Trump’tan 'tylenol ve aşı' çıkışı: Bilim dünyası tepkili

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği olağanüstü bir basın toplantısında, çocukluk çağı aşıları ile gebelik döneminde kullanılan ağrı kesici Tylenol’ün (parasetamol) otizme yol açabileceğini öne sürdü.

Pandemi döneminde koronavirüse karşı 'vücuda dezenfektan enjekte edilmesi' önerisiyle hatırlanan Trump, bu sefer hamile kadınlara ve ebeveynlere 'Tylenol kullanmayın” çağrısında bulundu. Çocuklara yapılan aşıların da birlikte ya da erken yaşta uygulanmaması gerektiğini söyledi.

Tıbbi eğitimi olmayan Trump kendi önerilerini yineledi: “Olduğu gibi söyleyeceğim, Tylenol almayın. Bebeğinize gördüğünüz en büyük ilaç yığınıyla yüklenmelerine izin vermeyin.”

Tıp dünyası ve bilim insanlarından tepki

Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Kadın Doğum Uzmanları Koleji başta olmak üzere çok sayıda tıp kurumu Trump’ın sözlerini sert şekilde eleştirdi. Autism Bilim Koalisyonu yaptığı açıklamada, “Veriler, Tylenol’ün otizme yol açtığını veya lösovorin’in tedavi olduğunu desteklemiyor. Bu tür açıklamalar korku yaratıyor ve yanlış umut veriyor,” dendi.

Tylenol üreticisi Kenvue de, parasetamolün güvenli olduğunu vurgulayarak “Hamile kadınlar ve ebeveynler için büyük sağlık riski oluşturabilecek bu iddiayı reddediyoruz,” dedi.

İngiltere ilaç düzenleme kurumu da pazartesi günü yaptığı açıklamada, parasetamol kullanımının güvenli olduğunu ve çocuklarda otizme yol açtığına dair kanıt bulunmadığını bildirdi.

Leusovorin tartışması

Trump yönetimi, folik asit türevi olan lösovorin’i otizm tedavisi için önermeye başladı. FDA Başkanı Marty Makary, ilaç şirketlerine üretimi artırmaları yönünde çağrı yapıldığını söyledi.

FDA geçmişte, nadir görülen bir metabolik bozuklukta lösovorin kullanımına onay vermişti. Ancak bilim insanları, küçük ölçekli bazı olumlu sonuçlara rağmen ilacın otizm tedavisinde etkinliğini kanıtlayan geniş çaplı araştırmaların bulunmadığını belirtiyor.

Bilimsel araştırmalar ne diyor?

• 2024’te İsveç’te 2,5 milyon çocuk üzerinde yapılan çalışmada, gebelikte parasetamol kullanımının otizm veya diğer nörolojik gelişim bozukluklarıyla nedensel bağlantısı bulunamadı.
• 2025’te yapılan 46 araştırmayı kapsayan bir inceleme, olası risk artışına işaret etse de nedensel ilişkiyi kanıtlamadı.
• Uzmanlar, hamile kadınlara ilacı gerektiğinde, en düşük dozda ve en kısa süreyle kullanmaları tavsiyesinde bulunuyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) de, parasetamol ve otizm arasında 'tutarsız kanıtlar' bulunduğunu, aşıların ise otizme yol açmadığını ve milyonlarca hayat kurtardığını vurguladı.

Uzmanlar, benzer açıklamaların kamu sağlığı için tehlikeli olduğuna dikkat çekiyor. UNICEF USA Başkanı Michael J. Nyenhuis ise, son 50 yılda aşıların en az 154 milyon hayat kurtardığını hatırlattı.