ΟΗΕ: Επανέρχονται στις 27 Σεπτεμβρίου οι κυρώσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απέρριψε ψήφισμα που αποσκοπούσε στην επαναφορά των κυρώσεων στο Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, ενώ οι διπλωματικές προσπάθειες των τελευταίων εβδομάδων καταρρέουν λίγες ημέρες πριν από την ετήσια συνάντηση των ηγετών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Το κείμενο του ψηφίσματος, που κατατέθηκε από τη Νότια Κορέα (που ασκεί καθήκοντα προεδρίας), προέβλεπε τη συνέχιση της άρσης κυρώσεων.

Δεν κατέστη ωστόσο εφικτό να συγκεντρώσει την υποστήριξη εννέα χωρών, επομένως οι κυρώσεις, που είχαν τερματιστεί το 2015, πρόκειται να επανέλθουν μετά τις 27 Σεπτεμβρίου.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Δανία, η Ελλάδα, η Σλοβενία, η Σομαλία, Σιέρα Λεόνε και ο Παναμάς καταψήφισαν το σχέδιο Ψηφίσματος, ενώ η Γουιάνα και Δημοκρατία της Κορέας δήλωσαν αποχή.

Η θέση της Ελλάδας

Η μόνιμη αντιπρόσωπος της Ελλάδας, πρέσβης Α. Μπαλτά, στην επεξήγηση ψήφου τόνισε τρία σημεία:

Πρώτον, επανέλαβε «την ανησυχία μας για την έκταση και τη φύση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», σημειώνοντας ότι «το Ιράν δεν έχει ακόμη απαντήσει επαρκώς σε αυτές τις ανησυχίες». Υπογράμμισε ότι «οι επιθεωρήσεις του IAEA όπως προβλέπονται στη JCPOA, δεν έχουν επαναληφθεί, και πληροφορίες για το απόθεμα υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου δεν έχουν παρασχεθεί». Αναγνώρισε πάντως, ότι «τα πρόσφατα βήματα που έγιναν από το Ιράν είναι ευπρόσδεκτα και θετική δήλωση προθέσεων, αλλά πρέπει να ακολουθηθούν από απτές δεσμεύσεις».

Δεύτερον, τόνισε ότι «αυτή η ψηφοφορία δεν σηματοδοτεί το τέλος του δρόμου. Αντίθετα, θα πρέπει να είναι αφετηρία να εντείνουμε τις προσπάθειές μας προς μια διπλωματική επίλυση».

Τρίτον, ενόψει της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου, επεσήμανε ότι «τώρα είναι η στιγμή να μιλήσουμε και να διαπραγματευτούμε ουσιαστικά», καθώς «ο διάλογος και η διπλωματία παραμένουν τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία».

Κλείνοντας, σημείωσε ότι «αυτό δεν είναι το τέλος της διπλωματίας, αλλά ας εκμεταλλευτούμε την παρούσα στιγμή».

Στο πλευρό του Ιράν Κίνα και Ρωσία

Μόνο τέσσερις χώρες - η Κίνα, η Ρωσία, το Πακιστάν και η Αλγερία - υποστήριξαν το ψήφισμα, χαρακτηρίζοντας τις ενέργειες των ευρωπαϊκών χωρών, που είχαν την ευθύνη των διαπραγματεύσεων με την Τεχεράνη, αδικαιολόγητες και παράνομες.

"Ο μόνος στόχος τους τώρα είναι να χρησιμοποιήσουν το Συμβούλιο ως εργαλείο για το κακόπιστο παιχνίδι τους, ως μοχλό πίεσης προς το κράτος που προσπαθεί να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά του συμφέροντα", δήλωσε ο πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ Βασίλι Αλεξέγιεβιτς Νεμπένζια.

Ο απεσταλμένος της Κίνας Φου Κονγκ στο ίδιο μήκος κύματος, τόνισε ότι η δράση του Συμβουλίου για το θέμα αυτό κατάφερε να δώσει "οριστικό" τέλος σε οκτώ χρόνια διπλωματίας με "μία κίνηση".

Ο Ιρανός πρέσβης Amir-Saeid Iravani ευχαρίστησε τους τέσσερις συναδέλφους του που ψήφισαν υπέρ της άρσης των κυρώσεων και απέρριψαν "τη μέθοδο της πίεσης και του εκφοβισμού".

"Επέλεξαν να σταθούν στη σωστή πλευρά της ιστορίας", δήλωσε.

Το Ισραήλ καλεί τη διεθνή κοινότητα να αποτρέψει "για πάντα" ένα πυρηνικό Ιράν

Το Ισραήλ κάλεσε την παγκόσμια κοινότητα να αποτρέψει "οπωσδήποτε" το Ιράν να αποκτήσει ατομική βόμβα, μετά την ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που ενέκρινε την επαναφορά των κυρώσεων.

"Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν προορίζεται για ειρηνικούς σκοπούς. Ένα Ιράν εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα θα σημαίνει ότι το πιο επικίνδυνο καθεστώς διαθέτει το πιο επικίνδυνο όπλο, υπονομεύοντας ριζικά την παγκόσμια σταθερότητα και ασφάλεια", γράφει ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκιντεόν Σάαρ στην πλατφόρμα Χ.

