Gümrük vergisi gerilimi, Trump-Modi ittifakını tehdit ediyor

İkili birbirlerine sarıldılar, birbirlerine övgüler yağdırdılar ve stadyum mitinglerinde yan yana göründüler. İdeolojik benzerlikleri olan iki popülist lider. Her biri diğerini iyi bir dost olarak nitelendirdi.

Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve ABD Başkanı Donald Trump arasındaki yakınlık, eşi benzeri olmayan bir ilişki olarak görülüyordu. Ta ki bir dizi olay işleri çıkmaza sokana kadar.

Trump'ın gümrük vergileri ve Hindistan'ın Rusya'dan petrol satın almasından ABD'nin Pakistan'a yönelmesine kadar, Yeni Delhi ve Washington arasındaki sürtüşmeyi gözden kaçırmak zordu. Bunların çoğu iktidar koridorlarından uzakta ve şaşırtıcı olmayan bir şekilde Trump'ın sosyal medyadaki paylaşımları aracılığıyla gerçekleşti.

Her ne kadar Trump sosyal medyada Modi'ye doğrudan atıfta bulunmaktan kaçınsa da, politika uzmanları iki liderin paylaştığı dostluğun geçmişte kalıp kalmayacağını merak ediyor. Bazılarına göre aradaki yakınlığın azalması, on yıllar boyunca inşa edilen stratejik ikili ilişkileri riske atıyor.

Hindistan Dışişleri Bakanlığı'nda eski bir politika danışmanı olan Ashok Malik, "Bu ilişki için bir test zamanı," dedi.

Beyaz Saray yorum isteyen bir mesaja hemen yanıt vermedi.

Ticaret ve gümrük tarifeleri nedeniyle tırmanan gerilim

Hindistan ve ABD arasındaki son pürüz geçtiğimiz hafta Trump'ın Hindistan'a yüzde 25 gümrük vergisi ve Hindistan'ın Rus petrolü satın alması nedeniyle belirsiz bir ceza uygulayacağını açıklamasıyla ortaya çıktı.

Yeni Delhi için en büyük ticaret ortağından gelen böyle bir hamlenin tüm sektörlerde hissedilmesi beklenirken, Trump'ın sosyal medya üzerinden Hindistan ekonomisini "ölü" olarak nitelendirmesi Hindistan'da tedirginliğe yol açtı.

Kamuoyu önünde konuşma yetkisi olmayan ve yönetimin iç düşüncelerini açıklamak için isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir Beyaz Saray yetkilisine göre, Trump'ın son açıklamaları Hindistan ile ticaret görüşmelerinin hızından duyduğu hayal kırıklığını yansıtıyor. Yetkiliye göre Cumhuriyetçi Başkan Pakistan ile herhangi bir stratejik yeniden düzenleme peşinde değil, bunun yerine müzakerelerde sert oynamaya çalışıyor.

Trump pazartesi günü Truth Social'da Hindistan'ı Rusya'dan "büyük miktarlarda" petrol satın almak ve daha sonra "büyük kârlar için Açık Pazar'da satmakla" suçladığı yeni bir paylaşımla baskıyı ikiye katladı.

"Ukrayna'da kaç kişinin Rus Savaş Makinesi tarafından öldürüldüğü umurlarında değil. Bu nedenle Hindistan'ın ABD'ye ödediği gümrük vergisini önemli ölçüde arttıracağım," dedi.

Bu mesaj, Trump'ın ekibiyle Hindistan'ın korumacı sistemi arasında denge kurarak ve aynı zamanda ülke pazarını daha fazla Amerikan malına açarak bir ticaret anlaşması için sıkı müzakereler yürüten Modi yönetimini zorlamış görünüyor.

