Είναι πράγματι «αμοιβαίοι» οι δασμοί του Τραμπ στην ΕΕ; Πώς υπολόγισαν οι ΗΠΑ τα ποσοστά;

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή «αμοιβαίου» δασμού 20% στα προϊόντα της ΕΕ που εισέρχονται στις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι το μπλοκ των 27 χωρών «κλέβει την Αμερική» χρεώνοντας εισφορά 39% στα αμερικανικά προϊόντα που εισέρχονται στην ευρωπαϊκή αγορά.

"Μας χρεώνουν 39%, θα χρεώνουμε 20% - άρα τους χρεώνουμε ουσιαστικά τα μισά", υποστήριξε ο Τραμπ στο πλαίσιο της σαρωτικής ανακοίνωσής του για την "Ημέρα της Απελευθέρωσης" την Τετάρτη.

Αλλά είναι αλήθεια ότι η ΕΕ επιβάλλει βαρύ δασμό στα αμερικανικά προϊόντα; Κι αν δεν το κάνει, πώς έχει υπολογιστεί το ποσοστό αυτό;

Η ΕΕ δεν επιβάλλει δασμό 39% στα αμερικανικά προϊόντα

Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής της ΕΕ δεν πλησιάζει ούτε κατά διάνοια το 39%.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ότι επιβάλλει μέσο δασμό μόλις 1% στα αμερικανικά προϊόντα που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ, "λαμβάνοντας υπόψη το πραγματικό εμπόριο αγαθών". Προσθέτει ότι η αμερικανική διοίκηση εισέπραξε περίπου 7 δισεκατομμύρια ευρώ από δασμούς σε προϊόντα της ΕΕ το 2023, σε σύγκριση με τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ που εισέπραξε η ΕΕ σε αμερικανικά προϊόντα.

Σύμφωνα με εκτίμηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), ο μέσος δασμολογικός συντελεστής για τα αμερικανικά προϊόντα που εισέρχονται στην ΕΕ είναι ελαφρώς υψηλότερος, 4,8%.

Και στις δύο περιπτώσεις, αυτό απέχει πολύ από το ποσοστό 39% που αναφέρει η κυβέρνηση Τραμπ.

"Δεν είναι αντικειμενικά σωστό να λέμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει δασμούς 39% στις ΗΠΑ. Αντιθέτως, είναι πιο κοντά στο 3%", δήλωσε στο Euronews ο Andrew Kenningham, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στην Capital Economics, τοποθετώντας το ποσοστό κάπου ανάμεσα στις εκτιμήσεις της Επιτροπής και του ΠΟΕ.

"(Η μεθοδολογία της κυβέρνησης Τραμπ), στον βαθμό που υπάρχει, δεν είναι ούτε αξιόπιστη ούτε δικαιολογημένη για να καταλήξει σε αυτούς τους αριθμούς", δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ στους δημοσιογράφους το πρωί της Πέμπτης.

Η αμερικανική κυβέρνηση, ωστόσο, επισημαίνει μια άδικη "ασυμμετρία" σε ορισμένους δασμολογικούς συντελεστές. Για παράδειγμα, η ΕΕ εφαρμόζει δασμό 10% στις αμερικανικές εισαγωγές αυτοκινήτων, ενώ οι ΗΠΑ επιβάλλουν μόλις 2,5%.

Οι Βρυξέλλες λένε, ωστόσο, ότι αυτό δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμό 25% στα φορτηγά τύπου pickup που κατασκευάζονται στην ΕΕ, τα οποία είναι αγαπημένα στους Αμερικανούς καταναλωτές και αντιπροσωπεύουν "περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των πωλήσεων οχημάτων".

Πώς κατέληξε η κυβέρνηση Τραμπ σε αυτούς τους αριθμούς;

Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια απλή φόρμουλα για τον γιγαντιαίο χαρτονένιο πίνακα του Τραμπ.

Η πρώτη στήλη - ο δασμολογικός συντελεστής που επιβάλλουν οι εταίροι των ΗΠΑ - φαίνεται να έχει υπολογιστεί παίρνοντας το εμπορικό έλλειμμα της Ουάσινγκτον με τον εν λόγω εταίρο και διαιρώντας το με τις εξαγωγές του προς τις ΗΠΑ.

Η δεύτερη στήλη - ο λεγόμενος αμοιβαίος συντελεστής της κυβέρνησης Τραμπ - είναι περίπου το μισό αυτού του συντελεστή.

Στην περίπτωση της ΕΕ, λαμβάνοντας στοιχεία για το 2024 που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτό θα σήμαινε εμπορικό έλλειμμα 198,2 ευρώ, διαιρεμένο με τις συνολικές εξαγωγές της ΕΕ προς την ΕΕ ύψους 531,6 ευρώ, με αποτέλεσμα δασμολογικό συντελεστή 37,2% - κοντά στο 39% που ορίζει ο Τραμπ.

Οι New York Times «έλυσαν» την ίδια άσκηση χρησιμοποιώντας στοιχεία που όρισε ο εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ και διαπίστωσαν ότι το αποτέλεσμα προσγειώνεται ακριβώς στο 39%.