"Ο στόχος της διεθνούς κοινότητας δεν πρέπει να αλλάξει: να αποτραπεί το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικές ικανότητες για πάντα" προσθέτει ο Σάαρ, του οποίου η χώρα επιτέθηκε στο Ιράν τον Ιούνιο και διεξήγαγε πόλεμο 12 ημερών με την Τεχεράνη με στόχο, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, να καταστρέψει στον μέγιστο βαθμό τις πυρηνικές και βαλλιστικές της ικανότητες.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος του Ισραήλ στον ΟΗΕ, πρέσβης Ντάνι Ντανόν, χαιρέτισε την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την επαναφορά κυρώσεων κατά του Ιράν, δηλώνοντας ότι «σήμερα κάναμε ένα ακόμη βήμα προς την επιβολή κυρώσεων στο ιρανικό καθεστώς. Είναι καλό που ο κόσμος ξύπνησε και ενώθηκε στη μάχη ενάντια στη βία και την τρομοκρατία της Τεχεράνης προς τον δυτικό κόσμο». Τόνισε ότι «το κράτος του Ισραήλ δεν θα επιτρέψει μια πυρηνική απειλή από το Ιράν».

Η ενεργοποίηση του snapback

Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο προχώρησαν τον περασμένο μήνα στην ενεργοποίηση του μηχανισμού "snapback" (επαναφορά), ο οποίος επαναφέρει αυτόματα όλες τις κυρώσεις του ΟΗΕ που ίσχυαν πριν από τη συμφωνία-ορόσημο του 2015 για τα πυρηνικά του Ιράν.

Οι κυρώσεις περιλάμβαναν εμπάργκο συμβατικών όπλων, περιορισμούς στην ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων, πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και απαγόρευση τεχνολογίας που σχετίζεται με τα πυρηνικά.

Η διαδικασία είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορεί να ασκηθεί βέτο, εκτός εάν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συμφωνήσει να τη σταματήσει. Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε την Παρασκευή ότι η αποτυχημένη ψηφοφορία δεν κλείνει την πόρτα για μελλοντικές προσπάθειες να σταματήσουν οι κυρώσεις.

"Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει προσηλωμένο σε μια διπλωματική λύση", δήλωσε η Μπάρμπαρα Γούντγουορντ, η πρέσβειρα της Βρετανίας στον ΟΗΕ, κατά τη διάρκεια των δηλώσεών της.

"Είμαστε έτοιμοι για περαιτέρω δεσμεύσεις σε διπλωματικό επίπεδο την επόμενη εβδομάδα και πέραν αυτής για να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε τις διαφορές".

Διπλωματικός πυρετός

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ιράν και των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά χωρίς μέχρι στιγμής να έχει εξευρεθεί λύση.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν προειδοποιήσει το Ιράν σε τηλεφώνημά τους την Τετάρτη ότι δεν έχει ακόμη λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να σταματήσει η εκ νέου επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η οποία ήδη μετράει τις πληγές της από τη 12ήμερη σύγκρουση με το Ισραήλ και την βαθιά οικονομική κρίση δεκαετιών.

"Το παράθυρο για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης στο πυρηνικό ζήτημα του Ιράν κλείνει πολύ γρήγορα", ανέφερε σε δήλωσή της η κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ, Κάγια Κάλας.

"Το Ιράν πρέπει να κάνει αξιόπιστα βήματα προς την κατεύθυνση της ικανοποίησης των απαιτήσεων της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιδείξει πλήρη συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και να επιτρέψει τις επιθεωρήσεις όλων των πυρηνικών εγκαταστάσεων χωρίς καθυστέρηση".

Σε δήλωση που εξέδωσε λίγες ώρες αργότερα, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί διαβεβαίωσε και πάλι ότι η επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ "στερείται κάθε νομικής ή λογικής αιτιολόγησης".

Επεσήμανε επίσης ότι το Ιράν και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας είχαν ήδη καταλήξει σε συμφωνία με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου για να επιτραπεί στον ΔΟΑΕ η πρόσβαση σε όλες τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Στον πόλεμο των 12 ημερών που εξαπέλυσε το Ισραήλ εναντίον του Ιράν τον Ιούνιο, τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Αμερικανοί βομβάρδισαν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ωστόσο το μέγεθος της καταστροφής που προκάλεσαν παραμένει ασαφές.

Η πυρηνική συμφωνία-ορόσημο του 2015 με το Ιράν, γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), προέβλεπε ότι η Τεχεράνη θα λάβει ελάφρυνση των κυρώσεων με αντάλλαγμα περιορισμούς στις πυρηνικές της δραστηριότητες.

Η συμφωνία κατέρρευσε όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2018, χαρακτηρίζοντάς την ως "τη χειρότερη συμφωνία που έχει γίνει ποτέ" και επιβάλλοντας εκ νέου αυτό που αποκάλεσε εκστρατεία κυρώσεων "μέγιστης πίεσης" στο Ιράν.