Ο σκιώδης στρατός της Ρωσίας: Πράκτορες μιας χρήσης που εδρεύουν στη Γερμανία

Η Μόσχα εντείνει τον υβριδικό πόλεμο στη Γερμανία με κατασκοπεία, παραπληροφόρηση και πιθανώς και με υπερπτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό καγκελάριο Φρίντριζ Μερτς (CDU), η χώρα μπορεί να μην είναι σε πόλεμο, αλλά ούτε και σε ειρήνη.

Οι τελευταίες εβδομάδες επισκιάστηκαν από τις υπερπτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε στρατιωτικές, κρίσιμες και πολιτικές υποδομές, όπως το αεροδρόμιο του Μονάχου. Τόσο η καγκελάριος όσο και ο υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους (SPD) κατηγόρησαν τη Ρωσία για ορισμένες από τις υπερπτήσεις.

Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι ασαφές ποιος ακριβώς ήλεγχε τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Αυτό θα απαιτούσε τη σύλληψη των χειριστών των ιπτάμενων αντικειμένων. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι δεν έχει ανακτηθεί ούτε ένα από αυτά.

Ωστόσο, είναι σαφές ότι υπάρχουν δύο τύποι υπερπτήσεων: επαγγελματικές αποστολές με μεγαλύτερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη - και ερασιτεχνικές πτήσεις με χρήση εμπορικά διαθέσιμων, μικρότερων μοντέλων.

Στην περίπτωση των τελευταίων, υπάρχουν υποψίες ότι ορισμένες από τις πτήσεις μπορεί να πραγματοποιήθηκαν από τους λεγόμενους "πράκτορες μίας χρήσης", γνωστούς και ως "πράκτορες χαμηλού επιπέδου".

Πράκτορες μίας χρήσης: Σύντομη ανάπτυξη, υψηλός κίνδυνος

Πρόσφατα, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών (BND), το Ομοσπονδιακό Γραφείο Εγκληματολογικής Αστυνομίας (BKA) και η Στρατιωτική Υπηρεσία Αντικατασκοπείας (MAD) δημοσίευσαν μια προειδοποίηση που συμβουλεύει τους πολίτες να μην επιτρέψουν στον εαυτό τους να προσληφθεί ως "πράκτορας μίας χρήσης" από ξένους παράγοντες.

Πρόκειται για άτομα που συνήθως προσλαμβάνονται μέσω κοινωνικών δικτύων για να πραγματοποιήσουν "μικρές" και "ελαφρές" ενέργειες, όπως ζημιές σε περιουσίες, κατασκοπεία ή εμπρησμούς, έναντι ενός σχετικά μικρού ποσού.

"Οι πράκτορες χαμηλού επιπέδου χρησιμοποιούνται γενικά για απτές ενέργειες", εξηγεί σε συνέντευξή του στο Euronews ο Δρ. Κρίστοφερ Νέρινγκ, ειδικός σε θέματα παραπληροφόρησης και διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο.

Ωστόσο, παραδέχεται ότι παρόλο που οι πράκτορες αυτοί κάνουν έργο πληροφοριών, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως κατάσκοποι, καθώς η κατασκοπεία αναφέρεται στη μυστική συλλογή πληροφοριών. "Αυτό δεν είναι πραγματικά αυτό για το οποίο χρησιμοποιούνται", λέει ο Νέρινγκ, προσθέτοντας ότι αντί να συλλέγουν πληροφορίες, βάζουν φωτιά σε πράγματα, κολλάνε προπαγανδιστικά αυτοκόλλητα στους τοίχους, κάνουν γκράφιτι ή σπάνε πράγματα.

