Ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός επαναφοράς των κυρώσεων για τα πυρηνικά του Ιράν

Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία, η αποκαλούμενη ομάδα Ε3, ενεργοποίησαν τον μηχανισμό που επιτρέπει των κυρώσεων του ΟΗΕ στο Ιράν, με την αιτιολογία ότι η Τεχεράνη δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της σχετικά με το πυρηνικό της πρόγραμμά.

Ο υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βαντεφούλ και οι ομόλογοί του από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία ενεργοποίησαν τον λεγόμενο "μηχανισμό επαναφοράς" (snapback), που διασφαλίζει ότι το Ιράν θα πρέπει να εκπληρώσει και πάλι όλους τους όρους της συμφωνίας της Βιέννης για το πυρηνικό πρόγραμμα (JCPoA) εντός 30 ημερών. Μόλις λήξει η προθεσμία, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να επιβάλει κυρώσεις και να εφαρμόσει περαιτέρω περιορισμούς κατά του Ιράν.

Οι Ευρωπαίοι απειλούσαν εδώ και μήνες να επαναφέρουν τις κυρώσεις. Η ενεργοποίηση του μηχανισμού γίνεται λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τη λήξη της συμφωνίας, σε μια περίοδο που οι διπλωματικές προσπάθειες βρίσκονται σε νεκρό σημείο.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν βάλτωσαν μετά τους ισραηλινούς και αμερικανικούς βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, η συνεργασία της Τεχεράνης με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας είναι περιορισμένοι και οι συνομιλίες των Ιρανών με τους Ευρωπαίους δεν κατέληξαν πουθενά.

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν: "σαφής απειλή για την παγκόσμια ειρήνη"

"Σήμερα, η μη συμμόρφωση του Ιράν με την JCPoA είναι σαφής και σκόπιμη", αναφέρεται σε κοινή ανακοίνωση της ομάδας Ε3. Το "πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εξακολουθεί επομένως να αποτελεί σαφή απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια".

Τα κράτη Ε3 αιτιολογούν την κίνησή τους με την ανησυχία ότι το Ιράν διαθέτει πλέον μεγάλα αποθέματα εξαιρετικά εμπλουτισμένου ουρανίου χωρίς "πολιτική αιτιολόγηση" και έχει αποφύγει την παρακολούθηση από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).

Οι μόνιμοι αντιπρόσωποι της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ζητούν η επιστολή τους να κυκλοφορήσει ως επίσημο έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για επίσημη κοινοποίηση προς όλα τα μέλη.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη, Ντάνι Ντάνον, σε δήλωση του χαιρετίζει την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Γερμανίας να υποβάλουν επίσημο αίτημα για την επαναφορά των κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.

«Το Ιράν συνεχίζει να αγνοεί τη διεθνή κοινότητα και να παραβιάζει τις δεσμεύσεις του ξανά και ξανά. Το Ισραήλ έχει ήδη καταδείξει τις ανησυχίες του για τις κακόβουλες προθέσεις του καθεστώτος των αγιατολάχ. Τώρα και οι χώρες του κόσμου συμμετέχουν στη μάχη κατά του άξονα του κακού. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της διακοπής του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και της αύξησης της πίεσης στο καθεστώς της Τεχεράνης» αναφέρει στην ανακοίνωση.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάρκο Ρούμπιο χαιρέτισε την απόφαση, τονίζοντας ότι η Ουάσινγκτον παραμένει ανοιχτή στον «απευθείας» διάλογο με το Ιράν «προκειμένου να βρεθεί μια ειρηνική και βιώσιμη λύση στο θέμα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος».

Σύμφωνα με τον Ρούμπιο, οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν με σαφήνεια τη «μη τήρηση» των πυρηνικών δεσμεύσεών της εκ μέρους της Τεχεράνης.

Μηχανισμός "Snapback": τι κρύβεται πίσω από αυτόν

Η κοινή δήλωση προς το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ενεργοποίησε μια προθεσμία 30 ημερών. Εντός αυτής της περιόδου, το Ιράν μπορεί να προσφέρει διπλωματική λύση και να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του βάσει της συμφωνίας JCPoA.

Εάν αυτό δεν συμβεί, το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει τη δυνατότητα να υιοθετήσει κυρώσεις και περαιτέρω μέτρα με ψήφισμα.

Μεταξύ άλλων, ο μηχανισμός θα παγώσει και πάλι τα ιρανικά περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, θα σταματήσει τις πωλήσεις όπλων στην Τεχεράνη και θα επιβάλει κυρώσεις σε οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη του προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων της, γεγονός που θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στην παραπαίουσα οικονομία της χώρας.

"Το μέτρο αυτό δεν σημαίνει το τέλος της διπλωματίας", δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό στην κοινωνική πλατφόρμα X. "Είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την περίοδο των 30 ημερών που αρχίζει τώρα για την επανέναρξη του διαλόγου με το Ιράν", έγραψε.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί καταδίκασε το μέτρο σε ανακοίνωσή του ως "αδικαιολόγητο, παράνομο και χωρίς καμία νομική βάση" σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τους Ευρωπαίους ομολόγους του.

"Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα απαντήσει καταλλήλως σε αυτό το παράνομο και αδικαιολόγητο μέτρο", δήλωσε, χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις.

Μη εξουσιοδοτημένος εμπλουτισμός ουρανίου: εντάσεις με το Ιράν

Η χρήση του μηχανισμού "snapback" είναι πιθανό να επιδεινώσει περαιτέρω τις εντάσεις μεταξύ του Ιράν και της Δύσης σε μια περιοχή που εξακολουθεί να υποφέρει από τον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.

"Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι εταίροι τους βλέπουν τη χρήση του "snapback" ως ένα μέσο για να κρατήσουν το Ιράν στρατηγικά αδύναμο και να το εμποδίσουν να ανοικοδομήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα, το οποίο έχει υποστεί ζημιές από τις αμερικανικές και ισραηλινές επιθέσεις", αναφέρει η δεξαμενή σκέψης Soufan Center με έδρα τη Νέα Υόρκη.

"Οι Ιρανοί ηγέτες θεωρούν την επαναφορά των κυρώσεων ως μια προσπάθεια της Δύσης να αποδυναμώσει επ' αόριστον την ιρανική οικονομία και ενδεχομένως να υποδαυλίσει επαρκείς λαϊκές ταραχές για να ανατρέψει το ιρανικό καθεστώς", πρόσθεσε η δεξαμενή σκέψης.

Το Ιράν είχε εμπλουτίσει μέρος του ουρανίου του σε καθαρότητα 60% πριν κλιμακωθεί η ένταση με το Ισραήλ τον Ιούνιο. Το Ιράν είχε επίσης αποθηκεύσει αρκετό υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο για να κατασκευάσει αρκετές πυρηνικές βόμβες, εάν αποφάσιζε να το κάνει.

Η ιρανική κυβέρνηση ισχυρίζεται εδώ και καιρό ότι το πρόγραμμα είναι ειρηνικό, αν και τα δυτικά έθνη και ο ΔΟΑΕ υποθέτουν ότι η Τεχεράνη είχε ενεργό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων μέχρι το 2003. Παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό οι ισραηλινές και αμερικανικές επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις τον Ιούνιο διέκοψαν το πρόγραμμα του Ιράν.