Οι Βρυξέλλες επιδιώκουν τη δημιουργία ενιαίας αγοράς για την ευρωπαϊκή άμυνα

Η αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης είναι εξαιρετικά κατακερματισμένη, με την αγορά να κυριαρχείται από μεγάλους παίκτες από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Σουηδία, και περισσότερες από 2.500 ΜΜΕ - γεγονός που συχνά οδηγεί σε επικαλύψεις και αλληλεπικαλύψεις.

"Παράγουμε πάρα πολλά ακριβά προϊόντα, αλλά σε μικρούς αριθμούς", δήλωσε ο ευρωβουλευτής Riho Terras (Εσθονία/EPP) σε συνέντευξή του στο Euronews. "Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η αγορά να παρέχει τις απαραίτητες ποσότητες πυρομαχικών, πυραύλων και διαφόρων αμυντικών εξοπλισμών".

"Οι χώρες πρέπει να ενοποιηθούν και να αγοράζουν από κοινού, δίνοντας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις την ευκαιρία να δραστηριοποιηθούν ισότιμα στην αγορά", δήλωσε ο Terras, ο οποίος είναι αντιπρόεδρος της επιτροπής ασφάλειας και άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η ΕΕ έχει τετραπλασιάσει την παραγωγή από την έναρξη της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά κανένα μεμονωμένο κράτος μέλος δεν έχει την ικανότητα να αναβαθμίσει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και να ανταγωνιστεί παγκόσμιους παίκτες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen οραματίζεται τη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς αμυντικών προϊόντων και υπηρεσιών μέχρι το τέλος της θητείας της, την ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας της Ευρώπης, την προώθηση της κοινής παραγωγής και τη μείωση των εξαρτήσεων από τρίτες χώρες.

Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό το όραμα δεν θα είναι εύκολο να επιτευχθεί έως το 2029.

"Η άμυνα είναι ουσιαστικά ένας μοναδικός μονοπωλιακός πελάτης, που είναι το κράτος, και αν δεν είναι μονοπώλιο, τότε σπάνια περισσότερες από δύο εταιρείες, οπότε δεν υπάρχει πραγματικά το περιθώριο για μια ανταγωνιστική αγορά, όπου έχεις πολλούς πελάτες που χρησιμοποιούν τις καταναλωτικές τους επιλογές και πολλούς παρόχους που ανταγωνίζονται για αυτούς τους πελάτες", δήλωσε στο Euronews ο Paul Taylor, ανώτερος επισκέπτης συνεργάτης στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής.

Ο Τέιλορ υποστήριξε επίσης ότι τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να επικαλεστούν λόγους εθνικής ασφάλειας για να αποφύγουν τον διαγωνισμό σε κοινές δημόσιες συμβάσεις.

Τους τελευταίους μήνες, η ΕΕ έχει επανειλημμένα καλέσει τα μέλη της να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες και να αντιμετωπίσουν τα κρίσιμα κενά δυνατοτήτων σε τομείς όπως η παραγωγή πυρομαχικών, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα συστήματα αεράμυνας και η τεχνητή νοημοσύνη.

Σύμφωνα με την έκθεση-ορόσημο του Μάριο Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα, ο πιο οικονομικά αποδοτικός τρόπος για την ανοικοδόμηση της ευρωπαϊκής άμυνας είναι η συγκέντρωση της ζήτησης και οι κοινές δημόσιες συμβάσεις.

Μέχρι σήμερα, η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές όπλων των ΗΠΑ, οι οποίες αντιστοιχούν στο 64% του συνόλου την περίοδο 2020-2024, από 52% την περίοδο 2015-2019 - επομένως, η προώθηση πιο συνεργατικών προμηθειών θα βοηθούσε στη μείωση των εξαρτήσεων της Ευρώπης προς τους παγκόσμιους ανταγωνιστές, συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας.

"Πρέπει να ενθαρρύνουμε τις χώρες να αγοράζουν εξοπλισμό από κοινού σε μεγαλύτερες ποσότητες, κάτι που θα βοηθούσε στην εδραίωση της αγοράς", δήλωσε ο Terras, προσθέτοντας ότι οι διαγωνισμοί θα πρέπει επίσης να ανοίξουν σε εταιρείες από άλλες ομοϊδεάτισσες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία ή η Τουρκία.

Οι συνεργατικές προμήθειες θα είναι επίσης το κλειδί για την απελευθέρωση πανευρωπαϊκών εμβληματικών έργων, όπως η σχεδιαζόμενη ασπίδα αεράμυνας και η ενίσχυση των ανατολικών συνόρων του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία - τα οποία θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για να διασφαλιστεί η ικανότητα της Ευρώπης να αμυνθεί από πιθανές μελλοντικές επιθέσεις.

Σε μια λευκή βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε την Τετάρτη ότι "η Ευρώπη δεν μπορεί να θεωρεί δεδομένη την εγγύηση ασφαλείας των ΗΠΑ και πρέπει να αυξήσει σημαντικά τη συμβολή της για τη διατήρηση της ισχύος του ΝΑΤΟ", με την Ουάσινγκτον να επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.

"Θα βάλουν τα κράτη μέλη, τα οποία είναι σαφώς τρομαγμένα από τη διεθνή γεωπολιτική κατάσταση, πραγματικά τα χρήματα εκεί σε μια διαρκή προσπάθεια; Νομίζω ότι αυτό είναι το θεμελιώδες ερώτημα", διερωτήθηκε ο Τέιλορ.

"Χρειαζόμαστε την ευρωπαϊκή άμυνα και χρειάζεται μια δεκαετία προσπαθειών, μια δεκαετία δαπανών για να φτάσουμε εκεί", υποστήριξε.