısıyla zehirlendi. Kremlin ise bu iddiaları sürekli reddetti.

Ailesi ve müttefikleri, Navalni’nin tedavi ve iyileşme için Almanya’ya götürülmesi için mücadele etti.

Beş ay sonra, dünya çapında takdir toplayan bir adım atarak Rusya’ya geri döndü. Ancak dönüşünde hemen tutuklandı ve hayatının son üç yılını hapiste geçirdi.

Yetkililer, Navalni’nin ölümünü doğal nedenler olarak gösterilen ani tansiyon yükselmesi ve kronik hastalıklarla ilişkilendirdi.

1 Mart 2024’te Moskova’da düzenlenen cenazesine on binlerce kişi katıldı.

Bu, özellikle Rusya’nın 2022 başlarında Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı işgalinden sonra muhalif seslerin bastırıldığı ülkede, ender görülen kitlesel bir destek gösterisi oldu.