AB'den 'Askeri Schengen' sistemi: Asker geçişlerine üç günlük süre

Avrupa Komisyonu'nun blok genelinde askerî hareketliliği önemli ölçüde arttırmak üzere tasarladığı yeni "Askerî Schengen" önerisi uyarınca AB üyesi ülkeler, diğer Avrupalı askerî birlik ve teçhizatın sınırlarından geçmesine izin vermek için barış zamanında sadece üç gün, acil durumlarda ise altı saat süreye sahip olacak.

Avrupa Komisyonu'nun Sürdürülebilir Ulaşım ve Turizmden sorumlu Üyesi Apostolos Tzitzikostas, "Bugün askerî teçhizat ve birlikleri batıdan doğuya taşımak ne yazık ki aylar alıyor," dedi. "Yapmak istediğimiz şey bunun günler içerisinde gerçekleşmesini sağlamak."

Euronews ve diğer yayın organlarının katıldığı bir brifingde konuşan Tzitzikostas, "Bir kıtada hareket edemiyorsanız o kıtayı savunamazsınız. Bu çok açık. Bu yüzden bu askerî Schengen'i oluşturuyoruz."

Askerî Hareketlilik paketi çarşamba günü ilerleyen saatlerde resmî olarak sunulacak. Avrupa Komisyonu tarafından yılbaşından bu yana açıklanan ve on yılın sonuna kadar AB'nin savunmasını önemli ölçüde güçlendirmeyi amaçlayan bir dizi planın sonuncusu olan bu pakete göre, bazı istihbarat örgütleri Rusya'nın başka bir Avrupa ülkesine saldırabilecek araçlara sahip olabileceğine inanıyor.

Kilit önlemlerden biri sınır ötesi resmî hareketliliğe izin verilmesinin hızlandırılması olacak. Halihazırda 27 üye ülke arasındaki kurallar uyumlaştırılmamış olup, bazılarının başka bir AB ülkesinden gelen asker ve/veya teçhizatın kendi topraklarına taşınması talebine yanıt vermesi haftalar almaktadır.

Komisyon, bu sürenin barış zamanında en fazla üç güne, acil durumlarda ise sadece altı saate indirilmesini ve ikinci durumda bu iznin verileceğinin varsayılmasını istiyor.

'Kısa vadeli, hızlı kazanç sağlayan yatırımlar'

Plan, AB'nin Sivil Koruma Mekanizması'nı örnek alan ve üye devletlerin doğal ya da insan kaynaklı felaketlerle sarsıldıklarında hızlı bir şekilde yardım almalarını sağlayan yeni bir Avrupa askeri hareketlilik gelişmiş müdahale sistemi öngörüyor.

Bu sistem, üye devletlerin düz trenler, feribotlar veya stratejik hava araçları gibi varlıkları başkalarının kullanımı için serbest bırakabilecekleri bir "askerî hareketlilik dayanışma havuzu" ve sivil şirketlerin askeri operasyonlar için kullanılabilecek çift kullanımlı nakliye ve lojistik varlıklarını listeleyecek bir "askerî hareketlilik kataloğu" içeriyor.

Tüm bu çalışmalar, her üye devlet için bir ulusal koordinatörden oluşan yeni bir askerî hareketlilik taşıma grubu tarafından koordine edilecektir. Bu grup ayrıca, üzerinde mutabık kalınan ve yerleri halen gizli tutulan dört askerî koridorun iyileştirilmesi için gerekli olduğu tespit edilen 500 altyapı projesinin finansmanına öncelik verecek.

Amaç karayolları, demiryolu hatları, limanlar, havaalanları, tüneller ve köprülerin askerî teçhizatın ağırlığını ve boyutunu taşıyabilecek şekilde iyileştirilmesidir.

Tzitzikostas, "Sağlam lojistik ağlar, savaşları kazanmak ve kaybetmek arasındaki farkı yaratır," dedi ve ekledi: "Odak noktası, kapasiteyi hızla artırmaya yönelik kısa vadeli, hızlı kazanım yatırımlarıdır."

Fiyat etiketi

Tzitzikostas bu işi yapmak için 100 milyar euroya ihtiyaç duyulacağını tahmin ediyor, ancak AB şu ana kadar 2027'de sona erecek olan mevcut çok yıllı bütçede askerî hareketlilik için sadece 1,7 milyar euro ayırdı ki bu miktarı komisyon üyesi "okyanusta bir damla" olarak tanımladı.

2028'de başlayacak olan bir sonraki yedi yıllık bütçe için masadaki teklif 18 milyar euronun biraz altında; 10 kat artış, ancak yine de hedefin çok uzağında.

Ancak Tzitzikostas, üye devletler için mevcut tek para havuzunun bu olmadığını söyledi.

Altyapının çift kullanımlı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, üye devletler, bloğun bölgeler arasındaki eşitsizlikleri azaltmayı amaçlayan ana yatırım politikası kapsamında tahsis edilen uyum fonlarından ve SAFE savunma kredisi programından gelen paradan yararlanabilmelidir.

Çoğu aynı zamanda NATO üyesi olan AB üyesi ülkeler bu yatırımları ittifakın yeni tampon harcama hedefine de dahil edebilecekler.

Yine de Tzitzikostas, "Bu sadece para değil; bu paket aynı zamanda çerçeve ile de ilgili," dedi.

"Şu anda dünyadaki jeopolitik durum kolay değil. Bu yüzden daha hızlı hareket etmeyi öğrenmeliyiz, daha çok çalışmayı ve sonuçları beklenenden çok daha önce getirmeyi öğrenmeliyiz," dedi.