ABD'li bir danışmanlık firması olan The Asia Group'un Hindistan bölümünü yöneten Malik, "Her iki başkentte de son 25 yıldır sürdürülen yorucu, kesintisiz ve iki partili çabalar, sadece gümrük tarifeleriyle değil, hızlı ve gevşek açıklamalar ve sosyal medya paylaşımlarıyla da riske atılıyor," dedi.

Malik ayrıca Hindistan'ın ABD'ye teklif ettiği ticaret anlaşmasının "bu ülkenin tarihindeki en geniş kapsamlı anlaşma" olduğunu söyleyerek, Hindistan'ın bazı Amerikan tarım ürünlerine açılmaya istekli olduğu yönündeki haberlere atıfta bulundu. Bu, birkaç yıl önce çiftçilerin bir yıl süren protestolarıyla karşı karşıya kalan Modi için siyasi açıdan hassas bir konu.

Trump Pakistan'a meylediyor gibi görünüyor

Çözülme gümrük tarifeleri üzerinden ivme kazanmış olabilir, ancak gerginlikler bir süredir hissediliyordu. Bunun büyük bir kısmı Trump'ın Hindistan'ın bölgedeki nükleer rakibi Pakistan'la yakınlaşmasıyla ilgili.

Mayıs ayında Hindistan ve Pakistan, Yeni Delhi'nin İslamabad'ı suçladığı tartışmalı Keşmir bölgesindeki bir silahlı katliam nedeniyle bir dizi askeri saldırıda bulundu. Pakistan suçlamaları reddetti. Dört gün süren çatışma, iki taraf arasında nükleer bir yangın olasılığını gerçek gibi gösterdi ve çatışmalar ancak küresel güçlerin müdahalesiyle durdu.

Ancak Modi yönetimini tedirgin eden Trump'ın arabuluculuk iddiaları ve Keşmir konusundaki anlaşmazlığa bir "çözüm" getirmek için çalışma teklifiydi. O zamandan beri Trump, Hindistan ve Pakistan arasında barışa aracılık ettiğini birçok kez tekrarladı.

Modi için bu riskli, hatta gergin bir alan. Yurt içinde kendisini Pakistan'a karşı sert bir lider olarak konumlandırdı. Uluslararası alanda ise ülkeyi izole etmek için büyük diplomatik çabalar sarf etti. Dolayısıyla Trump'ın iddiaları derin bir yara açtı ve Hindistan'da ABD'nin artık stratejik ortağı olmayabileceği hissini uyandırdı.

Hindistan Keşmir'in kendi iç meselesi olduğunda ısrar ediyor ve üçüncü tarafların müdahalesine karşı çıkıyor. Geçtiğimiz hafta Modi, Hindistan muhalefetinin kendisinden cevap talep etmeye başlamasının ardından Trump'ın iddialarını reddetmiş gibi göründü. Modi, Hindistan ve Pakistan arasındaki çatışmaları "dünyada hiçbir ülkenin durdurmadığını" söyledi ancak Trump'ın adını vermedi.

Trump ayrıca Pakistan'a ısınıyor gibi göründü, hatta terörle mücadele çabalarını övdü. Hindistan'a gümrük vergisi koyduktan saatler sonra Trump, Pakistan ile "devasa" bir petrol arama anlaşması yapıldığını duyurdu ve bir gün Hindistan'ın İslamabad'dan petrol almak zorunda kalabileceğini söyledi. Daha önce de Pakistan'ın üst düzey askeri yetkililerinden birini özel bir öğle yemeğinde ağırladı.

Yeni Delhi'deki Jindal Uluslararası İlişkiler Okulu'nda uzman olan Sreeram Sundar Chaulia, Trump'ın terörle mücadelede büyük bir ortak olarak Pakistan'a duyduğu ani hayranlığın Hindistan'daki havayı "kesinlikle bozduğunu" söyledi.

Chaulia "en iyi ihtimalle bunun geçici bir Trump hevesi olduğunu" söyledi, ancak "ABD ile Pakistan arasında gerçekten de mali ve enerji anlaşmaları yapılıyorsa bunun ABD-Hindistan stratejik ortaklığına zarar vereceği ve Hindistan'ın gözünde ABD'ye duyulan güvenin azalmasına yol açacağı" uyarısında da bulundu.

