Avrupalı liderler, Trump’a Ukrayna baskısı yapacak ancak başarı şansı düşük

Avrupalı liderler çarşamba günü Donald Trump'la sanal bir toplantı yaparak, ABD başkanının bu hafta içinde Vladimir Putin'le yapacağı görüşme öncesinde kıta için neyin tehlikede olduğunu gerçekten anlamasını sağlamaya çalışacak ancak uzmanlar başarılı olacaklarından şüpheli.

Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance, öğleden sonra (orta Avrupa saatiyle) Almanya Başbakanı Friedrich Merz tarafından düzenlenecek ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile Finlandiya, Fransa, İtalya, Polonya, İngiltere liderleri, NATO Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Avrupa Komisyonu ve Konseyi başkanlarının da katılacağı bir toplantıya katılacaklar.

Medyada yer alan haberlere göre Merz, Fransa Başbakanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer daha sonra, TSİ 17:30 sularında başlaması planlanan, istekliler koalisyonu olarak adlandırılan toplantıya başkanlık edecek.

"Başkan Trump'ın Ukrayna için adil ve kalıcı, egemenliğe ve toprak bütünlüğüne saygılı bir barışa ulaşma çabalarını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu anlamda cuma günü yapılacak toplantıda bu hususun göz önünde bulundurulmasını sağlamak üzere Ukrayna ile birlikte çalışıyoruz," dedi.

Arianna Podesta sözlerini şöyle sürdürdü: "Şu anda yaptığımız şey, Ukrayna için adil ve kalıcı bir barışın nasıl olması gerektiğine ve Ukrayna ile ilgili her türlü kararın masada Ukrayna ile birlikte alınabileceğine dair görüşlerimizi yinelemektir."

Avrupa, Trump ve Putin tarafından 'büyük ölçüde önemsiz' görülüyor

Zelenskiy'nin 15 Ağustos'ta Alaska'da ABD ve Rusya başkanları arasında yapılacak zirveye katılması beklenmiyor. Trump pazartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada görüşmeler tamamlandıktan sonra "saygımdan dolayı önce onu arayacağım" dedi.

Geçen hafta zirvenin yapılacağının duyurulması, hızlı bir anlaşma için Ukrayna'nın ve kıtanın çıkarlarının ayaklar altına alınacağı endişesiyle Avrupa'da diplomatik temas telaşına yol açtı.

AB liderleri - Macaristan hariç - salı günü yaptıkları ortak açıklamada, Ukrayna masada olmadan hiçbir anlaşma yapılamayacağını yinelediler. Ayrıca "uluslararası sınırlar güç kullanılarak değiştirilmemelidir" diyerek Putin'in Ukrayna toprakları Donetsk ve Luhansk'ın takas edilmesine yönelik ateşkes önerisini de reddettiler.

Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü (RUSI) Uluslararası Güvenlik Direktörü Dr. Neil Melvin Euronews'e yaptığı açıklamada, "Müzakerelere fazla bir şey getiremeyen Avrupalı liderler, AB'nin Trump ve Putin tarafından büyük ölçüde ilgisiz olarak görülmesiyle birlikte kenarda kaldılar" dedi.

Melvin, "Avrupalı liderler Trump'a fikirlerini iletebilir ve ABD de onları zirve sonuçları hakkında bilgilendirir ancak Avrupa, Ukrayna'daki çatışmanın sonuçlarının kendi başının üstünde müzakere edildiği ve kıtanın liderliğinin esasen bir gözlemci olduğu bir konumda" diye ekledi.

Trump ve Vance ile yapılan telefon görüşmesi, Kuzey Kutbu buluşmasından önce bu noktayı anlatmak için zirve öncesi son bir girişim.

Trump barış anlaşmasına 'emlak alışverişi' muamelesi yapıyor

Euronews'e konuşan Ian Bond'a göre, Avrupalılar için temel sorunlardan biri Trump'ın Ukrayna'da olası bir barış anlaşmasına "bir emlak alışverişi gibi" yaklaşıyor olması.

Avrupa Reform Merkezi (CER) Direktör Yardımcısı, "Putin'in göz diktiği Ukrayna'nın doğusundaki bazı toprakların, Rusya saldırganlığına devam edip daha fazla Ukrayna toprağı almaya çalıştığında ('eğer' değil 'ne zaman') Ukrayna'nın savunması için hayati önem taşıyacağını anlamıyor," dedi.

