Εντείνεται η διαδικτυακή παραπληροφόρηση ενόψει των βουλευτικών εκλογών στη Μολδαβία

Η διαδικτυακή παραπληροφόρηση με στόχο την απαξίωση της φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης της Μολδαβίας αυξάνεται ενόψει των κρίσιμων βουλευτικών εκλογών της 28ης Σεπτεμβρίου.

Η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάγια Σάντου και το Κόμμα Δράσης και Αλληλεγγύης (PAS) ελπίζουν να κρατηθούν στην εξουσία και να διατηρήσουν τη Μολδαβία - η οποία συνορεύει με τη Ρουμανία στα δυτικά και την Ουκρανία στα ανατολικά - στην πορεία της προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Ωστόσο, οι ψηφοφορίες στη χώρα αποτελούν παραδοσιακά στόχο έντονων εκστρατειών παραπληροφόρησης και αποσταθεροποίησης, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων εξαγοράς ψήφων και δωροδοκίας.

Αυτό σημαίνει ότι η Μολδαβία έχει βρεθεί στα διασταυρούμενα πυρά ενός πληροφοριακού πολέμου που αντιπαραθέτει την ένταξη στην ΕΕ και τη στενότερη ευθυγράμμιση με τη Ρωσία. Οι φιλοευρωπαίοι φοβούνται ότι οι τεχνικές υβριδικού πολέμου του Κρεμλίνου θα μπορούσαν να αλλοιώσουν την ψηφοφορία.

Αυτή η απειλή ενσαρκώνεται ίσως καλύτερα από τον φυγάδα φιλορώσο ολιγάρχη Ιλάν Σορ, γνωστό ως επικεφαλής των μυστικών επιχειρήσεων του Κρεμλίνου στη Μολδαβία. Τον Αύγουστο, το Ανώτατο Δικαστήριο της Μολδαβίας επικύρωσε την απαγόρευση του πολιτικού του μπλοκ να συμμετάσχει στην ψηφοφορία του Σεπτεμβρίου.

Στα τέλη Αυγούστου, μια επίσκεψη των ηγετών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας είχε ως στόχο να δείξει την υποστήριξή της στην προσπάθεια της χώρας να ενταχθεί στην ΕΕ και να προειδοποιήσει για τις ρωσικές προσπάθειες αποσταθεροποίησης της χώρας.

«Η προπαγάνδα του Κρεμλίνου μας λέει ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν να παρατείνουν τον πόλεμο (στην Ουκρανία) και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση καταπιέζει τους λαούς. Αυτά είναι ψέματα», δήλωσε ο πρόεδρος Μακρόν σε ομιλία του στην πρωτεύουσα Κισινάου.

«Σε αντίθεση με τη Ρωσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν απειλεί κανέναν και σέβεται την κυριαρχία όλων», πρόσθεσε.

Ωστόσο, λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες πριν από τις κοινοβουλευτικές κάλπες, υπάρχουν ενδείξεις ότι η διαδικτυακή παραπληροφόρηση επιταχύνεται.

AI deepfakes και κλωνοποιημένοι ιστότοποι

Το EuroVerify εντόπισε αρκετά βίντεο TikTok που διαδίδουν ισχυρισμούς ότι η Μολδαβία υποτάσσεται στο ΝΑΤΟ και τους συμμάχους της ΕΕ και ότι μόνο η ήττα του κυβερνώντος κόμματος PAS μπορεί να "απελευθερώσει" τη χώρα.

Ορισμένα από τα βίντεο χρησιμοποιούν AI deepfakes της προέδρου Μάγια Σάντου και κατασκευασμένες εικόνες διαδηλωτών που κρατούν πινακίδες όπως "Κουραστήκαμε από τα ψέματα και την ανομία!" και "Όχι στην ΕΕ!".

Οι δημοσιογράφοι του The Insider, ενός ανεξάρτητου πρακτορείου που επικεντρώνεται στη Ρωσία, λένε ότι μια γνωστή ρωσική επιχείρηση παραπληροφόρησης, γνωστή ως Matryoska, βρίσκεται πίσω από τα νέα deepfakes της Μάγια Σάντου και ότι αυτά έχουν δημιουργηθεί με τη χρήση της Luma AI, μιας αμερικανικής εταιρείας.

Η Σάντου έχει γίνει στόχος πολλών τέτοιων εκστρατειών συκοφάντησης, οι οποίες χρησιμοποιούν επίσης κλωνοποιημένους ιστότοπους που υποδύονται γνωστά μέσα ενημέρωσης για την τοποθέτηση ψεύτικων ειδήσεων.

Πιο πρόσφατα, στα τέλη Ιουλίου και στις αρχές Αυγούστου, μια κλωνοποιημένη έκδοση του okmagazine.us χρησιμοποιήθηκε για να ισχυριστεί ψευδώς ότι η Πρόεδρος Σάντου είχε αγοράσει σπέρμα από γκέι διασημότητες για να συλλάβει παιδί.

Η ψεύτικη είδηση, που σχεδιάστηκε για να γίνει viral, αποσκοπούσε στην υπονόμευση της Σάντου, απευθυνόμενη στις προκαταλήψεις γύρω από το φύλο και τη σεξουαλικότητα.