Αρκεί η ιδεολογία για να γίνεις πράκτορας χαμηλού επιπέδου;

Ο ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας και επικεφαλής του Counter Extremism Project, Δρ. Χάνς Γιάκομπ Σίντλερ, εξηγεί σε συνέντευξή του στο Euronews ότι αυτοί οι "πράκτορες" προσλαμβάνονται μόνο για ένα πράγμα, γι' αυτό και δεν έχουν καμία γνώση των δομών των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στη Γερμανία και την Ευρώπη. Δεν δραστηριοποιούνται μόνο στη Γερμανία, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Για τους ξένους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, έχουν επομένως το πλεονέκτημα της ανωνυμίας. Συνήθως εντοπίζονται μέσω φιλικών προς τη Ρωσία καναλιών Telegram στα οποία έχουν τραβήξει την προσοχή με φιλορωσικές δηλώσεις. Οι πράκτορες, οι οποίοι σύμφωνα με τον Σίντλερ είναι συνήθως άνδρες και έχουν χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, έρχονται στη συνέχεια σε επαφή και προσλαμβάνονται.

"Στην πραγματικότητα πρόκειται απλώς για την εύρεση κάποιου που είτε έχει ιδεολογικά κίνητρα να βοηθήσει είτε έχει οικονομικό συμφέρον - ιδανικά και τα δύο", λέει ο Σίντλερ.

Σύμφωνα με τον Σίντλερ, ωστόσο, σχεδόν κανείς δεν εμπλέκεται καθαρά για ιδεολογικούς λόγους, καθώς το χρήμα παίζει πάντα ρόλο. "Οι επισφαλείς οικονομικές συνθήκες συν την ιδεολογική εγγύτητα είναι πρακτικά το ιδανικό πακέτο", προσθέτει ο ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας.

Η λογική είναι σχετικά απλή, λέει ο Schindler. Πρόκειται για την πραγματοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων μικρότερων επιχειρήσεων, οι οποίες μπορεί να λειτουργούν σε μεγάλη κλίμακα, αλλά και να κοστίζουν ελάχιστα και φυσικά να ελαχιστοποιούν το ρίσκο για τη ρωσική πλευρά, εξηγεί.

Ο Νέρινγκ συμφωνεί, επιβεβαιώνοντας ότι οι ενέργειες των παραγόντων συνήθως "δεν είναι και τόσο περίπλοκες". Όσον αφορά τις επιχειρήσεις δολιοφθοράς, πρόκειται συχνά για μικρής κλίμακας ενέργειες με σχετικά μικρές ζημιές, αλλά όταν μαζευτούν πολλές, δημιουργούν ένα αίσθημα ανασφάλειας.

"Ο υβριδικός πόλεμος δεν αποσκοπεί στην πτώση της Γερμανίας ή του ΝΑΤΟ, αλλά στην πολιτική αποδυνάμωση της βούλησης για άμυνα, δημιουργώντας ένα τεράστιο αίσθημα ανασφάλειας", λέει ο Νέρινγκ.

Πολλές από τις ενέργειές τους μπορεί να φαίνονται ακίνδυνες με την πρώτη ματιά, αλλά θεωρούνται προάγγελοι περαιτέρω κλιμάκωσης.

Πώς μοιάζουν αυτές οι πράξεις σαμποτάζ;

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις αρχές του έτους, καταγραφηκαν σαμποτάζ σε πάνω από 270 αυτοκίνητα σε διάφορα ομόσπονδα κρατίδια. Πολλά «διακοσμήθηκαν» με αυτοκόλλητα που έδειχναν το πρόσωπο του Πράσινου υποψηφίου καγκελάριου Ρόμπερτ Χάμπεκ και το σύνθημα "Γίνε πιο πράσινος".

Αρχικά υπήρχαν υποψίες για ακτιβιστές του κλίματος, αλλά σύμφωνα με έρευνα του Spiegel, πιστεύεται ότι επρόκειτο για μια πράξη ρωσικού σαμποτάζ - με στόχο να ξεσηκωθεί το κλίμα εναντίον των Πρασίνων και του υποψηφίου τους για καγκελάριου.

Το ενδιαφέρον εστιάζεται επίσης στη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας. Πρόσφατα αναφέρθηκε ότι ρωσικά κατασκοπευτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατέγραφαν τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία. Πράκτορες μιας χρήσης χρησιμοποιούνται επίσης για τέτοιου είδους ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των Dieter S. και Alexander J., οι οποίοι οδηγήθηκαν στο Ανώτατο Περιφερειακό Δικαστήριο του Μονάχου.