Ο Andrew Kenningham δήλωσε στο Euronews ότι αυτός ο "περίεργος" τύπος, ο οποίος βασίζεται αποκλειστικά στο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με τους εταίρους τους, είναι μια "εντελώς νέα παρέκκλιση" που έχει αιφνιδιάσει "όλους".

"Για να είμαι ειλικρινής, ο κόσμος σκέφτεται ότι είναι πολύ περίεργο", δήλωσε ο Kenningham.

"Η φόρμουλα που χρησιμοποιήθηκε (...) είναι λογική μόνο στο κεφάλι του προέδρου Τραμπ", δήλωσε στο Euronews ο Τιερί Μάγιερ, καθηγητής Οικονομικών στο Sciences Po.

"Έτσι, στην πραγματικότητα, είναι η εμμονή του προέδρου Τραμπ με το διμερές έλλειμμα που καθοδηγεί αυτή τη λογική".

"Δεν είναι καθόλου μέτρο του επιπέδου των δασμών ή οποιουδήποτε άλλου πράγματος που μας είπαν ότι θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη στους αμοιβαίους δασμούς", πρόσθεσε ο Κένιγχαμ.

"Νομίζω ότι το γεγονός ότι οι δασμοί βασίζονται στο μέγεθος της εμπορικής ανισορροπίας σημαίνει ότι στην πραγματικότητα δεν είναι αμοιβαίοι δασμοί με την έννοια που μπορεί να το αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι άνθρωποι -θα σας κάνουμε ό,τι μας κάνετε εσείς-, όπως εξηγήθηκε αρχικά η λέξη 'αμοιβαίοι'", πρόσθεσε.

Πώς δικαιολογεί τη λογική αυτή η κυβέρνηση Τραμπ;

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το βράδυ της Τετάρτης, ο εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ εξήγησε ότι οι σαρωτικοί "αμοιβαίοι δασμοί" του Τραμπ υπολογίστηκαν χρησιμοποιώντας έναν πολύπλοκο τύπο που αποσκοπεί στην "εξισορρόπηση των διμερών εμπορικών ελλειμμάτων" μεταξύ των ΗΠΑ και των εμπορικών εταίρων τους.

Προσθέτει ότι ο υπολογισμός συνυπολογίζει "έναν συνδυασμό δασμολογικών και μη δασμολογικών παραγόντων που εμποδίζουν την εξισορρόπηση του εμπορίου".

Με άλλα λόγια, το ποσοστό του 39% έχει διογκωθεί με τον συνυπολογισμό μιας σειράς μέτρων που η κυβέρνηση Τραμπ θεωρεί ότι θέτουν εμπόδια στο εμπόριο - και όχι μόνο δασμούς.

Ένας σύμβουλος του Λευκού Οίκου επέμεινε την Πέμπτη ότι ο υπολογισμός τους ήταν πολύπλοκος και συνυπολόγισε "μη δασμολογικά εμπόδια".

Αυτά τα λεγόμενα "μη δασμολογικά εμπόδια" περιλαμβάνουν κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας, περιβαλλοντικούς και ψηφιακούς κανονισμούς, απαιτήσεις αδειοδότησης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, "διαφθορά".

Ο εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ κατονομάζει μια σειρά από συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις της ΕΕ που θεωρούν ότι παρεμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο με τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών του μπλοκ για τα απόβλητα συσκευασίας, την αποψίλωση των δασών, τα χημικά προϊόντα και τα σαρωτικά ψηφιακά εγχειρίδια, τους νόμους για τις ψηφιακές αγορές και υπηρεσίες (DMA/DSA).

Μια άλλη παράμετρος που φέρεται να διέταξε ο Τραμπ στο επιτελείο του να εξετάσει κατά την ανάπτυξη των αμοιβαίων δασμών ήταν ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), υποστηρίζοντας ότι αποτελεί από μόνος του ένα είδος δασμού. Η ΕΕ το αμφισβήτησε έντονα αυτό, λέγοντας ότι "ο ΦΠΑ δεν είναι εμπορικό μέτρο, πόσο μάλλον δασμός".

Αλλά για τον Τραμπ, είναι προβληματικό το γεγονός ότι ξένες κυβερνήσεις εισπράττουν ΦΠΑ από τους καταναλωτές τους για προϊόντα που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ.

Στην ΕΕ, ο ΦΠΑ είναι γενικά υψηλός, γύρω στο 20%, ενώ ο αντίστοιχος φόρος επί των πωλήσεων στις ΗΠΑ είναι χαμηλός. Η Καλιφόρνια έχει τον υψηλότερο κρατικό φόρο επί των πωλήσεων με 7,25%.

Η ΕΕ επιμένει ότι το σύστημά της για τον ΦΠΑ είναι "δίκαιο και αμερόληπτο, καθώς εφαρμόζεται εξίσου τόσο στα εγχωρίως παραγόμενα όσο και στα εισαγόμενα αγαθά".