Pakistan, BM'nin uyarılarına rağmen 1,4 milyon Afgan'ın sınır dışı edilmesine yeniden başladı

Pakistanlı yetkililer pazartesi günü yaptığı açıklamada, federal hükümetin Afgan mültecilerin ülkede kalma süresini uzatmama kararı sonrası, bu kişilerin zorla sınır dışı edilmesine yeniden başlandığını duyurdu.

Bu karar, yasal statüleri haziran sonunda sona eren ve Kayıt Belgesi (PoR) sahibi yaklaşık 1,4 milyon Afganı etkiliyor.

Birçok mülteci, taşınmazlarını satmak veya işlerini devretmek gibi kişisel işlerini tamamlayabilmek için bir yıllık ek süre verilmesini umuyordu.

PoR kartı sahiplerine ek olarak, yaklaşık 800 bin Afgan da Afgan Vatandaşlık Kartı taşıyor. Polis, bu kişilerin de ülkede yasa dışı şekilde bulunduğunu belirterek, Pencap, Belucistan ve Sindh eyaletlerinde gözaltına alınıp sınır dışı edildiklerini bildirdi.

Tepkiler

Bu karar, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından sert şekilde eleştirildi.

UNHCR’nin haziran ayında yayımladığı bir rapora göre, bu yıl İran ve Pakistan’dan en az 1,2 milyon Afgan sınır dışı edildi.

Bu ölçekteki geri göndermelerin, 2021'de Taliban yönetiminin başa geçtiği Afganistan’daki kırılgan durumu daha da istikrarsızlaştırma potansiyeli taşıdığı belirtiliyor.

Pakistan hükümeti temmuz ayında, süresi dolmuş PoR kartına sahip tüm Afganların ülkelerine gönderileceğini duyurdu.

Açıklamada, geçerli pasaportu ve Pakistan vizesi olmayan Afganların ülkede yasa dışı bulunduğu ve yerel göç yasaları uyarınca ülkelerine dönmeleri gerektiği ifade edildi.

İsmini saklı tutan iki hükümet yetkilisi, Pakistan genelinde polisin Afganları gözaltına alıp sınır kapılarına gönderdiğini belirtti. Yetkililer, toplu tutuklamalar yapılmadığını, ancak polisin ev ev dolaşıp rastgele kontroller yaptığını söyledi.

Kuzeybatıdaki Hayber Pahtunhva eyaletinde Afgan mültecilerden sorumlu komiser Shakeel Khan, "Evet, Pakistan’da yasa dışı yaşayan Afgan mülteciler saygılı bir şekilde ülkelerine gönderiliyor," dedi.

Khan’a göre bu operasyon, İslamabad’daki federal hükümetin emirleri doğrultusunda başlatılan en kapsamlı uygulama.

“Burada doğduk, şimdi geri dönüyoruz”

35 yaşındaki Rehmat Ullah, ailesinin yıllar önce Pakistan’ın Peşaver kentine göç ettiğini, ancak şimdi geri dönmeye hazırlandıklarını söyledi.

“Beş çocuğum var ve en büyük endişem onların eğitimlerinin yarım kalacak olması. Ben burada doğdum, çocuklarım burada doğdu. Şimdi geri dönüyoruz,” dedi.

Son 40 yılda milyonlarca Afgan, savaş, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik zorluklardan kaçmak için Pakistan’a sığındı.

Zorla sınır dışı etme süreci, 2023’te başlatılan ve ülkede yasa dışı yaşayan yabancıları hedef alan kapsamlı operasyonun bir parçası olarak devam ediyor.

Geri göndermelerden sorumlu devlet kurumu İçişleri Bakanlığı henüz konuya yönelik bir açıklama yapmadı.

UNHCR sözcüsü Qaiser Khan Afridi, Pakistan hükümetinin uygulamasına ilişkin endişelerini dile getirdi.

“İnsanları bu şekilde zorla geri göndermek, uluslararası yasaların ihlalidir,” dedi.

Afridi, Pakistan’a Afganların geri dönüşünü gönüllü, aşamalı ve onurlu bir şekilde sağlaması çağrısında bulundu.

“Böylesine büyük ve aceleci bir geri gönderme, hem Afgan mültecilerin hayatlarını ve özgürlüklerini riske atar, hem de yalnızca Afganistan’da değil, tüm bölgede istikrarsızlığa yol açabilir.”