Avrupa Halk Partisi, Sırp SNS partisinin üyeliğini soruşturacak

EPP Başkanı Manfred Weber salı günü yaptığı açıklamada, Avrupa Halk Partisi'nin (EPP) Aleksandar Vucic'in Sırp İlerleme Partisi'nin (SNS) ortak üyeliği konusunda "bir inceleme süreci başlatmaya" karar verdiğini duyurdu.

Kasım 2024'te, yenilenen Novi Sad tren istasyonunda beton çatının çökerek 16 kişinin ölümüne yol açmasının ardından protestolar başlamıştı.

Yolsuzluk ve ihmal iddiasında bulunan protestocular Cumhurbaşkanı Vucic'in istifasını talep etti. Protestocular son zamanlarda polis şiddeti, aşırı güç kullanımı ve muhalif aktivistlere yönelik cinsel tacizden şikayetçi.

Vucic ve iktidardaki SNS erken seçim çağrılarını reddederek protestocuları huzursuzluk çıkarmak istemekle suçladı.

Weber Strazburg'da gazetecilere yaptığı açıklamada, "EPP Sırbistan'da olup bitenleri görmezden gelmiyor," dedi.

Vucic'in SNS'si, Sırbistan AB aday ülkesi olduğu için parti ailesinin ortak üyesi. Ortak Üye Partiler merkez sağ örgütle yakın bağlara ve ortak değerlere sahip olmakla birlikte oy hakları sınırlı.

Euronews'in parti içindeki çeşitli kaynaklardan edindiği bilgilere göre Vucic'in politikaları EPP içinde gerilim yaratıyor.

Weber "Tahmin edersiniz ki bu EPP ailesi içinde bir tartışma yaratıyor. EPP olarak gelişmelerin farkındayız, resimleri görüyoruz, oradaki gelişmeleri görüyoruz," dedi.

Weber, SNS üyeliğine ilişkin soruşturmanın bir EPP çalışma grubu tarafından yürütüleceğini ve "önümüzdeki günlerde" gerçekleşeceğini söyledi.

EPP içinde Sırbistan'a yönelik eleştiriler artıyor

EPP ayrıca Vucic ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki yakın ilişkilere de eleştirel yaklaşıyor.

Ukrayna'nın geniş çaplı işgaline ve AB'nin yaptırım politikasına rağmen Sırbistan Cumhurbaşkanı, Rusya ile tarihi bağlara ve enerji güvenliğine vurgu yaparak Rusya ile yakın ilişkilerini sürdürme kararı aldı. Vucic'in 9 Mayıs'ta Rusya'nın Zafer Günü geçit töreni için Moskova'da Vladimir Putin'e katılması Brüksel'de şaşkınlık yarattı.

Euronews'e konuşan bir EPP kaynağı, Vucic'in üyeliğinin nasıl ele alınacağı konusunda parti içinde birçok tartışma yaşandığını söyledi.

Kaynağa göre Vucic'in muhalif protestolara yaklaşımı ve Putin ve Orban ile olan bağları EPP için sorun teşkil ediyor. Öte yandan, EPP içindeki pek çok kişi Vucic ile iletişim kanallarının açık tutulması gerektiğini ve SNS'nin ortak üyeliğinin sürdürülmesinin buna katkıda bulunabileceğini düşünüyor.

Vucic'in EPP Valensiya Kongresi'ne katılmaması bunun bir işaretiydi

Euronews'e konuşan kaynak, parti yönetiminin SNS'nin EPP'ye bağlı devlet ve hükümet başkanlarının çoğunun bir güç gösterisi için sıraya girdiği partinin Valensiya Kongresi'ne katılımını önemsiz göstermek için çok çalıştığını söyledi.

Sırbistan Cumhurbaşkanı olarak Vucic'in konuşma yapma hakkı olacaktı, ancak kaynak EPP genel merkezinin bundan kaçınmak istediğini söyledi.

Vucic, parti başkanı Milos Vucevic'in partiyi temsil ettiği Valensiya'ya gitmedi. Kaynak, "Son olarak, Sırplar [orada] görünür değildi," diye ekledi.

Weber Euronews'e yaptığı açıklamada Vucic'in katılmama kararının sadece kendisine ait olduğunu söyledi.

"Tüm üye partiler ve ortak üyeler eşit şekilde davetlidir ve katılıp katılmamak onların özgür kararıdır. Vucic gelmemeye karar verdi," dedi.

EPP'den ikinci bir kaynak, EPP içinde Vucic'in parti üyeliğinin fark edilmeyeceğinin umulduğunu söyledi.

Vucic Avrupa'daki sicilini savunma çabasındaydı

Euronews SNS'den yorum istedi.

Euronews'e verdiği röportajda Vucic, Sırbistan'ın geleceğinin Avrupa Birliği'nde olduğunu söyledi. Kitlesel gösterilerle başa çıkma konusundaki sicilini savunarak diyaloğa hazır olduğunu belirtti. Ancak sokaklardaki şiddet olaylarından göstericileri sorumlu tuttu.

"Sokaklarda gördüğümüz her türlü şiddet bu ülke için iyi değil. Eğer birilerinin iktidar partisinin binalarını ateşe verdiğini ya da taşladığını ya da içeride oturup kendi meselelerini tartışan insanlara saldırdığını görürseniz, bu iyi bir görüntü değildir."

Kolluk kuvvetlerinin aşırı güç kullandığı yönündeki suçlamalara rağmen Vucic polisi destekledi ve protestocuların doğrudan şiddet tehditlerine rağmen sakin kaldıklarını söyledi.

Vucic, "Sırp polisinin tepkisi diğer büyük AB polis (güçlerinin) tepkisiyle neredeyse kıyaslanamaz," dedi.

Sırbistan Cumhurbaşkanı da Haziran ayında tam ölçekli işgalin başlamasından bu yana ilk kez Ukrayna'yı ziyaret ederek bir destek gösterisi yaptı.

Ancak Sırp hükümetinin politikalarına yönelik eleştiriler Avrupa'da giderek artıyor: Avrupa Parlamentosu salı akşamı Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Marta Kos ile Sırbistan'da protestoculara karşı devam eden güç kullanımı hakkında bir tartışma düzenliyor.

Avrupa Yeşiller Partisi Vucic'i protestoculara, medyaya, siyasetçilere ve ifade özgürlüğüne yönelik baskıyı arttırmakla suçladı. Yeşiller ayrıca EPP'yi Sırbistan'da serbest seçimlerin yapılması için baskı yapmaya çağırdı.