Hindistan'ın Rusya'dan petrol alımı rahatsız edici

Hindistan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk aylarında Moskova'dan petrol alımını azaltması için Biden yönetiminin yoğun baskısıyla karşılaşmıştı. Bunun yerine Hindistan daha fazla alım yaparak Çin'den sonra Rus petrolünün en büyük ikinci alıcısı haline geldi. Bu baskı zamanla azaldı ve ABD, yükselen Çin'e karşı bir siper olarak gördüğü Hindistan ile stratejik bağlar kurmaya daha fazla odaklandı.

Ancak Trump'ın Hindistan'ı petrol nedeniyle cezalandırma tehdidi bu sorunları yeniden gündeme getirdi.

Pazar günü Trump yönetimi Hindistan ve Rusya arasındaki ilişkilerden duyduğu rahatsızlığı daha da açık bir şekilde dile getirdi. Beyaz Saray Özel Kalem Müdür Yardımcısı Stephen Miller, Hindistan'ı Moskova'dan petrol satın alarak Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını finanse etmekle suçladı ve bunun "kabul edilemez" olduğunu söyledi.

Miller'ın sözlerini pazartesi günü Trump'ın sosyal medya hesabından yaptığı ve Rusya'dan petrol satın aldığı için Hindistan'dan gelen mallara uygulanan gümrük vergilerini arttırmakla tehdit ettiği bir başka paylaşım izledi.

"Hindistan sadece büyük miktarlarda Rus petrolü satın almakla kalmıyor, satın aldığı petrolün büyük bir kısmını büyük kârlar karşılığında açık piyasada satıyor. Ukrayna'da kaç kişinin Rus Savaş Makinesi tarafından öldürüldüğü umurlarında değil," diye yazdı.

Ancak bazı uzmanlar Trump'ın sözlerinin sadece baskı taktiği olduğundan şüpheleniyor.

Chaulia, "Trump'ın politikalarındaki vahşi dalgalanmalar göz önüne alındığında, tekrar beşlik çakma ve kucaklaşmaya dönebilir," dedi.

Hindistan çıkarlarını koruyacağını söylüyor

Birçok kişi Modi'nin özenle hazırlanmış güçlü itibarı göz önüne alındığında Hindistan'ın Trump'ın gümrük vergisi tehditlerine sert tepki vermesini bekliyordu. Bunun yerine, duyuru Hindistan Ticaret Bakanı Piyush Goyal'ın iki ülkenin "adil, dengeli ve karşılıklı yarar sağlayan bir ikili ticaret anlaşması" için çalıştığını söyleyen oldukça dikkatli bir yanıt vermesine yol açtı.

Başlangıçta Hindistan Dışişleri Bakanlığı da herhangi bir gerginlik olduğu yönündeki iddiaları reddetti. Ancak pazartesi günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, Trump'ın eleştirilerini "haksız ve mantıksız" olarak nitelendirdi ve "ulusal çıkarlarını ve ekonomik güvenliğini korumak için gerekli tüm önlemleri" alacağını söyledi.

Hindistan'ın Rusya'dan petrol ithal etmeye başlamasının nedeninin Ukrayna'daki çatışmaların patlak vermesinin ardından geleneksel tedarikin Avrupa'ya yönlendirilmesi olduğunu belirten Hindistan Dışişleri Bakanlığı, bunu "küresel piyasa koşullarının zorunlu kıldığı bir gereklilik" olarak nitelendirdi.

Açıklamada ABD'nin Rusya ile ticaretine de dikkat çekildi.

Açıklamada, "Hindistan'ı eleştiren ülkelerin bizzat kendilerinin Rusya ile ticaret yapmaları ibret vericidir," denildi.