'Rusya merkezli': X'in yeni konum aracı neleri ortaya çıkarıyor?

X'teki onlarca Rusya yanlısı ve AB karşıtı hesap, platformun profillerin nereden paylaşım yaptıklarını, uygulamayı nasıl indirdiklerini ve ne zaman katıldıklarını gösteren yeni bir şeffaflık özelliğini kullanıma sunmasının ardından kullanıcıları yanıltmakla suçlandı.

Artık her profilde görülebilen "bu hesap hakkında" sekmesi, bir kullanıcının bildirilen konumunu gösteriyor. X, bu özelliğin doğru olmayabileceği ve VPN'lerden, seyahatlerden veya geçici yer değiştirmelerden etkilenebileceği konusunda uyarıyor.

platformun ürün müdürü Nikita Bier, “Bu, küresel kamusal alanın bütünlüğünü güvence altına alma yolunda önemli bir ilk adım,” dedi. “Kullanıcıların X’te gördükleri içeriklerin doğruluğunu teyit edebilmeleri için çok daha fazla yöntem sunmayı planlıyoruz.”

Euronews’in doğrulama ekibi The Cube, X profillerinin konumlarını bağımsız olarak doğrulayamadı.

Rus savaş blogcuları 'İrlanda'dan paylaşım yapıyor'

Güncellemeden bu yana, X kullanıcıları Rusya içinden paylaşım yaptıkları görülen ancak platformda konumları İrlanda olarak listelenen bir grup Rus savaş blog yazarını tespit etti.

Buna örnek olarak, 14 binden fazla takipçisi bulunan, Rus halterciyken “savaş muhabiri”ne dönüşen Maryana Naumova gösterilebilir. Naumova’nın paylaşımlarında Rus askerleri ve sivillerle yaptığı röportajlar yer alıyor.

En son paylaşımları arasında, Rus video platformu Rutube üzerinden bağlantı verilen ve kendisini Rusya’nın Gorodets kasabasında gösteren videolar bulunuyor.

Ancak X’in verilerine göre Naumova Rusya’da değil, İrlanda’da. Platform, hesabında VPN kullanımı belirtileri bulunduğunu ve bu durumun gerçek konumunu yanlış yansıtabileceğini söylüyor.

Naumova, konumları Rusya’da görünmesine rağmen X verilerine göre İrlanda’da bulunan birkaç Rus savaş blog yazarından biri. Bu hesapların toplamda binlerce takipçisi bulunuyor.

Araç güvenilir mi?

Bier, sistemin kullanımına ilişkin süreci “biraz pürüzlü” olarak tanımlayarak, yanlış bilgilerin “eldeki en iyi verilere dayanarak periyodik olarak güncelleneceğini” belirtti.

24 Kasım itibarıyla, aracın “neredeyse yüzde 99,9 oranında doğru” çalıştığını iddia etti.

Ancak Euronews, dikkate değer tutarsızlıkları doğrulayabildi. Hafta sonu boyunca, Euronews’ün resmi hesabı yanlışlıkla Amerika Birleşik Devletleri’nde konumlanmış olarak görünürken, salı gününe gelindiğinde bu konum şirketin kurulduğu ve hâlâ ofislerinin bulunduğu Fransa olarak değişti.

Uzmanlar ayrıca, platformun kullanıcı konumlarını belirleme yöntemlerine erişim sağlamadığını ve bu nedenle doğruluğun bağımsız olarak teyit edilmesinin zor olduğunu belirtiyor.

Hertie School Dijital Yönetişim Merkezi’nden doktora sonrası araştırmacı Philipp Darius, The Cube’a yaptığı açıklamada “Hatalı olmadığı sürece bu araç şeffaflığı artırmak açısından faydalı olabilir,” dedi. “Ancak X, araştırmacıların Research API’ye erişimini yeniden sağlamalı ve konum verilerini de orada erişilebilir kılmalı.”

“Öte yandan, ayrıntı düzeyine bağlı olarak bu durum kullanıcılar açısından gizlilik ve güvenlik riskleri de doğurabilir; özellikle otoriter devletlerdeki gazetecilerin hesapları için,” diye ekledi. “Süreçlere dair bir içgörü olmadan bunu değerlendirmek oldukça zor. X yöntemlerini paylaşmadığı sürece veriler platform dışında test edilemez.”

Darius ayrıca, birçok hesabın tek bir konumda kümelenmesinin, kullanıcıların gerçek konumlarına dair ipucu vermekten ziyade, o bölgede faaliyet gösteren büyük bir VPN sağlayıcısına işaret edebileceği konusunda uyardı.

"Birçok Rus blog yazarı çevrimde oldukça aktif, ancak Rusya’da birçok sosyal medya platformu engelli. Bu yüzden insanlar sıklıkla internet trafiğini yönlendirmek için VPN hizmetlerini kullanıyor."

Ancak bazı kullanıcılar kişisel ya da güvenlik nedenleriyle gerçek konumlarını gizlerken, diğerleri bu durumu koordineli çabaların parçası olarak yapıyor olabilir.

“Bunun arkasında birçok farklı motivasyon ve arka plan olabilir,” diyen Darius şöyle devam etti: “Bu, bireysel kullanıcılardan organize etki operasyonlarına — örneğin dezenformasyon kampanyalarına — hatta takipçi sayısını artırarak paylaşımlarını gelir elde edecek şekilde monetizasyon (para kazanma) amacı güden kişilere kadar uzanabilir.”

