Trump ve Putin, ABD-Rusya arasındaki stratejik bölgede buluşacak: Neden Alaska?

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın Ukrayna'daki savaşını sona erdirmeyi görüşmek üzere 15 Ağustos Cuma günü Alaska'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelecek. Bu, Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinin başlamasından bu yana iki lider arasındaki ilk yüz yüze görüşme olacak.

Görüşmeye ev sahipliği yapması için Rusya ile yakın coğrafi ve kültürel bağları olan Alaska'nın seçilmesi ise tesadüf değil. ABD'nin en doğusundaki bu eyalet, Amerikan-Rus ilişkilerinde yüzyıllar öncesine dayanan stratejik ve sembolik bir konuma sahip.

Eyalet dünya liderlerine ilk kez ev sahipliği yapmıyor: Ronald Reagan 1984 yılında Papa John Paul II ile burada bir araya gelmiş, Richard Nixon ise 1971 yılında Japon İmparatoru Hirohito'yu ağırlamıştı. Ancak Rusya Devlet Başkanı ile burada görüşmek daha büyük bir önem taşıyor.

Pazartesi günü Beyaz Saray'da konuşan Trump, "cuma günü Rusya'ya gideceğini" söyledi.

Ancak Alaska bir zamanlar Rus İmparatorluğu'nun bir parçasıyken, 1867'de ABD burayı Çarlık rejiminden 7,2 milyon dolara, yani bugünün parasıyla yaklaşık 156 milyon dolara (134 milyon euro) satın aldı.

Alaska ve Rusya arasındaki bağlar daha da derinlere uzanıyor. 1799 yılında Çar I. Paul, Rus-Amerikan Şirketi'ni kurarak bugün hala yankıları süren ticari ve kültürel bağlantılar kurdu.

Rus ayak izleri

Artık tamamen Amerika Birleşik Devletleri'nin bir parçası olan Alaska, Rus geçmişinin görünür izlerini koruyor.

Tarihi binalar hala ayakta ve eyaletin resmi web sitesine göre, 80 kadar toplulukta Rus Ortodoks kiliseleri faaliyet gösteriyor.

Bunların birçoğu hala eski tarz Rus Ortodoks takvimini kullanıyor ve Noel'i Batı takvimine göre 7 Ocak'ta kutluyor.

Yupik ve Çukçi gibi yerli halklar yüzyıllar boyunca Bering Boğazı'nın her iki yakasında yaşadı ve ABD-Rusya sınırının resmileşmesine rağmen aile, kültür ve ticaret bağlarını korudu.

Her zaman dost komşu değil

Alaska'nın coğrafyası onu uzun zamandır stratejik açıdan hayati bir konuma getirdi. "Kuzeyin Koruyucusu" olarak adlandırılan Alaska, ABD'nin Rusya'ya en yakın eyaleti: iki ülkenin anakaraları arasında sadece 88 kilometre var ve Bering Boğazı'nda bazı adalar arasında sadece 3,8 km mesafe bulunuyor.

Soğuk Savaş sırasında Mikhail Gorbaçov hükümeti bölgeyi "Buz Perdesi" olarak adlandırdı. Alaska, komuta merkezleri, lojistik merkezler ve hızlı alarma geçen avcı uçakları için üsler olarak faaliyet gösteren büyük ABD Hava Kuvvetleri ve Ordu tesislerine ev sahipliği yapıyordu.

Bugün Alaska, bölgenin atmosferik hava savunması için ABD ve Kanada'nın ortak bir radar sistemi olan Kuzey Uyarı Sistemi istasyonlarına ev sahipliği yapıyor. Kuzey Amerika'nın kutup bölgesinden gelebilecek olası saldırılara karşı hava sahasının gözetlenmesini sağlıyor.

Artic'e giden tartışmalı bir otoyol

Bugün Alaska, değişen Kuzey Kutbu'na açılan bir kapı konumunda. Bering Boğazı, Pasifik ve Arktik Okyanusları arasındaki tek doğrudan deniz geçidi ve iklim değişikliği nedeniyle deniz buzu çekildikçe, rotanın küresel deniz taşımacılığı için değeri artıyor.

Rusya'nın Kuzey Kutbu kıyı şeridini takip eden Kuzey Denizi Rotası, Asya ve Avrupa arasında daha kısa bir yol sunarak, Grönland'ın stratejik değerine ilişkin son tartışmaları yansıtacak şekilde daha seyredilebilir hale geliyor.

Boğaz trafiğinde konteyner gemileri, petrol tankerleri, maden ve cevher taşıyan dökme yük gemileri ile Alaska ve Sibirya'daki petrol, gaz ve madencilik faaliyetlerine hizmet veren gemiler yer alıyor.

Kaynaklar açısından zengin

Alaska'nın doğal kaynaklar açısından zenginliği de stratejik ağırlığına katkıda bulunuyor. Eyalette tahmini 3,4 milyar varil ham petrol rezervi ve 125 trilyon kübik feet doğal gaz bulunuyor. North Slope ve Prudhoe Bay sahalarından elde edilen büyük üretim ile ülkenin en çok petrol üreten eyaletleri arasında yer alıyor.

Alaska'nın petrol, gaz ve kritik minerallerinin geliştirilmesi dışa bağımlılığı azalttığı ve hem ekonomik hem de ulusal güvenliği güçlendirdiği için bu kaynaklar ABD'nin enerji güvenliği açısından kritik öneme sahip.

Eyaletin mineral üretimi, modern endüstri için gerekli görülen diğer malzemelerin yanı sıra önemli miktarlarda çinko, kurşun ve kömür içeriyor. Geniş boreal ormanları da kereste sağlamakta ve Alaska'nın toplam üretiminin yarısından fazlasından yerli şirketler sorumlu.