Buna ek olarak, Trump'ın son yorumlarının "saldırgan taraf Rusya olmasına rağmen savaştan hala Zelenskiy'i sorumlu tuttuğunu gösterdiğini" belirtti.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nde (ECFR) kıdemli politika uzmanı olan Majda Ruge ise Euronews'e yaptığı açıklamada, Vance'in katılımının da "önemli" olduğunu söyledi: "Çünkü Vance'in pozisyonu Avrupalıların Başkan Trump'a kabul ettirmeyi umdukları pozisyondan daha uzak."

ABD Başkan Yardımcısı Vance pazar günü Fox News'e verdiği demeçte, "ABD'nin Ukrayna savaşını finanse etme işi bitti. Bu meseleye barışçıl bir çözüm getirmek istiyoruz," dedi.

Ayrıca herhangi bir anlaşmanın "kimseyi çok mutlu etmeyeceğini" söyledi ve Avrupa'ya "adım atıp bu konuda daha büyük bir rol üstlenmesi ve bu çatışmayı bu kadar önemsiyorsanız, bu savaşı finanse etmede daha doğrudan ve daha önemli bir şekilde oynamaya istekli olmanız gerekir" çağrısında bulundu.

AB ve üye devletleri, Rusya'nın Şubat 2022 sonlarındaki geniş çaplı işgalinin başlamasından bu yana savaştan zarar gören ülkeye yaptıkları mali, insani ve askeri yardımlarla Ukrayna'nın savunmasına en büyük katkıyı sağlayan ülkeler.

"ABD Başkan Yardımcısı, ABD'nin Rusya ile ilişkilerini geliştirmeye hevesli ve Rusya Devlet Başkanı Putin ile uzlaşmaya ihtiyaç olduğunu düşünüyor. Bu nedenle Başkan Zelenskiy'nin ya da Avrupalı liderlerin görmek istediğinden daha fazla Ukrayna'dan taviz verilmesini içeren bir pozisyon için bastırması daha muhtemel."

Avrupalı liderler Trump'ı etkileyebilir mi?

Trump'la görüşmeye katılan Avrupalı liderler daha sonra istekliler koalisyonu olarak adlandırılan grupta yer alan mevkidaşlarını bilgilendirecekler.

Fransa ve İngiltere'nin başını çektiği grup, Washington ve Moskova arasındaki ilişkilerin yumuşamaya başlamasının ardından, bir barış anlaşması durumunda Avrupa'nın sunabileceği güvenlik garantilerini görüşmek üzere mart ayında kuruldu.

Bu yedinci toplantıları olacak.

Bugüne kadar askeri şefler tarafından Ukrayna'ya yapılan keşif ziyaretlerinin ardından "Ukrayna'nın barış ve istikrara dönme kabiliyetini desteklemek" amacıyla bir "Çok Uluslu Ukrayna Gücü" oluşturulması ve Paris'te bir karargah kurulması konusunda anlaşmaya varıldı.

Bond, "İstekliler koalisyonu şu ana kadar harekete geçme konusunda pek istekli davranmadı. Koalisyonun odak noktası, Putin'in savaş hedefleri değişmediği sürece asla mümkün olmayan bir barış anlaşmasını desteklemeye hazırlanmak oldu," diyor.

"Ancak Ukrayna'nın şu anda ihtiyacı olan şey, çatışmaların durdurulmasından önce kendisine yardım etmeye istekli bir koalisyondur - Rus güçleri üzerinde Putin'i savaşmayı bırakmaya ve taviz vermeye teşvik edecek kadar baskı kurmak. Şu anda böyle bir koalisyona dair hiçbir işaret yok," diye ekledi.

Dr. Melvin'e göre, bu gruplaşmanın kendisi, AB ve NATO'nun temelde uzlaşıya dayalı olması nedeniyle "Avrupa-Atlantik topluluğunun ana kurumlarının artık Avrupa'nın ihtiyaç duyduğu siyasi ve güvenlik çözümlerini sunamadığının bir işaretidir."

Avrupa'nın Trump'ı kendi davalarına çekme çabalarının sonuç verip vermeyeceğini muhtemelen cuma günü Alaska'da göreceğiz.

Trump'ın "Alaska'da Putin'e karşı durması, Zelenskiy'nin konumunu askeri olarak güçlendirmesi ve Rusya'ya yönelik yaptırım baskısını arttırma konusunda Avrupalılara katılması" halinde görüşmenin başarılı olacağını belirten Bond, ancak ABD'li yetkililerin son açıklamaları göz önüne alındığında "görüşmenin bu sonuçlardan herhangi birine ulaşmasının pek olası görünmediği" uyarısında bulundu.

"Belki de umabileceğimiz en iyi şey Putin'in aşırıya kaçarak Trump'ın bile önerilerini kabul etmesini imkansız hale getirmesidir," diye ekledi.