Rusya hakkında 'filtrelenmemiş bilgiler'

Güncelleme yine de X kullanıcılarının bazı büyük anonim hesapların konumlarının yayınladıklarıyla tam olarak uyuşmadığına dikkat çekmesine ve potansiyel olarak sahte ve otomatik hesaplarla ilgili soruların ortaya çıkmasına neden oldu.

X'e göre, Rusya ve Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında düzenli güncellemeler ve fotoğraflar yayınlayan, Ukrayna ve politikacıları hakkında olumsuz paylaşımlar ve videolar paylaşan hesapların hepsi Rusya'da yerleşik değil.

Moskova uzun zamandır anonim internet siyasi yorumcularını ve trolleri, Putin ve Kremlin yanlısı propagandayı internette yayan geniş çaplı dezenformasyon kampanyaları düzenlemek üzere desteklemekle suçlanıyor.

225,000'den fazla takipçisi olan "RussiaNews" adlı bir hesap St. Petersburg merkezli olduğunu iddia ediyor. X konumunu Birleşik Arap Emirlikleri olarak gösteriyor. Hesap katıldığından bu yana kullanıcı adını 10 kez değiştirmiş.

"Vladimir Putin News" başlıklı bir başka sahte hesap ise X'e göre Güney Asya'da yerleşik, ancak biyografisinde Rusya'da yerleşik olmadığını açıklıyor. "Rus Ordusu" başlıklı ve 69.000'den fazla takipçisi olan üçüncü bir hesap da Güney Asya'da bulunuyor.

'Avrupalı' hesaplar Avrupa'da değil mi?

The Cube ayrıca göçmenler ve Avrupa Birliği hakkında olumsuz içerikler paylaşan ve kendilerini Avrupalı olarak tanıtan profillere rağmen X'in konumlarını Avrupa dışında olarak listelediği birkaç hesap buldu.

Laure Krause adlı bir hesap "Avrupa ve Dünyadan Haberler" sloganı altında Almanca paylaşımlar yapıyor. Güncellemeleri çok çeşitli konuları kapsıyor ve düzenli olarak sığınmacılar veya göçmenler tarafından işlenen suçları vurguluyor.

Krause'nin sözde kanalı "AB" merkezli olduğunu söylüyor. Ancak X'in konum verileri onu Batı Asya'ya yerleştiriyor.

Benzer şekilde, kuzeybatı Romanya merkezli olduğunu iddia eden ve sıklıkla Macar hükümetinin söylemleriyle uyumlu AB karşıtı paylaşımlar yapan "Based Hungary" hesabı da X tarafından Kuzey Amerika'da olarak listeleniyor. Hesap 2022'den bu yana kullanıcı adını dokuz kez değiştirdi.

Para kazanma teşvikleri

Cube'un profilleriyle uyumsuz konumlara sahip olduğunu tespit ettiği hesapların çoğunda mavi tikler de vardı ve bu nedenle X'in kullanıcıların paylaşımlardan potansiyel olarak para kazanmasına olanak tanıyan premium özelliğine abone oldular.

X kullanıcılarının içeriklerinden para kazanmaya başlayabilmeleri için en az 500 doğrulanmış takipçiye ve son üç ayda 5 milyon gösterime sahip olmaları gerekiyor.

Darius'a göre, bir hesabın tıklamaları artırmak için tamamen farklı bir konumdan siyasi açıdan bölücü bir konuyu kullanmasının olası bir nedeni gerçekten de mali nedenler olabilir.

Ancak siyasi saikler ya da organize etki kampanyaları da ihtimal dışı değil. Beklenmedik yerlerden, özellikle de Küresel Güney'den paylaşım yapan hesaplar, bilgi kampanyaları için daha düşük işgücü maliyetleriyle çalışan İngilizce konuşan tıklama işçilerinin varlığını yansıtıyor olabilir.

Darius, "Bu sahte hesapların birçoğu kendilerini örneğin bir Trump destekçisi ve Orta Batı'dan bir anne olarak tanıtıyor, ancak aslında stratejik çıkarları olan yabancı aktörler tarafından yönlendiriliyor olabilirler" dedi.

"Platformlar, özellikle de daha sıkı kontroller kazançlarını azaltabilecekken, profiller veya reklamlar üzerinde uygun hesap verebilirlik kontrolleri yapmakta tarihsel olarak başarısız oldular" diye ekledi. Sosyal medyada kimlik doğrulama da zayıf olmakla eleştiriliyor ve kullanıcıların boşluklardan faydalanması için çok sayıda fırsat bulunuyor.

Genel olarak, araç şeffaflığı geçici olarak artırmış olsa da kesin bir sonuç vermiyor.

Darius, "Ne zaman yeni kurallar getirilse, insanlar uyum sağlar," dedi. "VPN'lere güvenen ve trafiğini Amerika Birleşik Devletleri üzerinden yönlendiren daha fazla kullanıcı görebiliriz."

"Ancak ABD IP adresleri daha yoğun bir şekilde izlendiğinden ve genellikle ek CAPTCHA'ları veya güvenlik kontrollerini tetiklediğinden, bu daha büyük sürtüşmeleri beraberinde getiriyor."