Slovakya'da, STK'ları hedef alan Rusya'nın 'yabancı etki' yasasına benzetilen tasarı protesto edildi

Slovakya'nın başkentinde protestocular sivil toplum kuruluşlarını (STK) hedef alan ve Rus tarzı bir baskı endişesi yaratan yasa tasarısına karşı gösteri yapmak üzere yeniden sokaklara döküldü.

Perşembe günü Bratislava'da parlamento önünde toplanan binlerce kişi "Özgürlükten vazgeçmeyeceğiz" ve "Rus yasasına hayır" sloganları attı.

Başbakan Robert Fico'nun AB'den uzaklaşıp Moskova'ya yönelmesine karşı aylardır süren geniş çaplı protesto hareketinin bir parçası olarak diğer şehirlerde de gösteriler düzenlendi.

Tasarı, bazı STK'ların lobici olarak etiketlenmesini ve gelir ve harcamaların yanı sıra bağışçıların kimliklerinin açıklanması gibi idari yükümlülüklerle karşı karşıya kalmasını öneriyor.

Ancak tasarıyı analiz eden Via Iuris adlı STK'ya göre tasarıda lobiciliğin ne olduğuna dair net bir tanım bulunmuyor.

STK, yasa tasarısının Slovakya anayasasını ve Avrupa Birliği kurallarını ihlal ettiğini ve "sivil grupların faaliyetlerini damgalamak ve sınırlamak" için tasarlandığını söyledi.

Via Iuris'in avukatlarından Eva Kovacechova, "Bu şeffaflık değil, gözetimdir" dedi.

Tasarı, Fico'nun koalisyon hükümetindeki üç partiden biri olan aşırı sağcı Slovak Ulusal Partisi (SNS) tarafından sunuldu ve parlamentodan hızla geçirildi. Hükümetin de desteğini alan yasa tasarısının önümüzdeki hafta oylanması bekleniyor.

Fico yönetimi, yasanın sivil grupların finansmanı ve işleyişi konusunda şeffaflığı arttırmayı amaçladığını söyledi. Bu hafta Facebook sayfasında paylaştığı videolarda Fico şunları söyledi: "Slovakları illüzyonlarla korkutmayı bırakın, hiçbir Rus yasasını kabul etmiyoruz."

Rusya 'yabancı etki' yasasını ilk kez 2012 yılında yürürlüğe koydu ve özellikle 2022'de Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden bu yana muhalefeti bastırmak için kapsamını giderek genişletti. Yasa, muğlak bir şekilde tanımlanmış siyasi faaliyetlerde bulunan ve yurt dışından yardım alan kuruluş ve bireylerin 'yabancı ajan' olarak kayıt yaptırmalarını gerektiriyor.

Gürcistan hükümetinin 2024 yılında benzer bir yasa çıkarması kitlesel protestolara yol açmış, Macaristan ise 2017 yılında bu tür bir yasa çıkarmış ancak bir AB mahkemesinin yasa dışı olduğuna karar vermesinin ardından 2021 yılında yürürlükten kaldırmıştı.

Fico'nun Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin ardından Aralık sonundan bu yana düzenli olarak protesto gösterilerine sahne olan Slovakya'da cuma günü de protesto gösterileri düzenlenmesi planlanıyor.

Bu ziyaretin ardından Fico, Slovakya'nın AB ve NATO'dan ayrılma ihtimalini gündeme getirmiş, bu da Slovak toplumunun Batı yanlısı geniş kesimlerinde endişe yaratmıştı.

Fico hükümeti, sivil toplum grupları ve muhalefet tarafından defalarca demokratik değerlere ve kurumlara, adalete ve hukukun üstünlüğüne saldırmakla suçlandı.

Euronews'e konuşan birçok siyasi analist ve aktivist, geçen ay Fico'nun iktidarını sağlamlaştırmak için Rusya yanlısı seçmenleri harekete geçirmeye ve ülkeyi düzgün bir denetim olmadan yönetmek amacıyla parçalanmış muhalefeti marjinalleştirmeye çalıştığına inandıklarını belirttiler.