Πόσο πιθανό είναι το σενάριο αποπληθωρισμού στην Ευρώπη

Τι αντίκτυπο θα έχουν οι αμερικανικοί δασμοί στο πορτοφόλι των Ευρωπαίων; Η επιβολή δασμών 20% στα ευρωπαϊκά προϊόντα δυνητικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν αποπληθωρισμό, δηλαδή χαμηλότερες τιμές στην Ευρώπη. Αυτό εξαρτάται από την αύξηση της προσφοράς από την Κίνα, αλλά κι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Ένας από τους παράγοντες που θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές στην ΕΕ θα είναι φυσικά οι εξαγωγές από χώρες όπως η Κίνα, οι οποίες τώρα ανακατευθύνονται προς την Ευρώπη», δήλωσε στο Euronews ο Niclas Poitiers, ερευνητής στο think-tank Bruegel.

«Ο δεύτερος παράγοντας που εξηγεί γιατί η Ευρώπη θα μπορούσε ενδεχομένως να δει πτώση των τιμών είναι ότι ορισμένες εξαγωγές που προορίζονταν για τις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν τώρα στην αγορά. Για παράδειγμα, αν τώρα έχουμε υψηλούς δασμούς στο ιταλικό κρασί, περισσότερο από αυτό το κρασί θα καταλήξει στην ενιαία αγορά και έτσι οι τιμές αυτών των προϊόντων θα πέσουν», προσθέτει ο ερευνητής.

Μια συνεχής πτώση των τιμών θα φαινόταν ευεργετική για την ευρωπαϊκή κατανάλωση και, επομένως, για την ανάπτυξη. Κατά κάποιους αναλυτές όμως, ο αποπληθωρισμός έχει επιζήμια επίδραση στην οικονομία, καθώς υποστηρίζουν ότι ενθαρρύνει τα νοικοκυριά να αναβάλουν τις αγορές τους μέχρι να πέσουν και πάλι οι τιμές. Αν ισχύει αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο με πτώση των μισθών και αύξηση της ανεργίας. Για τον συγκεκριμένο ερευνητή, η τρέχουσα αβεβαιότητα αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την οικονομία.

Όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ισπανίας «ο αποπληθωρισμόςμπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο για την οικονομία, καθώς μπορεί να μειώσει τις δαπάνες και τις επενδύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα οδηγούσαν σε χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη και υψηλότερη ανεργία.

Ας εξετάσουμε πώς λειτουργεί ο αποπληθωρισμός: αν περιμένετε ότι η τιμή ενός προϊόντος – όπως ένα αυτοκίνητο ή μια τηλεόραση – θα μειωθεί, θα καθυστερήσετε την αγορά μέχρι να πέσει η τιμή. Εάν η πεποίθηση ότι οι τιμές πρόκειται να πέσουν επιμείνει με την πάροδο του χρόνου και όλοι οι καταναλωτές αναβάλουν τις αποφάσεις αγοράς τους, οι εταιρείες θα πρέπει να μειώσουν τις τιμές τους λόγω της έλλειψης πωλήσεων. Επιπλέον, χαμηλότερες τιμές σημαίνουν χαμηλότερα κέρδη, γεγονός που θα αναγκάσει τις εταιρείες να μειώσουν το κόστος. Ως εκ τούτου, θα τείνουν να μειώνουν τους μισθούς των εργαζομένων ή ακόμη και να απολύουν προσωπικό, αυξάνοντας έτσι την ανεργία.

Σε αντίθεση με τον πληθωρισμό, ο αποπληθωρισμός καθιστά δυσκολότερη την αποπληρωμή των χρεών επειδή αυξάνει την πραγματική επιβάρυνση του χρέους (δηλαδή την αξία του χρέους σε όρους του καλαθιού κατανάλωσης). Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αδυναμία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις πληρωμής τους».

Αβεβαιότητα

Για τον Tobias Gehrke, ερευνητή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), η τρέχουσα αβεβαιότητα αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την οικονομία.

«Αυτοί οι τελωνειακοί δασμοί είναι γενικευμένοι. Όλα τα προϊόντα, όλες οι εξαγωγές από την Ευρώπη προς την Αμερική θα επηρεαστούν. Σκεφτείτε τα μηχανήματα, τα χημικά και τα αυτοκίνητα. Αυτές οι εταιρείες μπορεί τώρα να αντιμετωπίσουν μια επιβάρυνση», λέει ο ερευνητής στο Euronews.

«Νομίζω ότι αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος. Η αβεβαιότητα που θα δημιουργηθεί σημαίνει ότι οι εταιρείες μπορεί να μην επενδύσουν στην Ευρώπη. Αυτό θα μπορούσε να έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις σε λίγους μήνες ή λίγα χρόνια στην απασχόληση και την ανάπτυξη», συνεχίζει.

Ωστόσο οι οικονομολόγοι επαναλαμβάνουν ότι δεν διαθέτουν κρυστάλλινη σφαίρα και υπάρχουν πολλοί άγνωστοι παράγοντες που καθιστούν τις προβλέψεις δύσκολες. Η αντίδραση της Κίνας και η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μετρήσουν πολύ στη ζυγαριά. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιεί τους δασμούς ως μοχλό πίεσης σε άλλου είδους διαπραγματεύσεις.

Το 2023, η ΕΕ κατέγραψε εμπορικό πλεόνασμα 48 δισεκατομμυρίων ευρώ με τις Ηνωμένες Πολιτείες.