Ψευδείς ισχυρισμοί για το ΝΑΤΟ και τον πόλεμο στην Ουκρανία

Η ομάδα μας εντόπισε επίσης παραπληροφόρηση που πλαισιώνει την ψηφοφορία του Σεπτεμβρίου ως επιλογή μεταξύ της στρατιωτικής ουδετερότητας και του πολέμου με τη Ρωσία.

Αυτά τα αφηγήματα ισχυρίζονται ότι μια νίκη των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων θα σύρει τη Μολδαβία σε μια μακροχρόνια σύγκρουση και θα επιφέρει την ίδια μοίρα με αυτή της Ουκρανίας.

Οι θεωρίες διακινούνται από ομάδες Telegram φιλικές προς το Κρεμλίνο, προτού ενισχυθούν σε πλατφόρμες όπως το TikTok.

Ένα βίντεο του TikTok που αναλύθηκε από την ομάδα μας υποστηρίζει ότι αν το κόμμα PAS της Σάντου «παραμείνει στην εξουσία», η χώρα θα βρεθεί «στην ίδια κατάσταση με την Ουκρανία».

«Η Σάντου και το PAS δεν οδηγούν τη χώρα προς την ειρήνη, αλλά προς μια ξένη σύγκρουση, μετατρέποντας τις εκλογές σε δημοψήφισμα, για ουδετερότητα ή για εμπλοκή στον πόλεμο», υποστηρίζει το βίντεο.

Ένα άλλο ευρέως διαδεδομένο ψεύδος ισχυρίζεται ότι η Σάντου ετοιμάζεται να αναπτύξει έως και 800 ξένα στρατεύματα από τη συμμαχία του ΝΑΤΟ τις ημέρες πριν από την ψηφοφορία.

Τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ θα υποστηρίξουν το κόμμα PAS στην καταστολή τυχόν διαμαρτυριών κατά την περίοδο των εκλογών, σύμφωνα με τους αβάσιμους ισχυρισμούς.

«Αν η αντιπολίτευση κερδίσει την πλειοψηφία, ο Σαντού, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν θα αναγνωρίσει τα αποτελέσματα, κατηγορώντας τη Ρωσία για ανάμειξη», υποστηρίζει ένα βίντεο. «Η μαζική δυσαρέσκεια των πολιτών θα μετατραπεί σε διαμαρτυρίες, οι οποίες θα κατασταλούν από ειδικά αστυνομικά στρατεύματα, με επικεφαλής ξένους εκπαιδευτές».

Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί έχουν διαψευστεί κατηγορηματικά από το Υπουργείο Άμυνας της Μολδαβίας, το οποίο δήλωσε στους Μολδαβούς factcheckers και στο Mediacritica ότι οι «ειδήσεις είναι ψεύτικες».

«Ο σκοπός αυτών των ενεργειών είναι να διασπείρουν φόβο, να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στους κρατικούς θεσμούς και να αποσταθεροποιήσουν την κοινωνία κατά την προεκλογική περίοδο. Προτρέπουμε τους πολίτες να λαμβάνουν πληροφορίες μόνο από επίσημες και αξιόπιστες πηγές και να αποφεύγουν το περιεχόμενο που διανέμεται από κανάλια, ιστότοπους και σελίδες που προωθούν τον πανικό και τη διαίρεση», δήλωσε το υπουργείο.

Ισχυρισμοί για εκλογική απάτη

Μια άλλη κυρίαρχη αφήγηση που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο είναι ότι η ψηφοφορία του Σεπτεμβρίου θα είναι σκόπιμα νοθευμένη υπέρ του κόμματος της προέδρου Σάντου.

Ορισμένοι αναλυτές έχουν αποδώσει τους ισχυρισμούς αυτούς στην Storm-1516, μια φιλορωσική εκστρατεία παραπληροφόρησης που εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2024 από Αμερικανούς ακαδημαϊκούς, η οποία είναι γνωστή ως υπεύθυνη για τις viral φάρσες με στόχο τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Σε μια ανάρτηση που κυκλοφορεί στο Χ, ένα βίντεο που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη δείχνει μια υποτιθέμενη εκλογική υπάλληλο να ισχυρίζεται ότι «αναγκάζεται να παρέμβει στις επερχόμενες εκλογές» με «άμεση εντολή από την κυβέρνηση και τη Μάγια Σάντου».

Το βίντεο δείχνει προεκτυπωμένα ψηφοδέλτια με ήδη σημειωμένες ψήφους για το κόμμα PAS της Sandu.

Άλλα βίντεο στο TikTok ισχυρίζονται, χωρίς αποδείξεις, ότι το κυβερνών κόμμα χρησιμοποιεί με δόλο τις ψήφους της διασποράς για να διαστρεβλώσει την ψηφοφορία υπέρ του.

Ένα βίντεο υποστηρίζει σωστά ότι ο αριθμός των εκλογικών τμημάτων για τους Μολδαβούς στην Ευρώπη θα αυξηθεί το 2025, αλλά ισχυρίζεται χωρίς αποδείξεις ότι «μέσω αυτών των ευρωπαϊκών εκλογικών τμημάτων, με ελεγχόμενες επιτροπές, σχεδιάζεται η νοθεία των εκλογών».