Η κατηγορία κατά του Dieter S. είναι ότι υποσχέθηκε σε μια επαφή του να πραγματοποιήσει επιθέσεις με εκρηκτικά και εμπρησμούς σε στρατιωτικές υποδομές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις στη Γερμανία. Σύμφωνα με τους ανακριτές, ο Alexander J. τον βοηθούσε τουλάχιστον από τον Μάρτιο του 2024.

Φέρεται να έχει ανιχνεύσει πιθανούς στόχους και να έχει στείλει εικόνες και βιντεοσκοπημένο υλικό, για παράδειγμα στρατιωτικές μεταφορές, στην επαφή του.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, τα σχέδια αποσκοπούσαν στην παρεμπόδιση της γερμανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία. Ένας από τους πιθανούς στόχους που κατονομάστηκαν ήταν μια σιδηροδρομική γραμμή που χρησιμοποιείται για μεταφορές όπλων.

Η ανωνυμία του διαδικτύου καθιστά δυνατό για τους ξένους παράγοντες να καλύπτουν τα ίχνη τους σε τέτοιες ενέργειες και να γίνονται "μη ανιχνεύσιμοι". Εάν ο πράκτορας συλληφθεί κατά τη διάρκεια της αποστολής σαμποτάζ ή κατασκοπείας, όπως στην περίπτωση του Dieter S., είναι μόνος του υπεύθυνος για το αδίκημα.

Πώς αντιμετωπίζονται οι «πράκτορες μίας χρήσης» από τον χειριστή τους;

Σύμφωνα με τις υπηρεσίες πληροφοριών, η Ρωσία καταφεύγει όλο και περισσότερο σε στελέχη χωρίς εμπειρία. Ο λόγος: από την έναρξη του επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας, γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών να αναπτύξουν τους δικούς τους πράκτορες στη Γερμανία.

Αν και δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός, διάφορες αναφορές καταδεικνύουν ότι τουλάχιστον 60 Ρώσοι διπλωμάτες έχουν απελαθεί από τη Γερμανία από την έναρξη της μεγάλης κλίμακας εισβολής στην Ουκρανία. Δεν είναι κάθε Ρώσος διπλωμάτης αυτόματα κατάσκοπος, αλλά πολλές δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών υποθέτουν ότι ορισμένοι διπλωμάτες χρησιμοποιούνται για κατασκοπεία, με δεδομένο ότι απολαμβάνουν ασυλίας και είναι επίσημα διαπιστευμένοι για πολιτικά, οικονομικά ή πολιτιστικά καθήκοντα.

Λόγω αυτού του περιορισμού, η χρήση "πρακτόρων χαμηλού επιπέδου" αναφέρεται στους κύκλους ασφαλείας και ως "πράξη απελπισίας".

Ο Σίντλερ εξηγεί ότι η ρωσική πλευρά δεν ενδιαφέρεται για την τύχη των πρακτόρων μιας χρήσης. "Η μοναδική αποστολή τους είναι να προκαλούν ανασφάλεια και να συλλέγουν πληροφορίες".

Τα αδικήματα κυμαίνονται από "αντισυνταγματική δολιοφθορά" με ποινή φυλάκισης έως πέντε έτη έως "δραστηριότητα πράκτορα μυστικών υπηρεσιών" σε ιδιαίτερα σοβαρές περιπτώσεις με ποινή φυλάκισης έως δέκα έτη.

Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές έχουν γενικά καταφέρει να συλλάβουν μόνο τους ύποπτους "πράκτορες μίας χρήσης" και όχι τους ανθρώπους που τους χειρίζονταν.

Σύμφωνα με έρευνα του ZDF Frontal, αυτό αποτελεί ένα διαρκές δίλημμα για τη γερμανική υπηρεσία πληροφοριών. Αακόμη και μετά από ενδελεχή έρευνα, οι υπεύθυνοι συχνά δεν μπορούν να εντοπιστούν πέραν πάσης αμφιβολίας.

Πώς στρατολογούνται οι πράκτορες μιας χρήσης; Μάθετε το αύριο στο gr.euronews.com