Putin'in tutuklanma riski: 'Zirveye Türkiye üzerinden gidebilir'

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’daki savaşa son verilmesi için yeni bir görüşme planlıyor.

Alaska’da yapılan son görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanınca, iki liderin bir sonraki durağı olarak Macaristan seçildi. Ancak bu karar, diplomatik olduğu kadar hukuki bir krize de yol açtı: Zira Vladimir Putin hakkında uluslararası tutuklama emri var ve teorik olarak Macaristan’a ayak bastığı anda tutuklanması gerekiyor.

UCM tutuklama emri ve Macaristan’ın çıkmazı

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), 2023 yılında Putin hakkında, Ukrayna savaşında çocukların yasa dışı şekilde Rusya’ya götürüldüğü gerekçesiyle tutuklama kararı çıkarmıştı. Ancak UCM’nin kendi polis gücü olmadığı için bu tür kararların uygulanması üye ülkelere bırakılıyor.

Bu durum, Macaristan gibi UCM üyesi ülkelerin Putin’i tutuklama yükümlülüğü anlamına geliyor. Almanya şimdiden Budapeşte yönetimine “Putin ülkeye girerse tutuklamalı” çağrısı yaptı.

Ancak böyle bir senaryonun gerçekleşmesi oldukça uzak görünüyor. Macaristan Başbakanı Viktor Orban, uzun süredir hem Trump’a hem de Putin’e yakın bir müttefik olarak biliniyor. Üstelik Orban hükümeti, nisan ayında UCM’den çekilme sürecini başlattı. Süreç tamamlanana kadar bir yıl geçmesi gerekiyor, yani teknik olarak Budapeşte hâlâ mahkemenin yükümlülüklerine tabi.

'Avrupa’da zirvenin yapılabileceği tek yer Budapeşte'

Orban, son günlerde hem Trump hem de Putin ile temas kurarak olası zirvenin altyapısını hazırlamaya başladı. Kendi ifadesiyle Budapeşte, “Avrupa’da böyle bir buluşmanın yapılabileceği tek yer.”

Uzmanlara göre Orban, içerideki ekonomik sorunlar ve artan yaşam maliyetleri nedeniyle baskı altında. Bu görüşme, hükümetine uluslararası prestij kazandırma ve gündemi değiştirme fırsatı sunabilir.

Putin’in yolculuğu: Diplomatik mayın tarlası

Putin’in Macaristan’a nasıl gideceği ise başlı başına bir sorun. Rusya’dan Budapeşte’ye en kısa rota Belarus ve Batı Ukrayna üzerinden geçiyor, ancak Ukrayna hava sahasının savaş nedeniyle tamamen kapalı olması bu seçeneği imkânsız kılıyor.

İkinci olasılık, Belarus’tan Polonya ve Slovakya üzerinden Macaristan’a geçmek. Ancak Polonya’nın NATO üyesi olması ve UCM’ye desteği, bu güzergâhı riskli hale getiriyor.

Hint medyası India Today'in analizine göre en olası rota ise Türkiye üzerinden geçip Yunanistan ve Adriyatik Denizi üzerinden Sırbistan’a, oradan da Macaristan’a ulaşmak. Türkiye’nin hem Batı’yla hem Rusya’yla denge politikası gütmesi, bu hattı Putin için daha güvenli kılabilir.

Avrupa Birliği ülkeleri, Rus uçaklarının hava sahalarına girmesini yasaklamış durumda. Ancak AB ülkeleri, istisna tanıyarak Putin’in geçişine izin verebilir. Bu da Brüksel için çetin bir ikilem yaratıyor: Putin’in geçişine izin vermek, Ukrayna’ya verilen siyasi desteği zedeleyebilir; izin vermemek ise barış görüşmelerine engel olmak olarak algılanabilir.

'Putin büyük risk alıyor'

Almanya merkezli German Marshall Fund’ın Varşova Direktörü Philip Bednarczyk'e göre Putin'in bu seyahati “yüksek riskli ama olasılığı dışlanamaz.”

New York Times'a konuşan Bednarczyk, “UCM’ye taraf ülkeler, hava sahalarından geçen bir uçağı durdurmak zorunda değil. Ayrıca Putin’in hangi uçakta olduğunu bilmemeleri de işlerini kolaylaştırır" diyor.

Bednarczyk’e göre ABD, bu görüşmenin gerçekleşmesi için NATO müttefiklerinden biri olan Polonya’dan Putin’in geçişine özel izin isteyebilir.

Barış mı, politik şov mu?

Eğer Putin bu görüşmeyi kabul eder ve Budapeşte’ye giderse, bu onun savaşın başlamasından bu yana bir AB ülkesine yaptığı ilk ziyaret olacak. Ancak hem siyasi hem hukuki riskler göz önüne alındığında, bu buluşmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirsiz.

Kremlin, “henüz birçok detayın netleşmediğini” açıklarken, Batı’daki diplomatik çevreler bu olası görüşmeyi barış umudu kadar politik bir gösteri olarak da değerlendiriyor.